زینب یوسف‌زاده
در مدیریت زباله، راهکار مهم بعد از کاهش دادن آن، استفاده مجدد (Reuse) است. استفاده مجدد به هر فعالیتی گفته می‌شود که عمر مصرف وسایل را افزایش می‌دهد. تفاوت عمده این روش با بازیافت این است که آنچه دوباره به کار گرفته می‌شود، وارد فرآیند زمان‌بر و انرژی‌بر بازیافت نمی‌شود و به همین دلیل هم بر بازیافت ارجحیت دارد.
اگر قبل از آنکه وسیله‌ای را توی سطل آشغال بیاندازیم، یک بار دیگر تماشایش کنیم، شاید بتوانیم کاربرد دیگر یا امکان مصرف دوباره‌ای در آن بیابیم که ما را از خرید جدیدی بی‌نیاز کند.
باور ما به محدودیت منابع، می‌تواند منجر به تغییری مثبت و خلاقانه در زندگی شود. بازیافت رویکرد مثبتی است که در عین حفاظت از منابع طبیعی، کیفیت‌های جدیدی را به زندگی می‌افزاید.
از آنچه دور می‌ریزیم، چیز دیگری بسازیم!
یکی از کتاب‌های زمان کودکی که در خاطر خیلی از ماها مانده است «دور ریختنی‌ها» است. کتاب فلسفه ساده‌ای دارد: «هر چه که می‌خواهیم دور بریزیم، می‌تواند با یک ابتکار ساده تبدیل به چیز جدیدی شود. همچنین وقتی به چیزی نیاز داریم، می‌توانیم به جای خرید آن با وسایلی که دیگر به کارمان نمی‌آید تهیه‌اش کنیم.»
در حال حاضر انبوهی از منابع مختلف در این باره در دسترس ما قرار دارد کافی است سری به شبکه‌های اجتماعی و برای مثال YouTube بزنید تا راهکارهای جالب و خلاقانه‌ای برای خلق چیزهای جدید از وسایل کهنه بیابید.
روش‌های بازیافت مجموعه وسیعی از ابتکارها را شامل می‌شود. برای مثال: استفاده از شیشه‌های بسته‌بندی کالا به جای ظرف ادویه و حبوبات، تبدیل تی‌شرت‌های کهنه به زیرانداز، ساختن کوله پشتی از شلوار جین قدیمی، درست کردن جعبه‌های کادویی جواهرات از رول خالی دستمال توالت، تبدیل بطری‌های پلاستیکی به گلدان‌های دیوار سبز و تغییر مدل لباس‌های قدیمی با برش و گره.
در ابعاد بزرگ‌تر استفاده مجدد از ساختمان‌ها، هواپیماها یا کشتی‌های قدیمی و تبدیل آنها به کافی شاپ یا هتل را نیز میتوان در این دسته گنجاند. در بُعد صنعتی نیزمی‌شود به تصفیه و استفاده مجدد از آب و مواد ضایعاتی کارگاه‌های تولیدی اشاره کرد.
هر چه منابع زمین محدود است، خلق ایده برای استفاده دوباره از وسایل قدیمی نامحدود به نظر می‌آ‌ید. مفهوم استفاده مجدد، الهام‌بخش هنرمندان بسیاری برای خلق آثار ارزشمندی بوده است. این آثار علاوه بر صرفه‌جویی در استفاده از مواد دست اول، پیام‌های متعالی فراوانی در خود نهفته دارند. نگاه تیزبین پدیدآورنده اثر به وسایلی که عمرشان تمام شده تلقی می‌شود، آفرینش دوباره و دمیدن روح به کالبدی مرده را به ذهن متبادر می‌کند و مخاطبان را به تحسین وامی‌دارد.
تعمیر کنیم، دوباره استفاده کنیم و زمین را حفظ کنیم!
مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌های ما متعلق به زمان‌های بودند که «اگر خراب شد دورش بیانداز» در آن معنی نداشت. هزینه تعمیر هرچیز کمتر از خرید مجدد آن بود. اما سیستم اقتصادی «تولید‌محور» امروز با ایجاد تصور فراوانی، به ما القا می‌کند که خرید دوباره، کم دردسرتر است. شاید گاهی اینطور به نظر بیاید که با خرید دوباره پول کمتری خرج می‌کنیم ولی اغلب ما می‌دانیم که تمام چیزهایی که به خاطر هر نقص کوچک دور می‌ریزیم، حجم زباله جهان را اضافه می‌کند و دردسرهای عظیم‌تری را برای ما و نسل بعد می‌آفریند.
می‌توانیم قبل از آنکه هر وسیله را با معادل جدیدش عوض کنیم امکان تعمیرش را بررسی کنیم. سوراخ جوراب می‌تواند دوخته شود. کفه کفش می‌تواند چسبانده شود. روکش کثیف مبل می‌تواند شسته شود. وسایل دیجیتال می‌توانند تعمیر شوند. با تعویض یک قطعه یدکی می‌شود از یک وسیله الکتریکی برای مدت مدیدی استفاده کرد.
ترویج تعمیر وسایل تنها به سود محیط‌‌‌زیست نیست بلکه به رونق اقتصاد و کسب و کارهای کوچک نیز کمک می‌کند. هرچه دیگران را به تعمیر وسایل‌شان به جای خرید معادل نو ترغیب کنیم، در سطح بالاتری از کسب و کارهای کوچکی که بر پایه خدمات تعمیر استوار هستند، حمایت می‌کنیم.
به شبکه‌های خرید کالاهای دست دوم بپیوندیم!
خیلی وقت‌ها چیزهایی که ما دور می‌اندازیم همان چیزی است که کس دیگری به آن نیاز دارد یا بالعکس. سمساری‌ها و آنتیک فروشی‌ها در گذشته حلقه واسط برای فروش کالاهای دست دوم بودند. در مونترال فروشگاه‌های متنوع و بزرگی وجود دارند که کسب و کارشان ارائه اجناس دست دوم است. در این فروشگاه‌ها وسایل را بر اساس کاربرد دسته بندی می‌کنند و در قفسه‌های منظم می‌چینند. این فروشگاه‌ها برای پیدا کردن قطعات یدکی وسایل منزل نیز مکان‌های مناسبی هستند.
باید به یادداشت خرید جنس دست دوم به معنای خرید اجناس از خراب، کثیف یا غیربهداشتی نیست، بلکه بسیاری از اجناسی که با نام دست دوم به فروش می رسند هنوز به پایان عمر مفید خود نرسیده‌اند و قابل مصرف هستند.
گزینه دیگر برای خرید و فروش اجناس دست دوم در مونترال، Garage sale ها هستند. بسیاری از افراد در زمان اسباب‌کشی بخش عمدهای از وسایل خود را در منزلشان قیمت گذاری می‌کنند و با انتشار آگهی در محله یا شبکه‌های اجتماعی از دیگران می‌خواهند تا از فروشگاه خانگی موقت آنها بازدید وخرید کنند.
امروزه با گسترش فضاهای مجازی بازار کالاهای دست دو شکل جدیدی به خود گرفته است. افراد اقلام اضافی خود را در سایت‌هایی نظیر Kijiji ، Cragslist یا صفحه‌های فیس‌بوکی معرفی می‌کنند. موتورهای جستجو این امکان را برای شهروندان فراهم می‌کنند تا وسیله مورد نیازشان را با بررسی قیمت و هزینه حمل خریداری کنند. با خرید و فروش وسایل دست دو در این شبکه‌ها علاوه بر آنکه امکان تأمین کالا با قیمت مناسب فراهم می‌شود، میزان زیادی از مواد دست اول زمین که باید صرف تولید مجدد شود، حفظ می‌گردد.
وسایلی که ما نیاز نداریم می توانند وارد چرخه امور خیریه شوند!
دسته ای از انجمن‌های خیریه هستند که با وسایل اهدایی توسط شهروندان اداره می‌شوند. نقش مثبت انجمن‌هایی نظیر Salvation Army یا Chainon را در سه سطح میتوان دسته‌بندی کرد.
با گرفتن کالاهای دسته دو از افراد به کاهش زباله و حفظ منابع زمین کمک می‌کنند. با تعمیر و فروش این اقلام در فروشگاه‌های خود با قیمتهای بسیار پایین به افراد کم درآمد یاری می‌رسانند. در نهایت پول حاصل از فروش از این کالاها هزینه کمک به افراد نیازمند مانند کودکان، آوارگان جنگی، بی‌خانمان‌ها، بیماران خاص یا زنان آسیب‌پذیر می‌شود. با اهدای وسایل اضافی خود به این انجمن‌ها و یا خرید از فروشگاه‌های آنها می‌توانیم به این چرخه بشردوستانه کمک کنیم.
همچنین هنرمندان و دانشجویان بسیاری هستند که برای تولید آثار خود نیاز به اقلامی مانند چوب، سطل، تکه های پارچه و طناب، دکمه‌ها رنگی، تکه‌های کاغذ و مقوا یا هزاران وسیله دیگری دارند که ممکن است ما در خانه تکانی راهی سطل زباله کنیم. می‌توانیم این‌گونه وسایل را به Art Hive ها اهدا کنیم. این مراکز وسایل اضافی شهروندان (که قابلیت تولید کار هنری دارند) را جمع آوری و دسته‌بندی می‌کنند و به رایگان در اختیار افرادی قرار می‌دهند که می‌خواهند کارهای هنری خلق کنند.
یکی از خرده‌فرهنگ‌های مثبت در حال گسترش این است که استفاده از وسایل نو یا دست دوم معیاری برای سنجش طبقه اجتماعی آدم‌ها در نظر گرفته نمی‌شود. خیلی از ثروتمندان ترجیح می‌دهند که وسایل خانه دست دوم که خاص و زیبا هستند در منزل داشته باشند، به جای آنکه مدل‌های نو رایج و پر فروش بازار را بخرند.
خیلی از پدر و مادرها می‌دانند که وقتی به جای خرید برخی از اسباب‌بازی‌ها رنگارنگ، فرزندان‌شان را ترغیب می‌کنند تا خودشان وسایل بازی را بسازند راهی برای رشد خلاقیتشان می‌گشایند. در نهایت اینکه بسیاری از خریداران کالاهای دست دو کسانی هستند که از ایجاد تنوع در زندگیشان لذت می‌برند ولی علاوه بر مدیریت هزینه زندگیشان، خودآگاه یا ناخودآگاه در حفظ منابع دست اول زمین، گام مثبتی برمی‌دارند.
