حساب پسانداز معاف از مالیات (TFSA) ابزاری کارآمد برای پسانداز و افزایش داراییهاست، اما متأسفانه بسیاری از افراد درک درستی از آن ندارند.
مشاوران مالی در سراسر کانادا همچنان با باورهای نادرست گوناگونی درباره حسابهای پسانداز معاف از مالیات (TFSA) روبرو میشوند. این باورهای نادرست فقط محدود به تازهواردان نیست و حتی مهاجران قدیمیتر و کسانی که دههاست در کانادا ساکن هستند نیز ممکن است چنین برداشتهای نادرستی داشته باشند.
برخی میپرسند آیا سود سهام دریافتی در حساب TFSA بهعنوان واریز جدید محسوب میشود. برخی دیگر گمان میکنند که با برداشت از حساب، ظرفیت واریزمان را از دست میدهند یا اینکه TFSA تنها برای پسانداز کوتاهمدت مناسب است.
خلاصه اینکه بسیاری از کاناداییهایی که قصد استفاده صحیح از این حساب را دارند، به دلیل باورهای نادرست رایج درباره آن دچار سردرگمی میشوند.
در ادامه، به هفت پرسش رایج درباره حساب پسانداز معاف از مالیات پاسخ میدهم. هر پرسش با یک موقعیت فرضی از یک مشتری (بدون ذکر نام) همراه شده است تا نشان دهد این باورهای نادرست چگونه در عمل ظاهر میشوند و چگونه میتوان آنها را برطرف کرد.
۱. آیا سود سهام یا عواید سرمایهای در TFSA بهعنوان واریز جدید محسوب میشود؟
سناریوی مشتری:
سارا ۸۰,۰۰۰ دلار صندوق سرمایهگذاری بورسی Vanguard All-Equity ETF (VEQT) در حساب TFSA خود دارد. در ماه ژانویه، او متوجه دریافت سود نقدی ۱,۲۰۰ دلاری میشود و میپرسد: «آیا این ۱,۲۰۰ دلار از ظرفیت واریز من کم میکند؟»
پاسخ: خیر. درآمد حاصل از سرمایهگذاری، مانند سود سهام، بهره یا عواید سرمایهای، هیچ تأثیری بر ظرفیت واریز شما ندارد. ظرفیت واریز تنها بر اساس سقف سالانه تعیینشده توسط دولت، فضای استفادهنشده از سالهای گذشته، و برداشتهای انجامشده در سال قبل ایجاد میشود. رشد سرمایه در داخل حساب TFSA کاملاً معاف از مالیات است و تأثیری بر ظرفیت واریز آینده شما ندارد.
برای آشنایی با صندوقهای سرمایهگذاری بورسی، این ویدئوی فارسی کانال یوتیوبی «مداد» را ببینید.
۲. فکر میکردم سقف واریز امسال برای هر نفر ۷,۰۰۰ دلار است. پس چرا برخی افراد ۲۰,۰۰۰ یا ۳۰,۰۰۰ دلار (یا بیشتر) در یک سال واریز میکنند؟
سناریوی مشتری:
رضا، ۳۵ ساله، تا به حال هیچ واریزی به حساب TFSA خود نداشته است. پس از فروش یک آپارتمان اجارهای، او میخواهد ۵۰,۰۰۰ دلار واریز کند، اما نگران است که این کار برخلاف قوانین باشد.
پاسخ: ظرفیت واریز TFSA بر اساس سن شما تعیین میشود؛ از سالی که ۱۸ ساله میشوید، شروع به جمعآوری این ظرفیت میکنید. فضای استفادهنشده به شکل نامحدود به سالهای بعد منتقل میشود و برداشتهای انجامشده در سال گذشته از اول ژانویه به ظرفیت شما بازمیگردد. فردی که در سال ۲۰۰۹ یا قبل از آن ۱۸ ساله بوده و تاکنون هیچ واریزی نداشته، اکنون حدود ۱۰۲,۰۰۰ دلار ظرفیت واریز انباشته دارد (بر اساس سقفهای اعلامشده توسط اداره مالیات کانادا از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۵).
بنابراین، واریز مبالغ بزرگ کاملاً قانونی است، به شرطی که ظرفیت لازم را داشته باشید. همیشه قبل از انتقال وجه، سقف شخصی خود را از طریق حساب کاربری CRA My Account و سوابق شخصیتان بررسی کنید (توجه داشته باشید که سوابق CRA همیشه بهروز نیست).
محاسبه سریع برای فردی که از سال ۲۰۰۹ واجد شرایط بوده و هیچ واریزی نداشته است:
- ۲۰۰۹–۲۰۱۲: ۲۰,۰۰۰ دلار
- ۲۰۱۳–۲۰۱۴: ۱۱,۰۰۰ دلار
- ۲۰۱۵: ۱۰,۰۰۰ دلار
- ۲۰۱۶–۲۰۱۸: ۱۶,۵۰۰ دلار
- ۲۰۱۹–۲۰۲۲: ۲۴,۰۰۰ دلار
- ۲۰۲۳: ۶,۵۰۰ دلار
- ۲۰۲۴–۲۰۲۵: ۱۴,۰۰۰ دلار
جمع کل: ۱۰۲,۰۰۰ دلار
نکته مهم: برای مهاجرانی که چند سال در کانادا بودهاند، سقف واریز کل برابر است با مجموع سقفهای سالانه از سالی که مقیم کانادا شدهاند یا از سال ۲۰۰۹ (اگر بعد از آن مقیم شدهاند). برای محاسبه دقیق، میتوانید ماشین حساب آنلاین محاسبه ظرفیت واریز گلوب اند میل (لینک) استفاده کنید.
۳. تفاوت بین تعیین «ذینفع» و «جانشین دارنده» چیست؟
سناریوی مشتری:
گیتی میخواهد برای حساب TFSA خود یک ذینفع (beneficiary) یا جانشین دارنده (successor holder) تعیین کند. او میخواهد بداند که تفاوت این دو چیست و در چه موقعیتهایی باید از یکی به جای دیگری استفاده کنم؟
پاسخ: جانشین دارنده تنها میتواند همسر قانونی یا همسر عرفی (common-law partner) شما باشد. در صورت فوت شما، این فرد حساب TFSA را بهطور کامل به ارث میبرد. حساب TFSA دستنخورده باقی میماند، معافیت مالیاتی آن حفظ میشود و این انتقال تأثیری بر ظرفیت واریز خود فرد ندارد.
اما ذینفع میتواند هر شخصی باشد که شما انتخاب کنید. در صورت فوت شما، حساب TFSA بسته میشود و وجه نقد (یا داراییهای غیرنقدی) مستقیماً به فرد تعیینشده منتقل میشود. رشد سرمایهگذاریهای بعدی مشمول مالیات خواهد بود، مگر اینکه ذینفع ظرفیت واریز کافی در حساب TFSA خود داشته باشد تا این داراییها را دوباره واریز کند.
چرا این ساختار دو مرحلهای؟ در زمانی که هر دو همسر در قید حیات هستند، تعیین جانشین دارنده تضمین میکند که حساب همچنان معاف از مالیات باقی بماند. پس از فوت یکی از همسران، میتوانید حساب را برای فرزندان یا شخص دیگری بهعنوان ذینفع بازتعیین کنید تا وجوه بدون نیاز به فرآیند پروبیت (probate) بهسرعت پرداخت شوند.
فرآیند پروبیت (probate) به روند قانونی تأیید و اجرای وصیتنامه یا مدیریت داراییهای یک فرد متوفی، اشاره دارد. این فرآیند برای فردی که وصیتنامه ندارد، معمولاً در دادگاه انجام میشود و هدف آن اطمینان از توزیع صحیح داراییهای متوفی به وراث یا ذینفعان طبق وصیتنامه یا قوانین وراثت است.
اگر حساب TFSA خود را قبلاً تنظیم کردهاید اما متوجه شدهاید که تعیین ذینفع یا جانشین دارنده با این استراتژی همخوانی ندارد، میتوانید در هر زمان با ارسال فرم جدید تعیین ذینفع یا جانشین دارنده از طریق مؤسسه مالی خود، آن را بهروزرسانی کنید.

۴. آیا TFSA فقط یک حساب پسانداز است؟ میتوانم هر زمان که بخواهم پول واریز و برداشت کنم، درست است؟
سناریوی مشتری:
نسترن حساب TFSA خود را مانند یک صندوق پسانداز بزرگ برای هزینههایی مثل تولدها، تعطیلات، هدایای کریسمس، خرید لاستیک جدید و غیره استفاده میکند. او در طول سال، بارها و بارها پول واریز و برداشت میکند و پیگیری این تراکنشها برایش به یک کابوس تبدیل شده است.
پاسخ: به این نکته مهم دقت داشته باشید که کلمه «پسانداز» در عنوان TFSA گمراهکننده است. میتوانید در حساب TFSA سهام، صندوقهای قابلمعامله در بورس (ETF)، صندوقهای سرمایهگذاری مشترک، اوراق قرضه و گواهیهای سرمایهگذاری تضمینشده (GIC) نگه دارید. میتوانید پول را به دفعات از حساب برداشت یا واریز کنید، اما هر برداشتی فقط از اول ژانویه سال بعد فضای جدید برای واریز ایجاد میکند.
اگر زمانبندی را رعایت نکنید (یا واریزهای قبلی را فراموش کنید)، ممکن است با واریز بیش از حد مجاز (over-contribution) مواجه شوید که جریمهای معادل ۱٪ در ماه برای مبلغ اضافی به دنبال دارد. پیگیری واریزها و برداشتهای مکرر میتواند بسیار دشوار باشد، بهویژه اگر اطلاعات حساب CRA My Account شما بهروز نباشد.
برای پساندازهای کوتاهمدت، بهتر است از یک حساب پسانداز با سود بالا (HISA) یا یک حساب جاری بدون کارمزد استفاده کنید.
۵. آیا حساب TFSA من غیرقابل دسترس است؟ باید حتی در دوران بازنشستگی به واریز ادامه دهم، درست است؟
سناریوی مشتری:
بهرام و لاله که بهتازگی بازنشسته شدهاند، با داشتن ۲۵۰,۰۰۰ دلار (در مجموع) در حسابهای TFSA خود، برای استفاده از این مبلغ برای یک سفر طولانی، خرید ماشین جدید، بازسازی خانه یا هدیه به فرزند بزرگسالشان مردد هستند. آنها نگراناند که برداشت از حساب، «رشد مرکب» آن را مختل کند.
پاسخ: در دوران بازنشستگی، حساب TFSA انعطافپذیرترین ابزار مالی شماست. بیایید نگاهی بیندازیم به موارد استفاده از برداشتی صورت گرفته از این حساب و دلایل کارآمدی آن نسبت به سایر حسابها
۱. رفتن به سفری رویایی یا بازسازی خانه: بدون ایجاد درآمد مشمول مالیات، از کاهش مزایای دولتی که بر اساس درآمد محاسبه میشوند (مانند OAS) جلوگیری میکند.
۲. هزینههای بزرگ پزشکی یکباره: پولی که ناگهان از این حساب برداشت میکنید، جزو درآمد محسوب نشده و در نتیجه، شما را به رده مالیاتی بالاتر منتقل نمیکند.
۳. جلوگیری از افزایش طبقه مالیاتی: سود ایجاد شده، بر خلاف سودی که در حسابهای غیرثبتشده (non-registered) قرار میدهید، معاف از مالیات است و موجب افزایش طبقه مالیاتیتان نمیشود.
۴. امکان هدیه دادن: اگر پولی از این حساب برداشت کنید و آن را به فرزندتان هدیده دهید، ظرفیت آن سال بعد بازمیگردد.
به یاد داشته باشید: برداشتها از حساب TFSA معاف از مالیات هستند و تأثیری بر مزایای دولتی مبتنی بر درآمد ندارند. همچنین، ظرفیت واریز در تاریخ اول ژانویه سال بعد دوباره ایجاد میشود و به شما امکان میدهد بعداً پول بیشتری را تحت پوشش معافیت مالیاتی قرار دهید.

۶. آیا میتوانم برای فرزندانم حساب TFSA باز کنم یا از ظرفیت خودم برای آنها استفاده کنم؟
سناریوی مشتری:
دختر ۱۴ سالهی یک زوج از مادرش میخواهد که «حسابی برای سرمایهگذاری مثل TFSA او» داشته باشد. پدرش میپرسد آیا میتواند از طرف او واریز کند.
پاسخ: فقط کاناداییهایی که ۱۸ سال یا بیشتر دارند و شماره بیمه اجتماعی (SIN) معتبر دارند، میتوانند حساب TFSA داشته باشند. میتوانید به فرزند بزرگسال خود پول هدیه دهید تا در حساب TFSA خودشان استفاده کنند؛ قوانین انتساب (attribution rules) در این مورد اعمال نمیشود، بنابراین سودهای آینده متعلق به خود آنهاست.
استفاده از حساب TFSA خودتان برای سرمایهگذاری به نفع فرزندتان ممکن است، اما این کار ظرفیت واریز شما را که شاید بعداً به آن نیاز داشته باشید محدود میکند و برنامهریزی ارثیتان را پیچیده میسازد، زیرا در صورت فوت، موجودی این حساب ابتدا به مجموعه داراییهای شما (estate) منتقل میشوند (مگر اینکه فرزندتان بهعنوان ذینفع تعیین شده باشد).
استراتژی بهتر این است که در هجدهمین سالگرد تولد فرزندتان به او کمک کنید حساب TFSA خود را باز کند و با یک واریز اولیه آن را راهاندازی کنید. یا اینکه تا حداکثر سقف واریز به حساب TFSA خودتان واریز کنید و در مراحل کلیدی زندگی، برداشتهای جزئی انجام دهید تا به فرزندانتان کمک کنید.
۷. آیا باید سهام پرریسک «به نظرم پُرآتیه» را در TFSA نگه دارم تا از رشد معاف از مالیات بهرهمند شوم؟
سناریوی مشتری:
پویا میخواهد ۷,۰۰۰ دلار سهام پرریسک (مثلا سهم یک شرکت کوچک بیوتکنولوژی که میتواند آیندهای درخشان داشته باشد) را در حساب TFSA خود سرمایهگذاری کند، به امید کسب سودهای کلان.
پاسخ: سود معاف از مالیات خیلی جذاب است، اما نباید احتمال زیان را از خاطر برد. اگر ارزش یک سرمایهگذاری پرریسک به صفر برسد، نه تنها آن پول را از دست دادهاید، بلکه ظرفیت واریز اولیه شما برای همیشه از بین میرود و نمیتوانید زیان سرمایه را برای کاهش مالیات استفاده کنید.
سرمایهگذاری با ریسک حسابشده در یک صندوق قابل معامله (ETF) جهانی متنوع، رشد بلندمدت پس از کسر مالیات را به حداکثر میرساند، بدون اینکه خطر «همه یا هیچ» داشته باشد. اگر اصرار دارید سهام پرریسک (مثل سهام میم) نگه دارید، بهتر است آنها را در یک حساب غیرثبتشده (non-registered) نگه دارید تا در صورت ضرر، حداقل بتوانید از کسر مالیاتی استفاده کنید.
جمعبندی درباره TFSA
حساب پسانداز معاف از مالیات (TFSA) ابزاری قدرتمندتر و انعطافپذیرتر از آن چیزی است که بسیاری از کاناداییها تصور میکنند. با درک دقیق سازوکار این ابزار ایجاد ثروت، پیگیری دقیق واریزها و استفاده استراتژیک از این حساب، میتوانید از مزایای آن به بهترین شکل بهرهمند شوید.
برگرفته از MoneySense













