زینب یوسف‌زاده
قانون جدید کانادا برای اعمال مالیات بر کربن، شامل استانهایی می شود که تا کنون برنامه‌ای برای کاهش آلودگی دیاکسیدکربن خود ارائه نکرده‌اند. این در شرایطی است که بیشتر استانهای کانادا به پیشگامی کبک، بریتیش‌کلمبیا و آلبرتا، سالهاست که در حال اجرای نوعی از قیمت‌گذاری بر دی اکسید کربن ناشی از سوزاندن سوخت‌های فسیلی هستند.
اقتصاد کم کربن چیزی که دولت فدرال می‌گوید
دولت می‌خواهد تا سال ۲۰۳۰، میزان تولید گازدی‌اکسیدکربن را درکانادا بر اساس توافقنامه پاریس کاهش دهد. میزان کاهش مورد انتظار، رسیدن به حداقل ۳۰ درصد کمتر از میزان انتشار دیاکسیدکربن در سال ۲۰۰۵ بوده است.
دولت کانادا معتقد است که افزایش قیمت سوخت، رفتار مصرف‌کنندگان را تغییر خواهد داد. هر محصولی که گران باشد، مردم ترجیح می‌دهند یا کمتر مصرف کنند یا جایگزینی برای آن پیدا کنند. برای همین است که جاستین ترودو به جای مالیات بر کربن گاهی از عبارت قیمت‌گذاری بر ایجاد آلودگی استفاده می‌کند. هدف مالیات بر کربن افزایش هزینه سوخت‌های فسیلی به صورت پلکانی و در نتیجه کاهش مصرف این‌گونه سوخت است. موضوعی که طبیعتاً باعث کاهش تولید دیاکسیدکربن ناشی از آنهاست.
بر همین مبنا در جلسه پرسش و پاسخ، ترودو در جواب شهروند ساسکاچوانی که از افزایش هزینه‌های ناشی از اعمال مالیات بر کربن در این استان ابراز نگرانی کرده بود، گفت: «چند سال پیش سیل در ساسکاچوان ۶ میلیارد دلار به اقتصاد این منطقه آسیب وارد کرد». او سپس سخن معروف اوباما را تکرار کرد که: «ما اولین نسلی هستیم که خطرات تغییرات اقلیم را درک می کنیم و آخرین نسلی نیز خواهیم بود که می‌توانیم کاری برای آن انجام دهیم» و ادامه داد: «ما مشکل آلودگی با دیاکسیدکربن داریم به خاطر اینکه آلوده کردن هوا با دیاکسیدکربن رایگان است. اگر برای آلوده کردن هوا قیمت بگذاریم، آن وقت است که آلوده‌کنندگان عمده و بزرگ، تلاش خواهند کرد که میزان تولید دیاکسیدکربن خود را کاهش دهند. این در واقع قیمت‌گذاری بر ایجاد آلودگی است که بر اساس اصول اولیه اقتصاد باعث کاهش میزان آلودگی خواهد شد».
از طرف دیگر ترودو اطمینان داد که برای خانواده‌های با درآمد متوسط به پایین و کشاورزان، تخفیف‌ها و معافیت‌هایی در نظر گرفته خواهد شد تا این مالیات جدید را جبران کند: «در حرکت به سمت کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای، دولت مردم طبقه متوسط را حمایت می کند».
دولت در نظر دارد که درآمد حاصل از این برنامه را صرف تکنولوژیهای مربوط به انرژیهای پاک، زیرساخت‌های مربوط به گسترش استفاده از اتومبیل‌های الکتریکی، گسترش حمل‌ونقل عمومی و ایجاد مشاغل جدید در اقتصادی کم‌کربن کند.
«افزایش هزینه‌ها»، چیزی که منتقدان می‌شنوند
قوانین جدید مالیاتی دولت فدرال از ابتدای آوریل امسال، موجب خواهد شد تا در سال ۲۰۱۹ به طور متوسط هزینه هر خانواده در انتاریو ۲۴۴ دلار، در مانیتوبا ۲۳۲ دلار، در نیوبرانزویک ۲۰۲ دلار و در ساسکاچوان ۴۰۳ دلار افزایش یابد.
تعهد دولت فدرال این است که همه پول جمع‌آوری شده در هر استان به مردم و کسب‌وکارهای همان استان برگردانده شود. همچنین دو قلمرو شمالی یوکان و نونوووت نیز مالیات بر کربن را پرداخت خواهند کرد ولی تمام درآمد حاصل از آن مستقیما در اختیار دولت‌های منطقه‌ای همان قلمروها قرارخواهد گرفت.
داگ فورد، نخست‌وزیر محافظه‌کار انتاریو که تلاش زیادی کرده تا ترودو را از برنامه مالیات بر کربن منصرف کند، می‌گوید انتاریو نیاز به مالیات بر کربن ندارد تا به اهداف خود برای کاهش گازهای گلخانه‌ای برسد. او معتقد است برنامه جدید، اقتصاد کانادا را در رکود، غرق خواهد کرد.
به رغم ادعای فورد، بریتیش‌کلمبیا نمونه جالبی در غرب کاناداست که دیدگاه او را به چالش می‌کشد. در بازه سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۵، بریتیش کلمبیا با اعمال مالیات بر کربن، نه‌تنها رشد اقتصادی ۱۷درصدی را تجربه نمود بلکه میزان آلاینده‌های گلخانه‌ای خود را نیز ۴/۷ درصد کاهش داد.
یک مسئله مشترک
تغییرات اقلیمی مدت‌هاست که اثرات مصیبت‌بار خود را به رخ بشر کشیده است. دانشمندان هواشناسی و محیط‌زیست هر روز با داده‌های جدید، هشدار می‌دهند که با ادامه وضع موجود و قربانی شدن منابع طبیعی در راه توسعه، آینده وخیم‌تری در انتظار حیات بر روی کره زمین است. نتایج کنفرانس‌های بین‌المللی پاریس و متعاقب آن کاتویتس، عزم جدیدی را برای کاهش گازهای گلخانه‌ای در میان کشورها به وجود آورده است. حالا دیگر گرمایش زمین علاوه بر اقلیم، در حال تغییر دادن سیاستهای اقتصادی جهان است.
جاستین ترودو، نخست‌وزیر، می‌خواهد نشان دهد که کشورمان برای کاهش میزان گازهای گلخانه‌ای مصمم است. از آنجا که با سوزاندن هر لیتر بنزین به طور متوسط ۲/۳ کیلوگرم دیاکسیدکربن وارد جو می شود، برنامه‌های کاهش گازهای گلخانه‌ای کانادا، بر کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی استوار است. با این حال این کاهش از راهکارهای متفاوتی قابل انجام است.
مالیات مستقیم، راهکار بریتیش کلمبیا
بریتیش کلمبیا اولین استان کانادا است که از سال ۲۰۰۸ سیستم قیمت‌گذاری بر کربن را اجرایی کرد. روش اجرا شده در این استان به روش مستقیم یا مالیات بر کربن مشهور است. این مالیات در هنگام خرید سوخت فسیلی بر هزینه بنزین و یا سوخت‌های مورد استفاده در صنعت مانند گازوئیل یا گازطبیعی اعمال می‌شود.
در سال ۲۰۰۸ میزان مالیات بر کربن در این استان، ده دلار به ازای تولید هر تن دیاکسیدکربن بود. این میزان معادل افزایش هزینه‌ای برابر ۲/۴۱ سنت برای هر لیتر بنزین است. مبلغ مالیات تا سال ۲۰۱۸ به صورت پلکانی افزایش یافت تا به مقدار پنجاه دلار یا به عبارتی ۱۲ سنت برای هر لیتر بنزین رسید.
روش غیر مستقیم در استان کبک
روش دوم به سرپوش و تجارت (Cap-and-Trade) یا قیمت‌گذاری غیرمستقیم مشهور است و از سال ۲۰۱۱ در استان کبک در حال اجراست. بر خلاف روش قبل، در اینجا، به جای مصرف‌کنندگان، واحدهای صنعتی که بیش از۲۵ هزار تن در سال دیاکسیدکربن تولید می کنند، مورد هدف قرار گرفته‌اند. در سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ صنایع و تولید‌کنندگان برق دیزلی شامل این برنامه مالیاتی بودند ولی بعد ازآن و از سال ۲۰۱۵ توزیع‌کنندگان سوخت نیز به صف مالیات‌دهندگان پیوسته‌اند. در این روش، یک سقف مشخص برای تولید مجاز دیاکسیدکربن سالانه تعیین می‌گردد (Cap). اگر کارخانه‌ای با تغییر الگوی مصرفش، کمتر از میزان تعیین شده، دیاکسیدکربن تولید کند، می‌تواند مازاد مجوز خود را به کارخانه‌های دیگری که اضافه بر حد دیاکسیدکربن تولید می‌کنند، بفروشد و در قبالش پول دریافت کند. در این روش، از یک طرف امکان فروش مازاد مجوز، مشوق کارخانه‌ها برای کاهش ردپای کربن خواهد بود و از طرف دیگر پرداخت مبلغ اضافی بابت آلوده کردن بیشتر هوا برای کارخانه‌هایی که حد تعیین شده را می گذرانند، بازدارنده می‌شود. در نهایت سقف تولید گاز دیاکسیدکربن مربوط به کارخانجات در کبک ثابت و تحت کنترل خواهد ماند.
راهکارهای ترکیبی
آلبرتا نیزبا بیشترین سطح تولید گاز گلخانه‌ای در مقایسه با سایر استانهای کانادا، ترکیبی از دو روش به کار گرفته شده در بریتیش کلمبیا و کبک را اجرایی کرده است.
قانون جدید دولت فدرال شامل استانهای انتاریو، مانیتوبا، ساسکاچوان، و نیوبرانزویک می‌شود که تاکنون برنامه‌ای برای کاهش ردپای کربن خود ارائه نداده‌اند. این قانون مشابه قانون مالیات مستقیم بریتیش کلمبیاست. در این روش، مالیات از۲۰ دلار برای تولید هر تن دیاکسیدکربن (معادل مصرف حدود ۴۳۵ لیتر بنزین) در سال ۲۰۱۹ آغاز خواهد شد و با افزایش ده دلاری در هر سال به پنجاه دلار در سال ۲۰۲۲ خواهد رسید. همچنین صنایعی که بالای ۵۰ هزار تن دیاکسیدکربن تولید می کنند مشمول مالیات‌های بیشتری خواهند شد که مشابه قانون کبک است.
چه کسانی به استقبال مالیات بر کربن خواهند رفت
یکی از وعده‌های دولت جاستین ترودو این است که درآمد حاصل از مالیات بر کربن، صرف پژوهش و ایجاد زیرساخت در زمینه انرژیهای پاک شود. بنابراین افزایش هزینه مصرف سوخت‌های فسیلی برای آنهایی که قصد سرمایه‌گذاری در صنایعی همچون صفحات خورشیدی، تولید الکتریسیته از طریق انرژی آب و باد و از همه مهم‌تر، اتومبیل‌های برقی را دارند، یک افق جدید به سوی یک بازار شکوفا در آینده است.
ب
ه نظر می‌آید که این اتفاق چهره نمایشگاه‌های اتومبیل را در سالهای آتی عوض کند و اتومبیل‌های الکتریکی را به بخش پرمخاطب و جذاب آن تبدیل کند. اگر شما هم قصد خرید یک اتومبیل الکتریکی را دارید، تاریخ سوم تا پنجم ماه می امسال را در تقویمتان علامت بزنید و فرصت تماشا و امتحان کردن خودروهای برقی در نمایشگاه اتومبیل‌های الکتریکی مونترال که در Place Bonaventure برگزار می‌شود را از دست ندهید.
