فرشاد صدفی
نسیم و محسن سال ۲۰۱۰ در تهران ازدواج و در سال ۲۰۱۴ به همراه تنها دخترشان آلاله به مونترال مهاجرت کردند. مهاجرت نه تنها از اختلافاتشان کم نکرده بود بلکه سختی‌های ناشی از دوری از خانواده و پیدا نکردن کار، سختی یادگیری زبان فرانسه و مسائل مالی، روابط زناشویی بین این دو را بیش از پیش متاثر کرده بود. تا جایی که هر دو تصمیم به طلاق گرفتند.
اردشیر، پسر خاله نسیم که در ایران وکیل بود، در یکی از سفرهای این خانواده پرتنش به ایران، به آنها کمک کرد تا بدون دردسر از هم جدا شوند. در مدت یک ماه، حکم عدم امکان سازش از دادگاه ایران گرفته شد و طلاق نسیم و محسن در ایران اجرا و ثبت گردید.
نسیم و محسن و آلاله اواخر تابستان به مونترال بازگشتند. چون هنوز امکان مالی مناسب نداشتند هر دو در همان خانه مشترک ولی در اتاق‌های مختلف ساکن شدند اما تمام مناسبات خود را از هم جدا کردند. حساب‌های مشترک را بستند، جداگانه خرید می‌کردند و حتی جدا از هم غذا می‌خوردند.
مدتی به همین منوال گذشت. نسیم در کافی‌شاپ‌های زنجیره‌ای تیم هورتونز کار می‌کرد و محسن هم به عنوان کارمند بانک استخدام شده بود. ولی برای هر دوی آنها ادامه زندگی مشترک در یک محل غیر قابل تحمل شده بود. تنش بین آنها به قدری زیاد شده بود که چاره‌ای جز بیرون رفتن یکی از آنها از خانه باقی نمانده بود. ولی هیچ‌کدام حاضر نبودند خانه مشترک را ترک کنند و در مورد اینکه چه کسی آلاله را نگه خواهد داشت، توافق حاصل نمی‌شد.
نسیم به دفتر ما مراجعه کرد و تقاضای کمک نمود. به تصور نسیم، طلاق ایرانی مانند ازدواج ایرانی در کانادا به صورت اتوماتیک پذیرفتنی است. ولی نسیم نمی‌دانست که ثبت طلاق در ایران به معنی طلاق در کانادا نیست.
ماده ۲۲ قانون طلاق کانادا به صراحت اشعار می‌دارد که طلاق صادره در دادگاه‌های خارج از کانادا در صورتی در کانادا پذیرفتنی است که یک یا هر دوی طرفین حداقل یک سال قبل از ارائه درخواست طلاق، در آن کشور ساکن بوده باشند.
ولی نسیم و محسن، هر دو در زمان درخواست طلاق در کانادا ساکن بودند. در ضمن قانون طلاق کانادا دادگاه صالح به رسیدگی به درخواست طلاق را دادگاهی استانی می‌داند که یک یا هر دوی طرفین حداقل یک سال پیش از درخواست، در آن استان زندگی کرده باشند. به همین دلیل دادگاه کانادایی، رای دادگاه ایرانی را نخواهد پذیرفت.
طبق قانون طلاق کانادا، افرادی که ساکن کانادا هستند، نمی‌توانند برای طلاق به دادگاه‌های ایران مراجعه کنند.
از آن طرف، قانون مدنی ایران، احوال شخصیه ایرانیان شامل ازدواج، طلاق، ارث و وصیت را فارغ از آنکه کجا ساکن هستند، مطابق قانون ایران می‌داند. حتی قانون حمایت از خانواده ایران، آرای صادره از دادگاه‌های غیر ایرانی را در امر ازدواج ایرانیان غیر قابل تنفیذ می‌داند مگر آنکه از ابتدا بررسی و مطابق اصول قانونی و شرعی جاری در ایران تشخیص داده شوند.
قواعد بین‌الملل خصوصی در ایران و کانادا دارای تعارض مثبتند. یعنی هر کدام خود را حاکم و دادگاه خود را صالح به رسیدگی می‌داند. برای حل این تعارض باید پیش از هر اقدام با وکیل متخصص در امور «حقوق بین‌الملل خانواده» مشورت کرد تا بهترین راه‌حل حقوقی با توجه به شرایط طرفین پیدا شود.
سؤالات حقوقی خود را به info@medad.ca ارسال کنید. یک وکیل مونترالی پاسخ شما را خواهد داد.
این مطلب توسط فرشاد صدفی، وکیل پایه یک دادگستری، عضو کانون وکلای دادگستری ایران و عضو بار استان کبک نوشته شده و با حمایت «دفتر وکالت فرشاد صدفی» منتشر شده است.
