هدی حسینی
استیلای فرهنگی cultural appropriation در دوران معاصر خود را به گونه‌های مختلف درلایه‌های مختلف جامعه نشان می‌دهد. این که یک فرهنگ غالب از عناصری از فرهنگ اقلیت گرته‌برداری کند و با دستکاری یا به اصطلاح دزدی هنری و تاریخی بخواهد آن را به نام خودش ثبت کند، اتفاق تازه‌ای نیست. نمونه‌های مختلف آن را می‌توان در طراحی‌ها، صنعت مد و بیش از همه در دنیای هنر دید.
مثلا خواننده سفیدپوست آمریکایی که موهایش را به شیوه آفریقایی‌ها می‌بافد و لباس‌ها و زیورآلات آن‌ها را به تن می‌کند در حالی که آفریقایی-آمریکایی‌ها همچنان درجامعه با مسئله تبعیض دست و پنچه نرم می‌کنند و عناصر فرهنگی و تاریخی‌شان به این شکل و بدون احترام به حق و حقوق تاریخی به تاراج می رود. سلبریتی‌هایی که رنگ‌آمیزی چهره و لباس‌هایشان را به شیوه بومیان آمریکا انتخاب می‌کنند، در حالی که نمی‌دانند پشت هر کدام از آن طراحی‌ها دنیایی از تاریخ و فرهنگ و رمز و راز بومیان نهفته است و خواسته یا ناخواسته موجب بی‌احترامی به سنت‌هایی می‌شوند که طراحی‌ها و لباس‌ها و نقاشی‌های برگرفته از آنان هستند.
این برداشت‌ها از سنت و فرهنگ اقلیت، منجر به بروز سطحی‌نگری نسبت به معانی عمیق و تاریخ نهفته در پشت سنت‌ها می‌شود. این در حالی است که افراد برخواسته از همان فرهنگ اقلیت در تلاشند تا آن را با همه متعلقاتش یعنی ظاهر و باطن و تاریخ و سنت به دیگران بشناسانند.
ستون توتم‌های جنجالی NHL
این معضل فقط گریبانگیر دنیای هنر و مد نیست و پیامدهایش به قلمرو ورزش هم کشیده شده است. ستونِ توتم Totem pole نوعی مجسمه بازمانده از فرهنگ بومیان آمریکا و کاناداست که حیوان محافظ قبیله یا فرد را به تصویر می‌کشد. در عین حال این مجسمه‌ها می‌توانند حاوی تاریخچه خانوادگی، اتفاقات مهم و تاریخ نیاکان هم باشند.
بسیاری از تیم‌های ورزشی نماد منحصر به فردی دارند که در میان آن‌ها نماد حیوانات هم به وفور به چشم می‌خورد. از جمله در NHL، لیگ ملی هاکی که نمادها نقش مهمی را ایفا می‌کنند. اخیرا با الهام‌گیری از مجسمه‌های ستون توتم که جزئی از هنر بومیان کانادایی است، مجسمه‌هایی طراحی شده که شبیه همان ستون‌هاست اما صورت حیوان نماد تیم را به صورتی کارتونی نشان می‌دهد که بیشتر شبیه اسباب‌بازی کودکان است. در نووا اسکوشیا به خاطر آن چه که «استیلای فرهنگی آشکار» توصیف شده این مجسمه‌ها را از سطح چندین فروشگاه جمع‌آوری کرده‌اند.
این ربکا توماس برنده جایزه شاعر برتر هلیفکس که متوجه این توهین فرهنگی شد،به عنوان یک بومی کانادایی به کمپانی تولیدکننده این نمادها اعتراض کرد. او در حساب توئیتر خود نوشت که این یک استیلای فرهنگی افتضاح است که فرهنگ بومیان غرب کانادا را به سخره گرفته. توماس در مصاحبه با سی‌بی‌سی گفت:«ستون‌های توتم برای افرادی که این سنت‌ها را دنبال می‌کنند و به آن‌ها باور دارند، بسیار ارزشمند هستند. فقط کافی بود که یک نفر در آن رده‌های بالا جلوی این کار را می‌گرفت»
یک هنرمند از جامعه بومیان کانادا به نام کری نیومن هم توتم‌های NHL را بیشتر شبیه کاریکاتورهایی از فرهنگ بومیان می‌داند تا این که آن را یک نوع گرته‌برداری بنامد. او که در زندگی هنری خود، توتم‌های زیادی ساخته، می‌گوید:«دردناک است وقتی می‌بینی هنری که نسل به نسل به ما رسیده و برای تولیدش وقت و عشق زیادی گذاشته می‌شود این قدر بی‌اهمیت گرفته می‌شود و طوری از آن استفاده می‌کنند که شبیه یک جوک شده است.
مردم و سازمان‌ها مرتکب اشتباه می‌شوند اما مهم است که ببینیم چطور با اشتباه خود روبرو می‌شوند. اولین اقدام NHL جمع آوری مجسمه‌ها بوده که کار درستی است. حالا باید با گفت‌وگو جلو برویم» او از NHL خواسته که به عنوان یک سازمان دارای قدرت و ثروت کافی جلوی این استیلای فرهنگی بایستد و بگوید که چنین محصولاتی را نمی‌خواهد.
شرکت اورگرین، تولیدکننده ستون‌های توتم مورد اشاره در وب‌سایت خود نوشته که این مجسمه‌ها دکوری هستند و بر اساس لوگوهای ثبت شده تیم‌های ورزشی حرفه‌ای طراحی و ساخته شده‌اند. این شرکت، مجسمه توتم خیلی از تیم‌های هاکی را تولید کرده که از جمله آن‌ها می‌توان به مونترال کنیدینز، ونکوور کانوکس و تورنتو میپل‌لیوز اشاره کرد.
مجله مداد
