پوریا ناظمی
هفت شب، هفت آسمان
اگر هوا مانند چند روز گذشته یاری کند، شب‌ها سری به دشت پرستاره آسمان شب بزنید و نگاهی به این طبیعت فراموش‌شده بیندازید که فراتر از همه هیاهوها همه ما را در خود گرفته و فراتر از هر مرز و جدایی، در مقابل چشمان همه ما قرار دارد و پیوندی را در طول زمان و در عرض جغرافیا برای ما فراهم آورده است.
از دیشب (شنبه) ماه در تربیع اول خود قرار داشت و نیمی از چهره روی به زمین آن روشن است. شب‌های نزدیک به تربیع بهترین زمان برای رصد ماه به شمار می‌روند. با چشم غیرمسلح نه‌تنها می‌توانید دریاها و کوهستان‌های ماه را ببینید که در مرز تاریک و روشن ماه می‌توانید کشیده شدن سایه‌ها را مشاهده کنید.
اگر به یک دوربین کوچک دسترسی دارید به سراغ این مرز تاریک و روشن بروید که به نام روشمرز یا ترمیناتور معروف است.
در این ناحیه می‌توانید ستون‌های نوری را ببینید که از میان شکاف‌های کوهستان‌های ماه راه خود را به بخش تیره ماه بازکرده‌اند و همین‌طور می‌توانید به تماشای ارتفاعات موجود در این مرز بنشینید.
اگر به فعالیت‌های عملی نجومی علاقه دارید شاید بدانید که یکی از کاره‌ای جالب رصدی که به‌خصوص می‌تواند برای علاقه‌مندان جنبه آموزشی داشته باشد تعیین ارتفاع کوهستان‌های ماه در چنین شب‌هایی است که با کمک عکاسی یا رصد دقیق سایه‌های عوارض و کوهستان‌های ماه در مرز سایه و روشن آن صورت می‌گیرد.
اگر علاقه داشتید این کار را خودتان انجام دهید یا برای دانش آموزان یا نوجوانان علاقه‌مند اطراف خود تمرینش کنید می‌توانید به این وب سایت مراجعه و راهنمای این محاسبه را مطالعه کنید.
این هفته و حدود 30 دقیقه قبل از طلوع خورشید می‌توانید نگاهی به افق شرقی بیندازید. این افق میزبان دو سیاره منظومه شمسی است. مشتری با درخشش در ارتفاع بالاتری می‌درخشد و اگر چشمان تیزبینی داشته باشید می‌توانید در گرگ‌ومیش هوا عطارد گریزپای را به تماشا بنشینید.
عطارد یا تیر به دلیل نزدیکی به خورشید هیچ‌گاه در آسمان در فاصله زیادی از خورشید قرار نمی‌گیرد و برای همین رصد آن همیشه با مشکل همراه بوده است. در روزهایی مانند این ایام عطارد را باید در پیش‌زمینه روشن هوا مشاهده کرد.
همین نزدیکی به خورشید، هم باعث می‌شود که این سیاره به‌سرعت از آسمان صبحگاهی به شامگاهی نقل‌مکان کند و این سفر سریع او در آسمان یکی از دلایلی بوده که او را به نام مرکوری نامیده‌اند. مرکوری یا هرمس، پیام‌آور خدایان است که با پاهایی که از قوزک آن باله‌هایی بیرون زده است پیام خدایان المپ را میان آن‌ها ردوبدل می‌کرد و در ایران نیز این سیاره شاید به دلیل همین حرکت سریع اش در آسمان به نام تیر خوانده می‌شود.
اما این تنها رویداد سیاره‌ای این روزها نیست.
پس از غروب خورشید به بالای افق غرب نگاه کنید تا بانوی درخشان و سپیدپوش این شب‌ها زهره را ببینید که در حال گذار از صورت فلکی جوزا یا دوپیکر است.
دوم ژوئن زهره هم‌راستا و در امتداد دو سرِ دوقلوهای آسمانی یعنی کاستور و پلوکس یا راس التوام متاخر و راس التوام مقدم قرار دارد.
اتفاق مهم و جذاب سیاره‌ای این شب‌ها اما جمعه‌شب آینده رخ می‌دهد.
در این شب مریخ، سیاره سرخ‌پوش منظومه شمسی در راستا و درون خوشه ستاره‌ای کندوی عسل قرار دارد.
خوشه کندوی عسل را می‌توان در شبی صاف و تاریک با چشمان غیرمسلح به‌صورت لکه‌ای مه‌آلود در آسمان دید اما اگر به دوربینی دوچشمی یا تلسکوپی کوچک دسترسی دارید از این فرصت غافل نشوید.
کندوی عسل یا M44 یک خوشه ستاره‌ای باز است که در صورت فلکی سرطان قرار دارد.
اگر سرطان را در آسمان پیدا کنید، پیدا کردن این خوشه باز چندان کار سختی نیست. ستاره‌های اصلی سرطان ظاهری شبیه به ʎ در آسمان می‌سازند و کندوی عسل در محل تلاقی 8 پایینی و دسته این شکل قرار دارد.
کندوی عسل یکی از نزدیک‌ترین خوشه‌های باز به زمین است و تقریباً در حدود 600 سال نوری از ما فاصله دارد و حدس زده می‌شود منزلگاه بیش از هزار ستاره باشد که همگی از یک ابر مولکولی اولیه به وجود آمده و تقریباً هم سن هستند و به سستی به‌واسطه نیروی گرانش در کنار هم قرار دارند.
غیر از کندوی عسل، خوشه پروین نمونه دیگری از یک خوشه باز معروف در آسمان است.
گفته می‌شود مشاهده این جرم با چشم غیرمسلح در آسمانی تاریک یکی از آزمون‌های کمانداران قدیم بوده است تا از تیزبینی چشمان آن‌ها اطمینان حاصل شود.
جمعه مریخ از میان این خوشه عبور می‌کند و فرصتی بی‌نظیر به‌خصوص برای عکاسان نجومی به شمار می‌رود تا گذر سیاره سرخ‌فام منظومه از میان این خوشه نزدیک به منظومه را ثبت کنند.
خبرهای صبحگاهی
