زگیل تناسلی یک بیماری ویروسی است که ویروس عامل ابتلا به این بیماری اچ.پی.وی (HPV) نام دارد. در اینجا به ارائه علائم، اهمیت شناخت، روش انتقال، پیشگیری و درمان این بیماری میپردازیم.
علائم زگیل تناسلی:
این ویروس روی پوست ضایعاتی را به وجود میآورد که از نظر ظاهری میتوانند با یکدیگر متفاوت باشند اما به طور کلی شبیه گلکلم بوده یا به شکل صاف نیز دیده میشود. سطح روی زگیلها معمولاً حالت شاخی و زبر است.
دیگر نشانهها و علائم زگیل تناسلی شامل: تورمهای کوچک، توسی و یا رنگ پوست در ناحیه تناسلی، چندین زگیل نزدیک به هم که تشکیل شکلی شبیه گل کلم میدهند، خارش و یا ناراحتی در نواحی جنسی و خونریزی هنگام رابطه جنسی هستند.
اهمیت شناخت بیماری زگیل تناسلی:
اهمیت شناخت اچ.پی.وی بسیار مهم است. علاوه بر شناخت اینکه این بیماری از شدت شیوع بالا برخوردار است، میتواند تغییرات سلولی را نیز به همراه داشته باشد که نتیجه این مسئله در برخی از موارد سرطان دهانه رحم در زنان و سرطانهای مقعد ومجاری ادراری در مردان و زنان است.
روش انتقال زگیل تناسلی:
این زگیل تنها از طریق تماس جنسی و تماس پوستی مستقیم و طولانی قابل انتقال است و در صورتی که فرد یا شریک جنسی او رفتار پرخطر یا غیر ایمن داشته باشد، به زگیل تناسلی مبتلا خواهند شد.
افرادی که بیشتر از بقیه در خطر این بیماری هستند، افرادی با رابطه جنسی محافظت نشده با چندین شریک جنسی، ابتلا به سایر عفونتهای جنسی و رابطه جنسی با فردی که از سابقه جنسی وی اطلاعی در دست نیست.
برخی افراد تصور میکنند که ابتلا به زگیل تناسلی از طریق استخر امکانپذیر است درحالیکه زگیلهایی که از این مراکز به افراد منتقل میشوند، از نوع اچ. پی. وی نبوده و امکان انتقال زگیل تناسلی از طریق استخر بسیار ضعیف است. آن دسته از افرادی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است بیش از دیگر افراد میتوانند به این بیماری مبتلا شوند. علاوه بر این، وجود زخم روی پوست، فرد را مستعد ابتلا به زگیل تناسلی میکند. افرادی که پوست خشک دارند نیز بیش از سایر افراد ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.
پیشگیری از ابتلا به زگیل تناسلی:
ابتلا به زگیل تناسلی قابلپیشگیری است و با رعایت برخی نکات، میتوان مانع از ابتلا به این بیماری شد. در جهت پیشگیری از زگیل تناسلی، پیش از هر چیز باید از داشتن «شریک جنسی سالم» نیز مطمئن شد. استفاده از کاندوم، تنها میتواند مانع ابتلای بخشهای داخلی بدن مانند رحم و مجاری ادرار شوند ولی امکان انتقال زگیل از طریق پوست ناحیه تناسلی کماکان وجود دارد. با این حال استفاده از کاندوم اکیداً توصیه میشود.
علاوه بر این، یکی دیگر از مواردی که میتواند تا حدود زیادی از ابتلا به زگیل تناسلی پیشگیری کند، زدن «واکسن» است. امروزه واکسنی در دسترس است که در پیشگیری از این بیماری، نقش مهمی را ایفا میکند. این واکسن در بسیاری از کشورها، پیش از شروع رفتارهای جنسی، در سن ۱۲ سالگی، که احتمال بروز این رفتار وجود دارد، به صورت عضلانی برای تمام دانشآموزان کلاس هفتم تزریق میشود. سن تزریق این واکسن در زنان نه تا ۴۵ سالگی و در مردان ۱۰ تا ۲۶ سالگی است.
تزریق واکسن در زنان حامله ممنوع است. این واکسن تا زمانی که در سه نوبت تزریق نشود، نمیتواند بدن را در برابر زگیل تناسلی مصون کند. دو ماه بعد از تزریق اول، تزریق دوم و تزریق سوم، شش ماه بعد از اولین تزریق، صورت میگیرد. این واکسن، تنها مختص افرادی که به زگیل تناسلی دچار نشدهاند، نیست بلکه آن دسته از افرادی هم که به زگیل اچ. پی. وی. مبتلا شدند، میتوانند واکسن را بزنند تا از ابتلا به دیگر گونههای سرطانزای ویروس در امان باشند.
توصیه مهم پاپ اسمیر!
زنان بایستی به طور منظم معاینه لگن توسط پزشک و آزمایش پاپ اسمیر (نمونهبرداری سطحی مخاط دهانه رحم برای بررسی سلولی) را انجام دهند تا تغییرات واژن و دهانه رحم آنها در اثر زگیل تناسلی یا علائم زودرس سرطان دهانه رحم مشخص شود. انجام منظم این آزمایش باید هر سه سال از سن ۲۱ سالگی یا در هر سنی پیش از ۲۱ سالگی در صورت فعال بودن از نظر جنسی، منظور هر گونه فعالیت جنسی و نه فقط رابطه جنسی کامل- تا حداقل ۷۰ سالگی صورت گیرد.
نکته بسیار مهم در مورد این بیماری این است که نوجوانانمان را با این بیماری بسیار شایع و بالقوه سرطانزا و راههای جلوگیری از آن آشنا کنیم.
اگر مشکوک به ابتلا به زگیل تناسلی هستیم، چه کنیم؟
همه افرادی نسبت به ابتلا به زگیل تناسلی شک و تردید پیداکرده یا ضایعات پوستی را بهویژه در ناحیه تناسلی خود مشاهده کردهاند، باید به پزشک مراجعه کنند.
به دلیل اینکه اغلب پیدا کردن زگیل تناسلی مشکل است، پزشک در صورتی که علامتی وجود نداشته باشد میتواند با تست هیبریدیزاسیون دیانای وجود ویروس در بدن را تشخیص دهد. همچنین با معاینه و تست پاپ اسمیر ضایعات دهانه رحم قابلشناسایی هستند. در صورت وجود ضایعات مشکوک پوستی در ناحیه تناسلی، میتوان با استفاده از چشم مسلح یا غیرمسلح در زگیلهای بزرگ، آنها را شناسایی کرد.
چنانچه تشخیص دیر انجام شود و فرد اقدامات اولیه درمانی را انجام ندهد، این بیماری میتواند به سرطان مبتلا شود که درمان آن متفاوت بوده و باید درمانهای خاصی انجام بگیرد. در صورت تبدیل این بیماری به سرطان، باز هم تشخیص زودهنگام از اهمیت بالایی برخوردار است چراکه امکان بهبود فرد بیشتر خواهد بود.
ویروس اچ.پی.وی عامل بیماری زگیل تناسلی به صورت قطعی درمان ندارد و برای همیشه در بدن فرد مبتلا باقی میماند اما برای جلوگیری از انتقال این زگیلها به بخشهای دیگر بدن، پیشگیری از سرطان و انتقال آن به دیگر افراد، باید حتماً اقدامات درمانی خاصی صورت بگیرد.
امیرعباس بشارتی-پزشک کودکان