نیروانا احسانی
خیابان‌های مونترال مانند بسیاری از شهرها، در یک طرح شبکه‌ای به صورت ردیف کنار هم قرارگرفته‌اند اما اگر مدتی در اینجا زندگی کرده باشید، احتمالاً فهمیده‌اید که بخش شمال مونترال در واقع اصلاً رو به شمال نیست.
کسانی که در ادمونتون زندگی می‌کنند می‌بینند که خیابان‌ها از شمال به جنوب ردیف شده‌اند بنابراین اینکه بگویید «به شمال بروید» یا «به شمال می روم» یک جمله درست است. اما در مونترال همه چیز متفاوت است. خیابان‌ها به سمت شمال- جنوب قرار ندارند، بلکه موقعیت آن‌ها کج است. وقتی بگویید به سمت شمال در حال حرکت هستید در واقع به معنای رفتن به سمت شمال غرب است. باید گفت، شمال مونترال بیشتر به سمت غرب متمایل است تا به شمال.
حال این سؤال مطرح می‌شود که اگر بخواهیم آن را دقیق مشخص کنیم چگونه باید این کار را باید انجام دهیم؟
یکی از ابزارهای مشخص کردن جهت‌های جغرافیایی، قطب‌نما است که می‌توان برای این کار استفاده شود. قطب‌نما دارای چهار جهت اصلی شمال، جنوب، شرق و غرب و چهار جهت فرعی شمال شرقی، جنوب شرقی، جنوب غربی و شمال غربی است.
در صورتی که جهت موقعیت مورد نظر جزء هیچ‌کدام از این هشت جهت اصلی و فرعی نباشد و بین آن‌ها قرار بگیرد چگونه آن را باید تعیین کنیم؟ مثلاً جهتی که بین جنوب و جنوب غرب باشد اما بیشتر به سمت جنوب متمایل باشد چگونه مشخص می‌شود؟ آیا راه دقیق‌تری برای نشان دادن نقطه مورد نظر وجود دارد؟
بله اگر به جای نام‌گذاری، از اعداد و درجه استفاده کنیم هم اطلاعات جهات دقیق‌تر خواهد بود و هم تعداد بیشماری جهت را می‌توانیم بدون هیچ‌گونه مشکلی نشانه گذری کنیم. یک دایره دارای ۳۶۰ درجه است. در این سیستم جهات اصلی به این صورت نشانه‌گذاری می‌شوند:
شمال = ۰ درجه
شرق = ۹۰ درجه
جنوب = ۱۸۰ درجه
غرب = ۲۷۰ درجه
و جهات فرعی به صورت زیر نشانه‌گذاری می‌شوند:
شمال شرقی = ۴۵ درجه
جنوب شرقی = ۱۳۵ درجه
جنوب غربی = ۲۲۵ درجه
شمال غربی = ۳۱۵ درجه
در صورتی که جهت حرکت شما بیشتر به سمت جنوب باشد تا غرب می‌توانید از درجه استفاده کنید و بگویید من به مسیر ۲۰۵ درجه در حرکت هستم.
بنابراین با این سیستم می‌توانیم موقعیت دقیق شمال مونترال را نشان دهیم. در واقع این سیستم درجه‌بندی به ما می‌گوید که شمال مونترال در موقعیت چند درجه قرار دارد.
برای محاسبه دقیق موقعیت مکانی می‌توان از برنامه Google Earth Pro که یک ابزار خط‌کش مانند برای نشان دادن جهت با ارائه اعداد و درجه است، استفاده کرد. علاوه بر این شما می‌توانید از اپلیکیشن جدید فوق‌العاده PhotoPills برای پیش‌بینی موقعیت خورشید و ماه، برنامه‌ریزی عکس‌برداری مکان‌های مختلف استفاده کنید.
جدا از این ابزارها، می‌توان یک سنجاق روی نقشه قرار داد و جهت را با اعدادی که خیابان‌های مونترال قرار دارند، پیدا کرد.
با کمک این ابزار و برنامه‌ها، مشخص شده است که خیابان‌های مونترال که به سمت شمال مونترال می‌روند در موقعیت ۳۰۳ درجه هستند درحالی‌که همان‌طورکه گفتیم شمال غربی در ۳۱۵ درجه قرارگرفته است بنابراین شمال مونترال به غرب نزدیک‌تر از شمال است.
به عنوان یک قاعده کلی، باید بگوییم که خورشید از شرق طلوع کرده و در غرب، غروب می‌کند. این قاعده کلی کاملاً درست است اما در طول سال، غروب خورشید دقیقاً از جایی که در غرب اتفاق می‌افتد، تغییر می‌کند.
اگر توجه کنید در ماه‌های مارس و سپتامبر، خورشید دقیقاً در غرب، غروب می‌کند که همان اعتدال بهاری و پاییزی است. درحالی‌که خورشید در ماه ژوئن در شمال غربی، غروب می‌کند که زمان انقلاب تابستانی را نشان می‌دهد. غروب خورشید در ماه دسامبر در جنوب غربی رخ می‌دهد که زمان انقلاب زمستانی است.
با توجه به اینکه گفتیم شمال غربی یک جهت مبهم است، آیا می‌توانیم جهت غروب خورشید را در انقلاب تابستانی زمانی که در شمال غربی آن قرار دارد، تعیین کنیم؟ بله این امکان‌پذیر است.
با کمک برنامه استلاریوم (Stellarium)، می‌توان متوجه شد که خورشید در انقلاب تابستانی دقیقاً در کدام جهت غروب می‌کند. در این برنامه در پایین سمت چپ اصطلاح azimuth که به معنی نقطه شمال است نشان می‌دهد که در مونترال خورشید در لحظه‌ای که در افق قرارگرفته در موقعیت ۳۰۵ درجه است.
اگر به خاطر داشته باشید گفته بودیم خیابان‌های مونترال در ۳۰۳ درجه ردیف شده‌اند. عدد این دو درجه خیلی به هم نزدیک هستند. این موضوع چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟ آیا می‌توان گفت در انقلاب تابستانی، خورشید در شمال مونترال غروب می‌کند؟ بله این امکان‌پذیر است و می‌توان گفت در حوالی انقلاب تابستانی در مونترال، خورشید در شمال مونترال غروب می‌کند.
این مسئله را می‌توان در برخی از شهرهای دیگر نیز مشاهده کرد. معروف‌ترین آن‌ها منهتن هنج یا انقلاب منهتن است، پدیده‌ای که در حدود ۲۳ می و ۱۳ ژوئیه رخ داده و غروب خورشید در غرب با خیابان‌های شرقی-غربی منطقه منهتن نیویورک در یک راستا قرار می‌گیرد.
منبع: plateauastro
خبرهای صبحگاهی
شهرام يزدانپناه
