سپهر صادقی
با وجود اهمیتی که مونترالی‌ها به مبارزه با تغییرات اقلیمی و کاهش آلایندگی هوا می‌دهند، حجم بالای استفاده از خودروهای شخصی در این شهر، نوعی پارادوکس را برای شهر ایجاد کرده است. مونترال گزت در یادداشتی به قلم الیسون هنس به بررسی این موضوع می‌پردازد.
توقف ارائه خدمات کارتوگو (CAR2GO) در مونترال، ناگفته‌های زیادی درباره وضعیت حمل‌ونقل در این شهر دارد که ضرورت پرداختن فوری و جدی به این موضوع را آشکار می‌سازد.
شرکت مادر کارتوگو اعلام کرد که فقط تا ۲۹ فوریه در آمریکای شمالی حضور خواهد داشت. این شرکت، رقابت شدید موجود در این منطقه را دلیل این کار اعلام کرد و گفت که فقط به فعالیتش در اروپا ادامه خواهد داد.
به این ترتیب، شرکت کامیوناتو (Communauto) تنها شرکت فعال در زمینه اجاره کوتاه‌مدت خودرو در مونترال خواهد شد. حال باید امیدوار باشیم کامیوناتو بتواند بار تقاضای ناشی از عدم حضور کارتوگو را جبران کند.
مونترال سال‌هاست که می‌کوشد به سیستم حمل‌ونقل شهری خود تنوع ببخشید. حضور دوچرخه‌های اجاره‌ای بیکسی، دوچرخه‌های برقی و نیز اسکوترهای برقی از جمله این اقدامات بوده است. با این وجود، اجاره خودرو تنها گزینه موجود در تمام طول سال در مونترال است، زیرا در خیابان‌های یخ‌زده شهر امکان راندن دوچرخه و اسکوتر وجود ندارد. اجاره خودروی برقی این امکان را به مونترالی‌ها می‌دهد تا بتوانند نیازهای خود را برطرف کنند، بدون اینکه درگیر دردسرهای مالکیت خودرو و نیز مشکلاتی نظیر جای پارک در محلات مختلف شوند.
البته کارتوگو هم محدودیت‌های خاص خودش را داشت. خودروهای برقی این شرکت فقط دو صندلی داشتند و به همین دلیل برای خانواده‌ها مناسب نبودند. با این وجود، نمی‌توان از مزایای خدمات به اشتراک‌گذاری خودرو غافل شد. برای مونترال و بسیاری دیگر از شهرهایی که به دنبال کاهش ترافیک، افزایش سطح سلامت و نیز کاهش آلاینده‌ها هستند، تشویق شهروندان به استفاده کمتر از خودروی شخصی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این میان، تشویق شهروندان به استفاده از خودروهای اجاره‌ای حداقل در محلاتی که این خودروها در اختیار مردم قرار دارد می‌تواند گام مهمی در کاهش وابستگی آنها به خودروی شخصی باشد.
پارادوکس مونترالی‌ها
اگر با دقت به وضعیت مونترالی‌ها نگاه کنیم، به یک پارادوکس بر می‌خوریم! مونترالی‌ها از یک سو به شدت با موضوع توسعه خط لوله انتقال نفت مخالفند و در راهپیمایی‌های پرشور، علیه پدیده گرمایش جهانی اعتراض می‌کنند و از سویی دیگر، عشق و علاقه زیادی به داشتن خوردوی شخصی دارند!
آخرین آمارها نشان می‌دهد تعداد خودروها در ۸۲ شهرداری در مونترال بزرگ بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ با افزایشی ۶/۸ درصدی روبرو شده است. کافی است بدانید افزایش جمعیت در این سال‌ها فقط ۴/۶ درصد بوده است. از همه مهم‌تر اینکه بیشتر خودروهایی که طی این سال‌ها در مونترال خریداری شده، نه خودروی بزرگ و عمومی، بلکه خودروهای اس‌یو‌وی بوده است.
البته بی‌تردید تفاوت‌هایی در زمینه مالکیت خودرو در مناطق مرکزی مونترال و حومه آن وجود دارد. با این وجود، با نگاهی به الگو سفرهای درون‌شهری در مونترال می‌توان گفت که بخش زیادی از این خودروهای اس‌یو‌وی در نهایت در خیابان‌ها و بزرگراه‌های شهر حرکت می‌کنند.
مطالعه ای که توسط دانشکده طراحی شهری دانشگاه مک گیل به انجام رسیده به بررسی فواصلی که شهروندان با خودرو در شهر طی می‌کنند پرداخته است. بر این اساس، مونترالی‌ها به صورت متوسط ۱۹ کیلومتر با خودروی شخصی جابه‌جا می‌شوند، حال آنکه این میزان برای سایر ساکنان خارج از جزیره ۳۴ کیلومتر است. همچنین ساکنان محلات مرکزی مونترال هم در روزهای کاری هفته فقط ۱۲ کیلومتر را با خودرو طی می‌کنند.
نکته عجیب این نیست که ساکنان حوالی مونترال بیشتر رانندگی می‌کنند. بخش عجیب ماجرا اینجاست که مونترالی‌ها با وجود دسترسی به گزینه‌های جایگزین، باز هم به سراغ خودروی شخصی می‌روند. حتی با وجود اینکه حذف فضاهای پارک در مونترال و نیز افزایش عوارض جاده‌ای در برخی مناطق به منظور تشویق مردم به استفاده از خودروهای عمومی، باز هم خودروی شخصی محبوبیت بیشتری دارد!
سهم بالای خودروها در آلایندگی هوای کبک
آخرین گزارشی که درباره تولید آلاینده‌های جوی در کبک در سال ۲۰۱۷ منتشر شده نشان می‌دهد که این استان تا چه حد در نبرد علیه خودروهای شخصی، با شکست روبرو شده است. میزان تولید آلاینده‌ها در استان از سال ۲۰۱۳ به این سو همواره رو به افزایش است. اولین منبع تولید این آلاینده‌ها نیز حمل‌ونقل است که سهم ۴۳ درصدی از مجموع آلاینده‌ها را به خود اختصاص داده است. البته بخش حمل‌ونقل شامل سفرهای هوایی و ریلی نیز می‌شود. با این وجود، ترافیک جاده‌ای ۷۹ درصد از مجموع آلاینده‌های حمل‌ونقل را ایجاد می‌کند. حجم آلاینده‌های ناشی از خودرو در کبک طی سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۷ حدود ۲۳ درصد افزایش داشته است.
این آمارها تکان‌دهنده هستند. واقعیت این است که این روند نه تنها به سمت و سویی ناخوشایند پیش می‌رود، بلکه اصلی‌ترین منابع تولید آلاینده‌های گلخانه‌ای همچنان مورد غفلت واقع می‌شود.
نبرد علیه خودروهای شخصی در کبک بر خلاف باور برخی افراد یک ایدئولوژی لیبرال شهری نیست، بلکه راهی است که باید برای مقابله با پدیده گرمایش زمین و دستیابی به توسعه پایدار باید پیموده شود.
اما عادت‌های قدیمی، به راحتی از بین نمی‌روند و به همین راحتی نمی‌توان شهروندان را به دست کشیدن از خودروی شخصی و استفاده از شیوه‌های جایگزین سوق داد!
