سپهر صادقی
برای جلوگیری از آسیب شدید به اقتصاد کانادا در اثر اقدامات اخیر چین درخصوص ممنوع کردن واردات کانولا و گوشت خوک کانادایی به این کشور، چه باید کرد؟ ارول مندس، پژوهشگر و استاد حقوق بین‌الملل در دانشگاه اوتاوا طی یادداشتی که در گلوب‌اندمیل منتشر شده، به این سئوال پاسخ می‌دهد.
کانادا اسیر فشار دو لبه قیچی یعنی آمریکا و چین شده است. ماجرا از بازداشت مِنگ وانژو (مدیر ارشد مالی هوآوی و دختر بنیانگذار این شرکت) آغاز شد. کانادا این بازداشت را در پاسخ به درخواست ایالات متحده و در قالب آنچه عمل به اصول عرفی حقوقی می‌دانست انجام داد. با توجه به پیمان استرداد متهمان که بین این کشور و ایالات متحده وجود دارد، چاره‌ای جز بازداشت خانم وانژو نداشت.
اتهام او نیز بسیار جدی بود. ایالات متحده، هوآوی و خانم منگ را به نقض تحریم‌ها علیه ایران و مشارکت در آنچه کلاهبرداری بانکی خوانده متهم کرده است. از نظر چین، این اقدام کانادا، پیروی کورکورانه از ایالات متحده و بخشی از جنگ تجاری این کشور با چین ارزیابی شده است.
» همچنین بخوانید رو در رو با اژدها
چین برای اینکه نشان دهد چطور می‌تواند در برابر ایالات متحده و کانادا بایستد، به ضرب‌المثل قدیمی که «برای ترساندن میمون، جوجه را بکش» روی آورده است. ایده پشت این ضرب‌المثل ساده است. در صورت روبرویی با فردی یاغی که قصد همکاری ندارد (یعنی همان میمون)، کافی است جوجه‌ای را آزار داده و بکشید تا سنگدلی‌تان را به میمون ثابت کنید تا به قول معروف، حساب کار دستش بیاید. به این ترتیب، میمون مطیع خواهد شد.
چین اکنون کانادا را همچون یک جوجه می‌بینید. آزار و شکنجه هم در قالب ایجاد محدودیت در خرید اقلام کشاورزی از این کشور (کانولا و گوشت) نمود یافته است. چین همچنین با بازداشت دو کانادایی (مایکل کوریگ و مایکل اسپاوور) عدم تمکینش به قواعد حقوق بشر را نشان داده است. گفتنی است این دو کانادایی در چین در شرایطی نامناسب، نظیر اتاق‌های روشن در ۲۴ ساعت و نیز دسترسی بسیار محدود به مقامات کنسولی نگهداری می‌شوند. این در حالی است که خانم منگ هنوز در خانه‌اش در ونکوور زندگی می‌کند. علاوه بر این، دو کانادایی دیگر هم در چین به جرم قاچاق مواد مخدر به اعدام محکوم شده‌اند.
اگر راهبرد چین، فشار بر کانادا به منظور کاستن از فشارهای آمریکاست، به نظر می‌رسد که راه به جایی نخواهد برد. کانادا اعلام کرده که تعهدات برای استرداد متهمان با چالش روبرو شده است. البته دونالد ترامپ اولین کسی بود که احتمال پس گرفتن درخواست استرداد متهم مربوطه را از کانادا در راستای جلب نظر مساعد چین مطرح کرد. کانادا خود را در موقعیتی بسیار چالش‌برانگیز یافته است. کانادا بین دو ابرقدرت گیر افتاده که هر دوی آنها از قدرت لازم برای کنار گذاشتن اصول پذیرفته‌شده حقوق بین‌الملل برخوردارند.
» همچنین بخوانید انتقام چین از کانادا؟
اما چطور کانادا می‌تواند جلوی وقوع سرنوشت شوم «جوجه» را برای خود بگیرد؟ چندین راه برای این کار وجود دارد.
نخست اینکه کانادا باید موضوع محدودیت‌های اخیر چین برای صادرات محصولات کشاورزی را در قالب شکایتی به سازمان تجارت جهانی ببرد. چین با ادعای وجود مواد خطرناک در کانولا و گوشت وارداتی از کانادا، محدودیت‌هایی در برابر ورود این محصولات اعمال کرد. همین اقدام می‌تواند ثابت کند که چین نمی‌تواند شریک تجاری قابل اعتمادی باشد.
دوم اینکه شرکت‌های چینی فعال در کانادا و نیز سایر کشورها باید به این نتیجه برسند که در صورت عدم تبعیت از قوانین ملی و رویه‌های معمول و اطاعت چشم‌وگوش بسته از دولت مرکزی چین، با محدودیت‌هایی در این کشورها روبرو خواهند شد. افزون بر این، گروگان‌گیری غیررسمی به منظور کمک به این شرکت‌ها نیز باید توسط کانادا در همه مجامعی که چین در آنها به عنوان قدرتی هم وزن ایالات متحده حضور دارد، به عنوان امری قبیح محکوم شود.
در نهایت اینکه کانادا باید از میمون داستان یعنی ایالات متحده، طلب کمک بیشتری داشته باشد. جوجه می‌تواند با توسل اهرم‌های فشار خود نظیر تهدید این کشور به تصمیم‌گیری نهایی برای اجرای توافق جدید اقتصادی کشورهای آمریکای شمالی که شامل کانادا، ایالات متحده و مکزیک می‌شود، نظر مساعد این ابرقدرت را به همکاری برای مقابله با چین جلب کند.
اقدام اخیر چین در ایجاد محدودیت در صادرات کانادا باید اولین و آخرین اقدام این چنینی از سوی این کشور باشد. کانادا باید با بهترین کارت‌هایش در برابر چین بازی نکند تا به این ترتیب، برای همیشه از قرارگیری در نقش جوجه در امان بماند.
» همچنین بخوانید جنبش تحریم برند کانادایی گوس در چین
