اگر بیشتر از ۳۰ سال داشته باشید، به احتمال زیاد حداقل یکبار در طول عمر خود کمردرد را تجربه کردهاید. اگر اندام متناسب دارید و به اندازه کافی هم ورزشکار هستید و تا به حال کمردرد را تجربه نکردهاید، حتما از اطرافیان و دوستان درباره این مشکل شنیدهاید. یکی از شایعترین شکایتهای پزشکی کمردرد است که به گفته سازمان آمار کانادا از هر پنج کانادایی بالای ۳۰ سال، چهار نفر حداقل یکبار آن را تجربه میکنند و از دلایل شایع غیبت از کار است.
کمردرد چیست؟
دردی است که در ناحیه کمر و در بعضی مواقع در پاها احساس میشود. اگر کمردرد به صورت ناگهانی مثلا در اثر بلند کردن جسمی سنگین شروع شود و کمتر از شش هفته طول بکشد به آن نوع حاد میگویند و اگر بیشتر از سه ماه طول بکشد، به آن نوع مزمن میگویند که شیوع آن به مرتاب کمتر از نوع حاد است.
نشانههای مشخص بیماری
نشانهها و علائم کمردرد میتوانند به صورتهای زیر خود را نشان دهند:
- درد عضلانی
- درد فوری و تیز یا آنچه به اصطلاح به تیر کشیدن میشناسیم
- دردی که به سمت پا کشیده میشود
- دردی که با خم شدن، بلند کردن اجسام، ایستادن یا راه رفتن بدتر میشود
- دردی که با دراز کشیدن یا تکیه دادن بهتر میشود
موارد الزامی برای مراجعه به پزشک
- با مشکلات در دفع ادرار یا مدفوع همراه باشد. (اورژانسی)
- همراه با تب باشد. (اورژانسی)
- به دلیل ضربه به کمر شروع شده باشد. (اورژانسی)
- درد بسیار شدید بوده و با استراحت بهبود نیابد؛
- به قسمت پایین زانوها در یک یا هر دوپا منتشر شود؛
- باعث ضعف، بیحسی یا سوزن سوزن شدن در یک یا هر دو پا شود؛
- با کاهش وزن همراه باشد.
علل کمردرد
- کشیدگی رُباط یا عضلات کمر: که معمولا بر اثر تکرار بلند کردن یک جسم سنگین یا چرخش نامناسب بدن اتفاق میافتد. کشیدگیهای مداوم میتواند منجر به ایجاد اِسپاسم دردناک کمر شود.
- بیرون زدگی یا پارگی دیسک بین مهرهای: در بین مهرههای ستون فقرات، دیسکهای غضروفی قرار گرفتهاند که به شکل بالشتکهایی در ستون فقرات عمل میکنند. در اثر فشار بیش از حد مواد درونی این دیسکها میتوانند بیرون بزنند یا دیسک دچار پارگی شود و در اثر آن بر روی اعصاب مجاور فشار وارد کند که یکی از علائم آن درد است.
- آرتروز: آرتروز استخوانی میتواند ناحیه کمر را هم درگیر کند و در بعضی از موارد با باریک شدن کانال نخاعی همراه است و درد ایجاد میکند.
- بینظمیهای استخوانی: در بعضی مواقع انحرافات ستون مهرهها به یک سمت (Scoliosis)، منجر به درد کمر میشود.
- پوکی استخوان: در اثر شکننده و متخلخل شدن مهرههای ستون فقرات، میتواند شکستگی فشاری اتفاق بیفتد.
تشخیص علت اصلی کمردرد بر عهده پزشک است که با معاینه بدنی و انجام آزمایشات تصویربرداری به تشخیص قطعی میرسد.
درمان کمردرد
کمردرد حاد در بیشتر مواقع با استراحت چند روزه در منزل و استفاده از مسکنهای معمول مانند ایبوبروفن که اثر ضدالتهابی نیز دارند، درمان میشود. بسته به علت شروع کمردرد در بعضی مواقع درمانهای دیگری مانند فیزیوتراپی یا حتی جراحی صورت میگیرد. لازم به توضیح است که منظور از استراحت در منزل به هیچ وجه استراحت مطلق نیست و فرد باید تا آنجا که درد به او اجازه میدهد، فعالیت داشته باشد. تحقیقات جدید، اثرات مفید درمانهای غیر دارویی مبتنی بر کاهش استرس، مانند یوگا را نشان دادهاند.
پیشگیری از کمردرد
با توجه به این که افزایش سن، فقر حرکتی، وزن بالا، بیماریهایی نظیر آرتروز و سرطانها، بلند کردن نامناسب اجسام، سیگار کشیدن و بیماریهای روحی روانی مانند اضطراب و افسردگی همگی از عواملی هستند که احتمال ابتلا به کمردرد را بالا میبرند، با رعایت بعضی از نکات ساده میتوان از شروع کمردرد پیشگیری کرد.
با انجام فعالیتهای کم شدت هوازی مانند شنا یا پیادهروی که فشار کمی بر روی عضلات کمری وارد میکنند به افزایش قدرت و بهبود عملکرد عضلات کمری کمک میشود. از سویی دیگر با انجام حرکات قدرتی که انعطافپذیری عضلات شکمی و کمری را افزایش میدهند و باعث محافظت بیشتر از فشار بر روی ستون مهرهها میشوند، عملکرد کلی کمر بهبود مییابد و موجب تناسب اندام و حفظ وزن مطلوب میشود.
با ترک سیگار به عنوان عاملی که باعث اختلال در خونرسانی قسمتهای پایینی ستون مهرهها میشود، میتوان به پیشگیری از بروز درد کمر تا حدود زیادی کمک کرد.
انجام حرکات بدنی به صورت آگاهانه صورت گیرد؛ در هنگام بلند کردن اجسام سنگین حتما باید آرنجها به بدن نزدیک و زانوها خم باشد تا وزن بار بر روی پاها بیفتد و یا از چرخش کمر در هنگام بلند کردن اجسام پرهیز شود.
در هنگام ایستادنهای طولانی یکی از پاها بر روی سطح کمی بالاتری مانند یک زیرپایی قرار گیرد تا از فشار بر روی کمر کاسته شود و هر چند دقیقه پاها عوض شود.
از ایستادن و نشستن به حالت قوز کرده پرهیز شود. از صندلی که دارای پشتی، دسته مناسب باشد و قسمت نشستن چرخنده و قابل تنظیم دارد استفاده شود. به طور مرتب حالت خود را تغییر و با دادن استراحتهای کوتاه مدت از ماندن در وضعیت ثابت پرهیز شود.
همچنین بخوانید: