پریسا کوکلان
بااینکه تدارکات، فروش اجناس و جشن‌های مربوط به هالووین از دو سه هفته قبل از آن آغاز می‌شوند، اما تاریخ اصلی هالووین ۳۱ اکتبر هرسال است. این تاریخ یک روز قبل از Toussaint یا All Saints’ Day در انگلیسی، مراسم مذهبی سنتی کاتولیک لاتین، است. Toussaint برای ابراز احترام به قدیسان کاتولیک در نظر گرفته‌شده است.
از قرن نوزدهم به بعد، در غرب، این روز با روز جشن مردگان که در روز دوم نوامبر برگزار می‌شود، همراه و موجب شده است برخی این دو را، برخلاف تفاوت باهم، یکی فرض کنند. امروزه نیز در همین تاریخ، در برخی از کشورهای اروپایی چون فرانسه، مردم به دیدار اهل قبور و برای ادای احترام به مردگان به قبرستان می‌روند.
معنی و تاریخچه‌ی هالووین
واژه هالووین Halloween، در زبان انگلیسی ریشه دارد. کلمه هالووین از All Hallow’s Eve به معنی روز قبل از روز قدیسان می‌آید. Hallow درواقع شکل قدیمی کلمه‌ی Holy به معنی مقدس در زبان انگلیسی است که با گذر زمان و با الهام از کلمه‌ی even یا evening به معنی عصر و شب، در آمریکای شمالی و بریتانیا بهeen تبدیل‌شده و درنهایت، کلمه‌ی ترکیبی Halloween را از All Hallow’s Eve به وجود آورده است.
جالب است که بدانیم که در زبان فرانسوی کبکی، کلمه Halloween، حرف‌اضافه «l’» می‌گیرد و در فرانسه‌ی فرانسوی بدون حرف‌اضافه استفاده می‌شود. ریشه‌ی جشن هالووین در کانادای فرانسوی‌زبان، به اوایل قرن بیستم، در اطراف مونترال برمی‌گردد. در اواسط همین قرن این جشن از انگلیسی‌زبان‌های این منطقه به فرانسوی‌زبان‌ها، انتقال‌یافته و فراگیر شده است.
جشن هالووین که امروز تا حد زیادی تجاری شده است، در واقع از یک سنت قدیمی غیردینی به نام Samain، که به‌نوعی سال نو سِلتیک به شمار می‌رود، نشات می‌گیرد. سلت‌ها از اقوام هندواروپایی عصر آهن بوده و در مناطقی زندگی می‌کردند که امروز جزء بریتانیا، ایرلند و شمال فرانسه است.
جشن سال نوی سلتیک از هفت تا پانزده روز ادامه داشته است. مردمانی که این جشن را برگزار می‌کردند معتقد بودند که ارواح خبیث برای ورود به جسم انسان‌ها و حیوانات از فرصت تاریکی شب استفاده می‌کردند تا آن‌ها را بترسانند و تسخیرشان کنند. به همین دلیل هم مردم لباس‌های ترسناک بر تن و آتشی برپا می‌ساختند تا این ارواح را از خود دور سازند.
کلیسای کاتولیک در قرن سیزدهم تصمیم می‌گیرد تا برای مقابله و از بین بردن اعتقادات و سنن غیردینی ازجمله این جشن، جشن Toussaint را برای گرامی داشت قدیسان، در روز اول نوامبر رایج سازد.
باوجود شباهت و نزدیکی این مراسم با هالووین، هنوز کارشناسان نمی‌توانند به قطع بگویند که هالووین حتماً از جشن Samain ناشی می‌شود یا جشنی مسیحی است. اما چیزی که به نظر روشن می‌آید این است که این جشن از مراسم مهم و قدیمی در کشورهای ایرلند، اسکاتلند و در میان ساکنان ولز است.
در قرن نوزدهم میلادی، مهاجران این کشورها، این جشن را با خود به آمریکای شمالی می‌آورند. امروزه نیز این جشن در کشورهایی چون بریتانیا، ایرلند، اسکاتلند، ولز، استرالیا، ایالات‌متحده آمریکا و کانادا که مردم زیادی در آن‌ها با اصالت سلتیک زندگی می‌کنند، به‌طورجدی برگزار می‌شود.
خیلی‌ها معتقدند که این جشن قدیمی از شکل سنتی خود خارج‌شده و همچون جشن‌هایی چون نوئل مسیحیان و سال نوی میلادی بیش‌ازحد، به بهانه‌ای برای پر کردن جیب تجار تبدیل‌شده است. برپایی فروشگاه‌هایی مخصوص فروش محصولات، خوراکی‌ها، لباس‌ها و گریم‌های مربوط به هالووین، از چند هفته قبل از آن، گواهی بر این ادعا است.
فضای وحشت با گریم و پوشیدن لباس‌های ترسناک
همان‌طور که اشاره شد، در جریان مراسم جشن Samain، سلت ها معتقد بودند که ارواح از قبرهای خود خارج‌شده، بدن آن‌ها را تسخیر خواهند کرد و جادوگران نیز با چرخاندن جاروی خود در هوا به گربه‌های سیاه تبدیل خواهند شد. به همین دلیل آن‌ها با پوشیدن لباس‌های ترسناک و گریم کردن خود تلاش می‌کردند تا به موجودات وحشتناکی شبیه شوند. آن‌ها این کار را به امید این انجام می‌دادند که ارواح خبیث آن‌ها را چون شیاطین تصور کنند و با آن‌ها کاری نداشته باشند.
در روزهایی که هالووین جشن گرفته می‌شود، رسم است که هرکس خود را برای مهمانی‌ها یا حتی حاضر شدن در سرکار، گریم کند. در اکثر موارد این گریم‌ها به شکلی ترسناک، با آرایش‌ها و لباس‌های وحشتناک یا ایجاد زخم‌های مصنوعی درجایی بر بدن و شباهت به ارواح یا شیاطین انجام می‌شوند.
کودکان نیز از طرفداران پروپاقرص این جشن، گریم و فرورفتن در لباس‌های شخصیت‌ها یا قهرمانان موردعلاقه‌ی خود هستند. آن‌ها این جشن را با جمع‌آوری خوراکی‌های شیرین با رفتن از این خانه به آن خانه به پایان می‌رسانند.
جمع‌آوری شکلات و آب‌نبات از این خانه به آن خانه
در طول مدت جشن Samain، مردم برای کنار آمدن با ارواح سیاه و ملعون، در مقابل درهای خانه‌هایشان هدایایی برای آن‌ها قرار می‌دادند و در مسیر راه آن‌ها در زمین سیب چال می‌کردند. آن‌ها همچنین از این خانه به آن خانه می‌رفتند تا از همسایگان خود طلب خوراکی کنند. آن‌ها این کارها را برای فرار از شر ارواح و ادامه دادن به زندگی عادی خود انجام می‌دادند.
اما بااین‌حال به نظر می‌آید که سنت خانه به خانه رفتن و شکلات و آب‌نبات جمع‌کردن در هالووین، در میان کودکان، از زمان ورود آن به آمریکای شمالی باب شده است. آن‌ها دربه‌در می‌گردند و با تکرار جمله‌ی trick or treat ! به شکار آب‌نبات می‌روند. این مراسم، بدون شک مراسم قاشق زنی را در شب چهارشنبه‌سوری پارسی به یاد می‌آورد. اما اطلاعاتی که ثابت کند با یکدیگر ارتباط دارند در دست نیست.
کدوتنبل
با نگاهی به ادبیات قرون‌وسطی در ایرلند، مجدداً به جشن Samain برمی‌خوریم. در این متون آمده است که مردم ایرلند و انگلیس داخل کدوتنبل، چغندر، سیب‌زمینی و شلغم را خالی می‌کردند و در آن‌ها شمع می‌گذاشتند تا آن‌ها را به شکل فانوس دربیاورند. آن‌ها این فانوس‌ها را در مسیر راه ارواح و در نزدیکی قبرستان‌ها قرار می‌دادند تا آن‌ها بتوانند مسیر بازگشت خود را به‌راحتی پیدا کنند. برخی معتقدند که در آمریکای شمالی، به خاطر بزرگ‌تر بودن، از کدوتنبل برای تهیه‌ی فانوس استفاده می‌شود.
استفاده از شلغم و کدوتنبل در نظر برخی دیگر از کارشناسان برای ترساندن ارواح استفاده می‌شده است. این کار همچنین به داستان Jack O’Lantern ارجاع داده می‌شود. جَک به خاطر کارهای بد، کلک زدن به شیطان و خساست در زمان حیات خود به زندگی همیشگی میان جهنم و بهشت محکوم می‌شود زیرا که هم خداوند و هم شیطان او را از خود میرانند.
جک تبدیل به روح سرگردانی می‌شود که با قرار دادن کنده‌چوبی در یک شلغم خالی‌شده راه خود را روشن می‌کند. شلغم در طول زمان به کدوتنبل تبدیل‌شده که در آن شمعی گذاشته می‌شود.
کدوتنبل از سال‌ها پیش به نماد جشن هالووین تبدیل‌شده است. مردم زیادی در طول ماه اکتبر، زمانی که خود را برای جشن هالووین آماده می‌سازند، از کدوتنبل‌های خالی‌شده نیز برای تزئین خانه‌ها استفاده می‌کنند. محتویات داخل کدوتنبل‌ها خارج می‌شوند، بر روی بدنه آن‌ها چشم و بینی و دماغ بریده می‌شود و با روشن کردن شمعی در دل آن‌ها به فانوس تبدیل می‌گردند.
خیلی‌ها نیز برای پیدا کردن و خرید کدوتنبل موردعلاقه‌ی خود به مزارع اطراف شهر می‌روند و مستقیماً در کنار مزارع آن‌ها را تهیه می‌کنند. محتویات کدوتنبل در پایان جشن هالووین یا در طول مدت آن برای تهیه‌ی غذاها و شیرینی‌های مختلف استفاده می‌گردند.
کیک کدوتنبل
اگر شما هم در جشن‌های هالووین شرکت می‌کنید، کدوتنبل را خالی کرده‌اید، درون آن شمعی گذاشته‌اید، خود را گریم کرده‌اید و بسیار وحشتناک شده‌اید، شاید دوست داشته باشید که طعم خوب یک کیک کدوتنبل را نیز بچشید. اگر تابه‌حال به دستورهای غذاهای این فصل سری نزده‌اید، این کیک ساده را می‌توانید در مدت ۴۰ دقیقه به‌راحتی تهیه و نوش جان کنید.
مواد لازم :
۲ فنجان شکر
۱ و ۱/۴ فنجان روغن مایع گیاهی
۱ قاشق چایی‌خوری وانیل
۲ فنجان پوره‌ی کدوتنبل (برای تهیه‌ی پوره‌ی کدوتنبل فقط کافی است تا محتویات کدوتنبل را، بدون تخم و قسمت‌های ریش‌ریش آن، بخارپز کنید یا ساعتی در فر بگذارید تا کاملاً نرم شود و بعد آن را بکوبید.)
۴ عدد تخم‌مرغ
۲ فنجان آرد سفید
۳ قاشق چایی‌خوری بیکینگ‌پودر Poudre à pâte یا Levure Chimique
۲ قاشق چایی‌خوری جوش‌شیرین Bicarbonate de soude
۱/۴ قاشق چایی‌خوری نمک
۲ قاشق چایی‌خوری دارچین
۱ فنجان گردوی چرخ شده (به‌دلخواه)
ابتدا آرد، بیکینگ‌پودر، جوش‌شیرین، نمک و دارچین را باهم مخلوط کرده و کنار بگذارید. سپس در یک‌کاسه‌ی بزرگ، شکر و روغن را باهم مخلوط کنید. وانیل و پوره‌ی کدوتنبل را به آن‌ها اضافه کرده و پس‌ازآن تخم‌مرغ‌ها را همان‌طور که هم می‌زنید، یکی‌یکی به مخلوط اضافه فرمایید. همین‌طور که هم می‌زنید، مخلوط مواد خشکی را که کنار گذاشته بودید کم‌کم به محتویات داخل کاسه اضافه کنید. در آخر اگر دوست داشتید می‌توانید گردوی چرخ شده را هم به‌کل مواد بیفزایید.
قالب کیک را چرب کرده یا با کاغذ روغنی بپوشانید، مواد کیک را داخل آن بریزید و در داخل فر که از قبل تا ۳۵۰ درجه فارنهایت (۱۸۰ درجه سانتی‌گراد) گرم کرده‌اید قرار دهید. پس از گذشت حدود ۳۰ دقیقه با فروکردن یک خلال‌دندان یا چاقو در کیک می‌توانید از پخت کامل آن باخبر شوید. اگر خلال‌دندان خشک و بدون اینکه مایع کیک به آن بچسبد از کیک خارج شد، کیک کدوتنبل شما حاضر است. فقط بگذارید کمی خنک شود و میل فرمایید. نوش جان!
