شهرام يزدان‌پناه
دو هفته پیش کبک در اتفاقی تاریخی و پس از ۵۰ سال حزبی دست‌راستی را بر مسند قدرت نشاند. در ۵۰ سال گذشته عمدتا حزب لیبرال کبک و در دوره‌‌هایی کوتاه حزب کبکوآ، زمام امور استان را در دست داشتند. این حزب هر دو در سمت چپ طیف قدرت قرار می‌گیرند.
برخی معتقدند گرایش کبکی‌ها به راست، محصول انتخابات بحث‌برانگیز ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا و به قدرت رسیدن ترامپ است. موج بزرگ پوپولیستی و ملی‌گرایی که از رای تاریخی خروج انگلستان از اتحادیه اروپا آغاز شد و آرام آرام در حال تغییر چهره دنیای غرب است.
هرچه که باشد، دولت جدید استان از حزب «ائتلاف آینده کبک» که به اختصار CAQ نامیده می‌شود با این وعده پیروز میدان شده که اقتصاد کبک را متحول خواهد کرد. فرانسوآ لوگو، رهبر حزب CAQ و نخست‌وزیر جدید استان کبک زمانی که پنج‌شنبه گذشته پشت میکروفن قرار گرفت تا اعضای کابینه خود را معرفی کند و مراسم قسم را به جای آورد، صراحتاً ذکر کرد که دولت او نخواهد پذیرفت که کبک کمتر از بقیه استان‌های کانادا ثروتمند باشد.
او برای اینکه خیال همه را روشن کند که برای این هدف و وعده برنامه دارد به این موضوع اشاره کرد که همه ۲۶ زن و مردی که در کابینه او مشغول به کار خواهند شد، مدیران ارشد و کارکشته‌ای از دل صنعت و تجارت استان هستند و با پول به اندازه کافی آشنایی دارند.
۲۶ وزیر کبکی
سی و دومین نخست‌وزیر کبک در حالی پنج‌شنبه گذشته اعضای کابینه خود را معرفی کرد که با افتخار از تعداد برابر زنان و مردان کابینه سخن می‌گفت. ۱۳ وزیر زن و ۱۳ وزیر مرد که به گفته لوگو نشانی از وفاداری او به ارزش‌های کبک برای محترم شمردن برابری زن و مرد در عرصه های مختلف اجتماعی است.
اما آنچه این کابینه را حاشیه‌دار می‌کند عدم حضور مهاجران در آن است. نکته‌ای یک خواننده فرهیخته در تماس تلفنی، درست در روز تحلیف و همزمان با انتشار خبر آن در رسانه‌های اجتماعی «مداد»، به ما گوشزد کرد که چرا هیچ وزیر مهاجری در بین اعضای کابینه لوگو وجود ندارد؟
فرانسوآ لوگو از روز نخستی که کارزار انتخاباتی خود را آغاز نمود، توجه همراه با هراس مهاجران کبکی را برانگیخت. دلیل آن هم برمی‌گردد به سیاست‌های سخت‌گیرانه حزب CAQ در خصوص کاهش تعداد مهاجران و فشار برای ادغام سریع‌تر مهاجران در جامعه کبکی.
این سیاست با فشاری که وارد می‌کند از یک‌سو می‌تواند به آغاز زندگی مستقل یک مهاجر در کبک کمک کند و از دیگر سو می‌تواند شرایط را برای بعضی مهاجران با مشکل مواجه کند.
اما فشار فرانسوآ لوگو به مهاجران به همینجا ختم نشد. تصمیم دولت او برای ممنوع کردن پوشش دینی برای کارمندان دولت مخصوصاً معلمان حسابی سر و صدا به پا کرده است. تا جاییکه یک روز پس از اعلام پیروزی CAQ در انتخابات،سخنگوی این حزب مجبور شد در مقابل فشار افکار عمومی به دلیل اعتراضات خیابانی مردم، از حرف قبلی دولت منتخب عقب‌نشینی کند و به معلمانی که اکنون در استخدام هستند مجوز بدهند که بتوانند همچنان با پوشش دینی خود در مدرسه‌ها حاضر شوند.
البته که پوشش مذهبی و مخصوصاً حجاب مسلمانان موضوع جدیدی نیست. سال گذشته و در زمان دولت لیبرال هم موضوع پوشش یک زن جوان که به استخدام پلیس درآمده بود دردسرساز شد. قبل از آن بحث دریافت خدمات دولتی به زنانی مطرح شده بود که برقع استفاده می کنند.
با این حساب اگر به بحث دولت «ائتلاف آینده کبک» برگردیم، حتی با استناد به حرف‌های خود فرانسوآ لوگو نیز اگر مهاجری، تلاش کرده و به خوبی ادغام شده، طبق ارزش‌های کبک باید از جایگاهی یکسان برخوردار باشد و بتواند در دولت استان خود سهمی داشته باشد. موضوعی که به نظر می‌رسد دولت CAQ به منظور خوشایند برخی رای‌دهندگان از کنار آن به سادگی رد شده است.
شاید به همین دلایل بوده که این حزب دست‌راستی در جوامع مهاجرنشین مثل مونترال، رأی اندکی به دست آورده‌اند.
گردش به راست یا پرتاب به چپ؟
عدم قسم به ملکه
مردم کبک بیش ا ز ۵۰ سال به زندگی با افکار و منش چپ عادت کرده بودند. گردش آن‌ها به راست را نیز خیلی‌ها محصول اتفاقاتی می‌دانند که چندوقت اخیر در اثر اعمال سیاست‌های آمریکا و تأثیر آن بر اقتصاد کبک روی داده است.
اما چپ‌های کبک از همین حالا فعالیت خود برای بازپس گرفتن قدرت را شروع کرد‌ه‌اند. گروه‌های معترضی که در خیابان دولت CAQ را فاشیست خطاب می‌کنند تا تصمیم نمایندگان حزب کبک‌سولیدر برای قسم نخوردن به ملکه در مراسم تحلیف یا حذف پرچم کانادا از پشت‌سر نمایندگان دو حزب کبک سولیدر و کبکوآ، همگی نشانه‌های یک حرکت چپ‌گرایانه بزرگ است. حرکتی که شاید بتوان نقطه عطف آن در دو هفته گذشته را تأکید پاسکال بروبه، رهبر موقت پارتی کبکوآ به برنامه‌ریزی مجدد این حزب برای جدا شدن استان کبک از کشور کانادا و تشکیل کشور مستقل کبک نامید.
در کنار همه این اتفاقات ریز و درشت که فقط در طی دو هفته اخیر رخ داده اگر نگاهی به فعالیت‌های گروه‌های چپ در آمریکا پس از پیروزی دانلد ترامپ نیز بیندازید، متوجه می‌شویم که گردش دنیای غرب به راست، گویا فقط فنرها را برای پرتاب شدن به چپ، آماده‌تر کرده است.
از بی‌اعتنایی به ملکه تا جدایی از کانادا
«مانون ماسه» و بقیه نه عضو تازه انتخاب شده پارلمان کبک از حزب «کبک سولیدر» در جریان مراسم تحلیف خود، از قسم یادکردن به نام ملکه خودداری کردند.
آن‌ها فقط قسمت دوم مراسم را که قسم به نام مردم کبک بود، به جای آوردند. طبق درخواست آن‌ها همچنین پرچم کانادا در زمان مراسم قسم از پشت سر نمایندگان حزب «کبک سولیدر» برداشته شده بود.
کبک سولیدر در انتخابات اول اکتبر نسبت به وضعیت خود در دوره قبل پیروزی چشمگیری به دست آورد و تعداد کرسی‌های خود را به ۱۰ کرسی افزایش داد. با این حساب این حزب همچنان بعد از CAQ، حزب لیبرال کبک و پارتی کبکوآ، چهارمین حزب مؤثر استان کبک است و در شرایط طبیعی، راهی طولانی برای به دست گرفتن قدرت در پیش روی دارد.
از آن سو پاسکال بروبه، رهبر موقت پارتی کبکوآ در جریان مراسم سوگند اعضای انتخاب شده این حزب در مجلس کبک تاکید کرد که پارتی کبکوآ دوباره روی استقلال استان کبک از کانادا تمرکز خواهد کرد.
او گفت: «ما می‌خواهیم کبک را به یک کشور تبدیل کنیم. این همان هدفی است که ما به خاطرش وارد عرصه سیاست شده‌ایم»
پارتی کبکوآ در انتخابات اول اکتبر، شکست سختی متحمل شد و نه‌تنها تعدادی از کرسی‌های خود را از دست داد بلکه حتی ژان-فرانسوآ لیزه، رهبر حزب هم نتوانست رای کافی به دست آورد.
در مراسم سوگند و به درخواست نمایندگان انتخاب شده این حزب، پرچم کانادا از پشت سرشان برداشته شد.
