مریم ایرانی
اولین انتخابات استان کبک در اوت و سپتامبر سال ۱۸۶۷ برپا شد. دو نماینده حزب محافظه‌کار و لیبرال باید با یکدیگر به رقابت می‌پرداختند. نماینده حزب محافظه‌کار پییر جوزف اولیویه شاوو Pierre-Joseph-Olivier Chauveau و نماینده جناح لیبرال، هنری گوستاو جولی دو لوتبینیه Henri-Gustave Joly de Lotbinière نام داشتند. حزب محافظه‌کار که به حزب آبی هم معروف بود، طرفدار جامعه روحانیون و مذهبی‌ها بود. این حزب همیشه در مقابل حزب قرمز که جناح لیبرال جزئی از آن بود، منافع کلیسای کاتولیک در کبک را حفظ می‌کرد. جناح لیبرال، که از دو جناح شورشیان آزادی‌خواه و جناح قرمز منشعب شده‌بود، همیشه در مقابل کلیسا و دخالت آن در مسائل جامعه موضع می‌گرفت. یکی از چهره‌های شاخص این جناح، لویی جوزف پَپینو Louis-Joseph Papineau بود.
در سال‌های انتهایی قرن نوزدهم میلادی جامعه کبک بسیار مذهبی و سنتی بود و طبیعی بود که در انتخابات اول استان کبک در سال ۱۸۶۷ هم نماینده جناح محافظه‌کار بیشترین رای را بیاورد. در نتیجه با داشتن ۵۱ رای در مقابل ۱۲ رای، پییر جوزف اولیویه شاوو توانست اولین انتخابات را ببرد. او یک وکیل باتجربه و حاذق بود که سال‌ها در محافل حقوقی و سیاسی کبک‌سیتی عضویت داشت و یکی از بنیانگذاران انجمن ژان باپیست در کبک بود که نقش تاثیرگذاری در تقویت جامعه فرانسوی زبانان و منافع آنان ایفا می‌کرد. بنابراین جای تعجب نیست که او بتوان رای مردم را برای خودش به دست بیاورد. او مدتی هم بعنوان استاد حقوق دانشگاه لاوال مشغول تدریس بود.
نماینده حزب لیبرال اولین دوره اتخابات کبک یعنی، هنری گوستاو جولی دو لوتبینیه که شانسی در مقابل حزب محافظه‌کار نداشت، بعدها توانست در سال ۱۸۷۲ انتخابات را برنده شود. با اینکه او نخست لیبرال تندرو نبود ولی بعدها تبدیل به یکی از حامیان سرسخت جناح قرمز شده‌بود. او از خانواده‌ای فرانسوی در سوییس متولد شده بود ولی به سمت انگلیسی زبان‌ها هم تمایل داشت. به همین دلیل برای کابینه فدرال هم چندین بار انتخاب شد و در نهایت در سال‌های ۱۸۹۷ تا ۱۹۰۰ بعنوان وزیر در کابینه فدرال حضور پیدا کرد. او یکی از پنج نماینده لیبرالی بود که در سال ۱۸۷۸ که بازهم لیبرال‌ها از محافظه‌کارها در انتخابات شکست خوردند به سانسور شدید اعتراض داشتند و علیه آن جنبشی به راه انداختند.
تا سال‌های ۱۸۹۷، حزب محافظه‌کار همیشه بر حزب لیبرال پیروز بود ولی از آن سال به بعد ورق برگشت و دیگر تا اوایل دهه ۱۹۳۰ در کبک، محافظه‌کارها نتوانستند برنده انتخابات باشند.
مهمترین انتخاباتی که کبک به خودش دیده‌است چه انتخاباتی بود؟
دو انتخبابات مهم و سرنوشت ساز در تاریخ کبک تا به حال رخ داده‌است که هر دوی آن‌ها رفراندومی در ارتباط با جدایی کبک از کانادا بوده است. اولین رفراندوم در سال ۱۹۸۰ رخ داد. این رفراندوم از سوی حزب کبکی Parti Québécois فراخوان عمومی داده‌شد. این انتخابات در تاریخ ۲۰ ماه مه سال ۱۹۸۰ برگزار شد و در حدود ۵۹.۵۶ درصد مردم در برابر ۴۰.۴۴ درصد رای به ماندن کبک در کانادا دادند. یکی از تاثیرگذارترین چهره‌های موافق جدایی طلبی در کبک و حزب Parti Québécois رنه لِوِک Parti Québécois بود که این ایده را نخستین بار مطرح کرد. در سال ۱۹۷۶ میلادی روبرت بوراسا Robert Bourassa بعد از انتخاب حزب کبک به مردم قول داد برای جدایی کبک از کانادا تمام تلاشش را بکند. تا قبل از او، دولت کبک با دولت نخست وزیر وقت کانادا پییر ترودو پدر نخست وزیر فعلی یعنی جاستین ترودو بشدت درگیر بود. ولی با این حال به دلیل اینکه او چهره منفوری در بین فرانسوی‌های کبکی نبود تا زمانی که او بر سر قدرت بود دولت رِنه لِوک به طور جدی دم از جدایی از کانادا نزد. در ۲۱ ماه ژوئن سال ۱۹۷۹، بالاخره رنه لِوِک فراخوان بزرگترین رفراندوم جدایی کبک از کانادا را صادر کرد ولی جواب مردم به سوال موافقت با جدایی طلبی یک «نه» بزرگ بود.
در حدود ۱۵ سال بعد و در روز ۳۱ اکتبر سال ۱۹۹۵ مردم در یک همه پرسی بزرگ و بی‌نظیر با درصد بالایی در حدود ۹۳.۵۲% مشارکت کردند. باز هم پاسخ منفی بود. ۵۰.۵۸% مردم پاسخ «نه» در مقابل ۴۹.۴۲% پاسخ «بله» دادند. البته رقابت بسیار سنگین و تنگاتنگی بود که کبک در کانادا باقی بماند و به این ترتیب هنوز بخشی از این کشور بزرگ و پهناور باشد. جالب این بود که بسیاری از کسانی که قبلا در کبک ساکن بودند و برای کار یا زندگی به جاهای دیگر مهاجرت کرده‌بودند برای این انتخابات خود را به کبک رساندند تا از حضور در جمع بقیه جا نمانند. ژاک شیراک، رییس جمهور وقت فرانسه در مصاحبه‌ای با لری کینگ و شبکه تلویزیونی سی ان ان اعلام کرده بود که اگر این جدایی رای مثبت بیاورد، دولت فرانسه آن را به رسمیت خواهد شناخت. اما این اتفاق نیفتاد. هنوز هم در کبک کسانی هستند که به این جدایی فکر می‌کنند و هر از چندگاهی شعار استقلال می‌دهند ولی تا به امروز موفق به نشاندن حرفشان به کرسی نشده‌اند.
این مقاله در شماره بیست‌وششم مجله «مداد» منتشر شده است.
تحریریهی «مداد»
