تحریریه‌ی «مداد»
دادگاه تجدیدنظر دیوان عالی انتاریو، با تایید حکم دادگاه بدوی، شرکت هواپیمایی بین‌المللی اوکراین را به‌طورقانونی مسئول پرداخت کامل غرامت به خانواده‌های قربانیان پرواز PS752 دانست. با این حال، انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز پی‌اس۷۵۲ ساعاتی پس از اعلام این حکم تاکید کرد که این دادگاه صرفا به بررسی ریسک‌ها پیش از برخاستن هواپیما از فرودگاه تهران و مسئولیت شرکت هواپیمایی بین‌المللی اوکراین در این زمینه می‌پردازد و «نافی مسئولیت جناییِ جنایتکاران جمهوری‌اسلامی در سرنگون کردن پرواز نیست.»
در حکم دادگاه بدوی – که اکنون قطعی شده – ادعای جمهوری‌اسلامی مبنی بر «خطای انسانی» در شلیک به هواپیما را رد شده است.
این رأی، مسئولیت مستقیم جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران در سرنگونی هواپیما را بی‌کم‌وکاست باقی می‌گذارد و صرفاً به جنبه‌ی قصور شرکت اوکراینی در ارزیابی خطرات پرواز در شرایط جنگی آن زمان پرداخته که موجب می‌شود شرکت هواپیمایی موظف به پرداخت حداکثر غرامت قانونی معادل ۱۸۰ هزار دلار به هر خانواده‌ی قربانی شود.
▪ جزئیات بیشتر از حکم و جایگاه آن در دادخواهی
بر اساس کنوانسیون مونترال، سقف غرامت برای شرکت‌های هواپیمایی معمولاً ۱۸۰ هزار دلار آمریکا به ازای هر قربانی است، مگر این‌که سهل‌انگاری شرکت ثابت نشود. دادگاه بدوی و سپس تجدیدنظر، قصور خط هوایی اوکراین در جلوگیری از پرواز از تهران و ارزیابی خطرات شرایط جنگی را اثبات و این سقف را لغو کردند.
وکلای خانواده‌ها این تصمیم را «تاریخی» خوانده و تأکید کردند که پیام روشنی به همه خطوط هوایی می‌فرستد: فضای باز پروازی الزاماً به معنای امنیت نیست و در شرایط جنگی یا بحران، شرکت‌ها باید مستقل از اطلاعات دولتی، ریسک‌ها را بسنجند.
▪ بیانیه انجمن خانواده‌ها؛ رأی دادگاه نافی مسئولیت جمهوری‌اسلامی نیست
انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز #PS752 در واکنش به این رأی اعلام کرد: «در دادگاه بدوی مشخص شده بود که شرکت هواپیمایی اوکراین در جلوگیری از برخاستن پرواز کوتاهی کرده است. بر اساس حکم بدوی، گزارش‌های جمهوری اسلامی قانع‌کننده نبود و ادعای این حکومت مبنی بر خطای انسانی رد شده بود.»
این انجمن با یادآوری تجربه فجایع مشابه از جمله یازدهم سپتامبر و پرواز MH17، تأکید کرد که در همه این موارد، عملکرد شرکت‌های هواپیمایی در ارزیابی ریسک‌های پرواز به چالش کشیده شده است و پرونده PS752 نیز استثنا نیست.
به گفته‌ی انجمن خانواده‌ها، «این دادگاه نافی مسئولیت جناییِ جنایتکاران جمهوری‌اسلامی در سرنگون کردن پرواز نیست. نکات بسیاری علیه جمهوری اسلامی در حکم بدوی وجود داشت و دادگاه تجدیدنظر بر آن‌ها صحه گذاشت.»
در ادامه این بیانیه آمده است:
«صدور چنین احکامی باعث می‌شود شرکت‌های هواپیمایی در صورت وقوع شرایط جنگی، همان‌طور که بارها در سال‌های گذشته در خاورمیانه و ایران رخ داده است، مستقل از اطلاعاتی که از حکومت‌ها دریافت می‌کنند اقدام به لغو پروازها کنند. این حکم مسئولیتی را که سپاه پاسداران و جمهوری‌اسلامی در قبال سرنگونی پرواز PS752 بر عهده دارند، نقض و یا نفی نمی‌کند بلکه بر آن تأکید می‌کند. اقدامات حقوقی در سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی، دیوان بین‌المللی دادگستری و دیوان کیفری بین‌المللی در لاهه تحت تأثیر این حکم قرار نخواهد گرفت.»
پرواز PS752 هواپیمایی بین‌المللی اوکراین بامداد ۱۸ دی ماه ۱۳۹۸ تنها چند دقیقه پس از برخاستن از فرودگاه خمینی تهران، هدف شلیک عامدانه‌ی دو موشک سپاه پاسداران قرار گرفت و تمامی ۱۷۷ سرنشین آن جان باختند.
بیشتر مسافران این پرواز عازم کانادا بودند. ۵۵ نفر از سرنشینان این هواپیما شهروند کانادا بودند و ۳۰ نفر دیگر از سرنشینان، اقامت دائم داشتند.
این مطلب ابتدا با این لینک در کانال تلگرامی «مداد» منتشر شد.
