مجله مداد
با شروع فصلهای گرم در کبک، حضور پشهها و کنهها به چالشی جدی برای ساکنان تبدیل میشود. این حشرات میتوانند ناقل بیماریهایی مانند ویروس نیل غربی و بیماری لایم باشند که در مناطق جنگلی و مرطوب کبک، بهویژه در مونترژی و استرای، شایعتر هستند.
گزارشهای وزارت بهداشت کبک نشان میدهد که در سال ۲۰۲۳، بیش از ۵۰۰ مورد بیماری لایم ثبت شده است، که ضرورت محافظت مؤثر را نشان میدهد.
انتخاب دورکننده حشرات (insect repellent) مناسب، همراه با اقدامات پیشگیرانه، میتواند خطر گزیدگی را به حداقل برساند. این قسمت از سری مطالب «خرید هوشمندانه» در مجله مداد، راهنمایی جامع برای انتخاب و استفاده از دورکنندهها برای ساکنان کبک ارائه میدهد و در کنارش، توصیههای محلی و محیطزیستی را نیز در بر میگیرد.
اهمیت انتخاب دورکننده حشرات مناسب
حشرات ناقل بیماری، بهویژه در بهار و تابستان، تهدیدی جدی برای سلامت عمومی هستند. پشهها میتوانند ویروس نیل غربی را منتقل کنند، در حالی که کنههای پاسیاه عامل اصلی بیماری لایم هستند. انتخاب یک دورکننده مؤثر میتواند تا ۱۲ ساعت محافظت را برای پوست بدن فراهم کند، در حالی که محصولات ضعیف ممکن است در کمتر از یک ساعت اثر خود را از دست بدهند. با توجه به تنوع آبوهوایی کبک، از مناطق شهری مونترال تا پارکهای طبیعی، داشتن اطلاعات کافی درباره دورکنندهها برای لذت بردن ایمن از طبیعت ضروری است.
برای محافظت در برابر حشرات، حتماً از محصولی استفاده کنید که بهعنوان دورکننده حشرات برای استفاده روی انسان ثبت شده باشد و تمام دستورالعملهای روی برچسب آن را مطالعه و رعایت کنید.
محصولات کنترل آفات ثبتشده توسط سازمان بهداشت کانادا (Health Canada) با شماره ثبت محصولات کنترل آفات (PCP) روی برچسب قابلشناسایی هستند، برای مثال:
- Reg. No. 00000 P.C.P. Act
- Registration No. 00000 Pest Control Products Act
برای انتخاب دورکننده حشرات مناسب با نیازهایتان، میتوانید به پایگاه داده برچسب محصولات آفتکش (Pesticide Product Label Database) بهصورت آنلاین یا از طریق دستگاههای موبایل مراجعه کنید.
انواع محصولات دورکننده حشرات
دورکنندههای حشرات شخصی در اشکال مختلفی عرضه میشوند، از جمله:
– اسپری
– لوسیون
– محصولات کلیپدار (قابل اتصال به لباس یا اشیا)
– دستمال مرطوب
– لباس آغشتهشده به ماده حشرهکش
مواد تشکیلدهنده دورکنندههای حشرات شخصی شامل موارد زیر است:
– دیایایتی (DEET)
– ایکاردین (Icaridin)
– پرمترین (Permethrin)
– روغن سویا
– متوفلوترین (Metofluthrin)
– پی-منتان-۳،۸-دیول / روغن اوکالیپتوس لیمویی، هیدراته و سیکلیکشده
– ترکیبی از روغنهای ضروری شامل لیمو، کافور، شمعدانی، اوکالیپتوس و سوزن کاج
دیایایتی (DEET)
دورکنندههای حاوی دیایایتی در صورت استفاده طبق دستورالعمل و با غلظت مناسب برای گروههای سنی مختلف، ایمن هستند.
غلظت مناسب دیایایتی:
– بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال: حداکثر ۳۰٪، قابل استفاده تا ۳ بار در روز.
– کودکان ۲ تا ۱۲ سال: حداکثر ۱۰٪، قابل استفاده تا ۳ بار در روز.
– کودکان ۶ ماه تا ۲ سال: حداکثر ۱۰٪، فقط یک بار در روز.
برای کودکان زیر ۱۲ سال، نباید از محصولات حاوی دیایایتی بهصورت روزانه بیش از یک ماه استفاده شود.
برای نوزادان زیر ۶ ماه، استفاده از دورکنندههای حاوی دیایایتی ممنوع است. بهجای آن، از پشهبند برای محافظت از نوزادان در کالسکه یا تخت هنگام حضور در فضای باز استفاده کنید.
ایکاردین (Icaridin)
محصولات حاوی ایکاردین پشهها و کنهها را دفع میکنند. این محصولات نباید برای نوزادان زیر ۶ ماه استفاده شوند.
پرمترین (Permethrin)
در کانادا، لباسهای آغشتهشده به پرمترین برای محافظت در برابر پشهها و کنهها در دسترس هستند. بزرگسالان، از جمله زنان باردار، میتوانند از این لباسها استفاده کنند، اما این محصولات برای کودکان زیر ۱۶ سال در دسترس نیستند.
بزرگسالانی که لباسهای آغشتهشده به پرمترین میپوشند، میتوانند کودکان خردسال را در آغوش بگیرند، اما باید از تماس طولانیمدت، مانند حمل کودک، که طی آن کودک ممکن است پارچه را بمکد یا بجود، خودداری کنند.
بسته به نوع پارچه، لباسهای آغشتهشده به پرمترین میتوانند تا چندین دوره شستوشو، طبق دستورالعملهای روی برچسب، مؤثر باقی بمانند.
روغن سویا
دورکنندههای حاوی روغن سویا، پشهها و مگسهای سیاه را دفع میکنند. این محصولات هیچ محدودیت سنی ندارند و برای همه گروههای سنی ایمن هستند.
متوفلوترین (Metofluthrin)
دستگاههای کلیپدار حاوی متوفلوترین پشهها را دفع میکنند و برخی از آنها مگسهای سیاه را نیز دور میکنند. این محصولات محدودیت سنی ندارند، اما کودکان نباید اجازه داشته باشند دیسکهای جایگزین (رفیل) این دستگاهها را تعویض کنند.
پی-منتان-۳،۸-دیول / روغن اوکالیپتوس لیمویی، هیدراته و سیکلیکشده
محصولات حاوی پی-منتان-۳،۸-دیول یا روغن اوکالیپتوس لیمویی، هیدراته و سیکلیکشده، پشهها را دفع میکنند و برخی از آنها مگسهای سیاه را نیز دور میکنند. این محصولات نباید برای کودکان زیر ۳ سال استفاده شوند.
ترکیب روغنی
دورکنندههای حشرات شخصی که برای دفع پشهها از ترکیبی از روغنهای ضروری لیمو، اوکالیپتوس، سوزن کاج، شمعدانی و کافور استفاده میکنند:
– در صورت استفاده طبق دستورالعمل ایمن هستند.
– نباید برای کودکان زیر ۲ سال استفاده شوند.
محصولاتی که محافظت خوبی در برابر گزیدگی حشرات ارائه نمیدهند
برخی محصولات در برابر گزیدگی حشرات محافظت مؤثری ندارند، زیرا ممکن است کارایی یا دوام کافی نداشته باشند. بسیاری از دورکنندههای محیطی، مانند فانوس و دستگاههای گرمکننده، در کانادا برای دفع پشهها از یک محدوده کوچک تأیید شدهاند، اما به اندازه دورکنندههای شخصی در محافظت از افراد مؤثر نیستند.
این محصولات شامل موارد زیر هستند:
– گیاهان خانگی سیتروزا
– تلههای پشه با طعمه بویایی
– دستگاههای الکترونیکی یا اولتراسونیک
– دستگاههای الکتریکی مانند حشرهکشهای برقی (Bug Zappers)
– مرطوبکنندههای پوست یا ضدآفتابهای ترکیبی با دورکننده حشرات (این محصولات در کانادا تأیید نشدهاند).
– مچبندها، گردنبندها و بندهای مچ پا که حاوی دورکننده هستند.
توصیههای مهم برای استفاده ایمن از مواد دورکننده حشرات
بهکارگیری درست دافعهای حشرات، هم میزان کارایی آنها را بیشتر میکند و هم از بروز مشکلات پوستی و تنفسی جلوگیری مینماید. در ادامه به بررسی چند نکته مهم در این زمینه میپردازیم:
استفاده ایمن از دورکنندههای حشرات شخصی
برای استفاده ایمن از دورکنندههای حشرات شخصی، مطالعه دقیق تمام اطلاعات روی برچسب محصول پیش از استفاده و رعایت تمامی دستورالعملها ضروری است. برچسب محصول مشخص میکند که این دورکننده در برابر کدام آفات (مانند پشهها، کنهها یا مگسهای سیاه) مؤثر است. برخی محصولات ممکن است برای همه انواع حشرات کارایی نداشته باشند. همچنین، بسته به مواد تشکیلدهنده، برخی دورکنندهها مدت زمان محافظت طولانیتری نسبت به دیگران ارائه میدهند. برچسب محصول شامل اطلاعاتی درباره محدودیتهای سنی، نحوه استفاده، مقدار مجاز و تعداد دفعات استفاده در روز است.
دستورالعملهای کلی شامل موارد زیر است:
– محدودیتهای استفاده برای کودکان
– نوع حشراتی که دورکننده علیه آنها مؤثر است
– حداکثر تعداد دفعات مجاز استفاده در روز
هنگام استفاده از دورکنندههای حشرات شخصی:
– نگهداری ایمن: تمام ظروف محصول را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگه دارید.
– نظارت بر کودکان: استفاده از دورکننده برای کودکان باید تحت نظارت بزرگسالان انجام شود.
– مقدار استفاده: تنها مقدار کمی از دورکننده را روی پوست در معرض یا روی لباس بمالید.
– تکرار استفاده: فقط در صورت نیاز و طبق دستورالعملهای برچسب، استفاده را تکرار کنید.
– شستوشوی پوست: پس از بازگشت به فضای داخلی یا زمانی که دیگر نیازی به محافظت نیست، بخش آغشتهشده پوست را با آب و صابون بشویید.
آزمایش حساسیت:
اگر نگران حساسیت به محصول هستید:
– مقدار کمی از دورکننده را روی بخش کوچکی از پوست بازو بمالید.
– ۲۴ ساعت صبر کنید تا ببینید آیا واکنشی رخ میدهد یا خیر.
در صورت بروز واکنش:
اگر شما یا فرزندتان به دورکننده حشرات واکنش نشان دادید:
– فوراً استفاده از محصول را متوقف کنید.
– بخش آغشتهشده پوست را بشویید.
– به پزشک مراجعه کنید.
– ظرف محصول را هنگام مراجعه به پزشک همراه خود ببرید.
نکات احتیاطی هنگام استفاده از دورکنندههای حشرات شخصی:
– خودداری از زخمها و پوست حساس: دورکننده را روی زخمهای باز، پوست تحریکشده یا آفتابسوخته استفاده نکنید.
– خودداری از اسپری مستقیم روی صورت: برای جلوگیری از تماس با چشمها، دورکننده را مستقیماً روی صورت اسپری نکنید. ابتدا آن را روی دستها اسپری کنید و سپس بهآرامی روی صورت بمالید.
– شستوشوی چشمها در صورت تماس: اگر دورکننده بهطور تصادفی با چشمها تماس پیدا کرد، فوراً چشمها را با آب بشویید.
– احتیاط برای کودکان: دورکننده را مستقیماً روی دستهای کودکان نزنید، زیرا ممکن است دستهایشان را به چشم یا دهان ببرند.
– خودداری از استفاده در فضاهای بسته: دورکنندههای اسپری را در محیطهای بسته، فضاهای محدود یا نزدیک غذا استفاده نکنید، زیرا ممکن است بخار اسپری استنشاق یا بلعیده شود.
راهکارهای پیشگیرانه برای کاهش نیش پشهها و کنهها در محیط زندگی
با کمی تغییر در محیط خانه و اطراف آن میتوان تا حد زیادی احتمال گزیدگی توسط پشهها و کنهها را کاهش داد. رعایت توصیههای زیر به حفظ سلامت افراد و حیوانات خانگی کمک میکند:
- بهداشت و نگهداری حیاط:
پشهها معمولاً در جاهای مرطوب و سایهدار تخمگذاری میکنند. بنابراین لازم است آب جمعشده در سطلها، زیرگلدانیها، ناودانها یا روی روکش استخر را بهطور منظم خالی کنید. کوتاه نگهداشتن چمن، جمعآوری برگهای پوسیده و پاکسازی زبالهها باعث میشود کنهها محل مناسبی برای پنهان شدن نداشته باشند. در مناطقی که احتمال ورود حیوانات وحشی مثل گوزنها وجود دارد، حصارکشی میتواند نقش مؤثری در پیشگیری داشته باشد. همچنین کاشت برخی گیاهان معطر مانند رزماری، نعناع یا اسطوخودوس میتواند بهطور طبیعی پشهها را دور کند. - رسیدگی به حیوانات خانگی:
حیواناتی مثل سگ و گربه، بهویژه بعد از گردش در فضای سبز و جنگل، میتوانند ناقل کنهها به داخل خانه باشند. بهتر است بعد از هر پیادهروی، بدن حیوان را بهدقت بررسی کنید و در صورت لزوم از شامپو یا گردنبندهای ضدکنه و ضدپشه مخصوص حیوانات استفاده نمایید. این اقدام در فصلهای گرم سال اهمیت دوچندان دارد. - انتخاب لباس مناسب:
پوشیدن لباسهای پوشیده و رنگ روشن میتواند احتمال گزیدگی را کاهش دهد، زیرا حشرات به رنگهای تیره بیشتر جذب میشوند. در مناطق پر درخت و علفزار، بهتر است شلوار را داخل جوراب قرار دهید و پیراهن را درون شلوار بگذارید. استفاده از پوشاک آغشته به پرمترین (مادهی دافع حشرات) نیز نوعی محافظت طولانیمدت ایجاد میکند، زیرا حتی پس از چند بار شستوشو هم خاصیت خود را حفظ میکنند. - ایمنسازی خانه:
توری سالم روی پنجرهها و درها یکی از سادهترین و مؤثرترین روشها برای جلوگیری از ورود پشههاست. در شبهای گرم تابستان، بهجای باز گذاشتن پنجرهها بهتر است از کولر یا پنکه استفاده شود. حتی پنکههای ایستاده در ایوان یا حیاط میتوانند جریان هوا ایجاد کرده و پشهها را دور کنند. - حفاظت از محیط زیست:
استفاده بیرویه از مواد شیمیایی ممکن است به منابع طبیعی مانند رودخانهها و دریاچهها آسیب برساند. بهتر است هنگام استفاده از دافعهای حشرات، از پاشیدن مستقیم آنها در نزدیکی آب خودداری کنید و تنها به مقدار لازم مصرف نمایید. روشهای طبیعی مثل کاشت گیاهان دافع یا جمعآوری آبهای راکد، بهمراتب مؤثرتر و دوستدار طبیعت هستند. تلههای برقی یا شمعهای سیترونلا معمولاً نتیجه چندانی ندارند و نمیتوانند جایگزین اقدامات اساسی شوند. - روشنایی در فضای باز:
چراغهای سفید و زرد معمولی میتوانند حشرات را جذب کنند. استفاده از لامپهای LED کمجذب یا چراغهای مخصوص فضای باز، تعداد حشراتی را که به سمت تراس یا حیاط میآیند کاهش میدهد.
مواد دورکننده حشرات در یک نگاه
محافظت در برابر پشهها و کنهها در کبک نیازمند انتخاب دورکننده مناسب، رعایت نکات ایمنی، و اقدامات پیشگیرانه است. پیکاریدین، دیایایتی، و روغن اوکالیپتوس لیمویی گزینههای مؤثری هستند که با استفاده صحیح، ایمنی و محافظت طولانیمدت را تضمین میکنند. با مدیریت حیاط، مراقبت از حیوانات خانگی، و پوشیدن لباس مناسب، میتوانید از طبیعت زیبای کبک با خیال راحت لذت ببرید. رعایت توصیههای محیطزیستی نیز به حفظ منابع طبیعی منطقه کمک میکند.
رفع مسئولیت
اطلاعات ارائهشده در در این مطلب، بر اساس اطلاعات وبسایت دولت کانادا و برخی منابع معتبر دیگر تهیه و صرفاً با هدف آموزشی و اطلاعرسانی عمومی تهیه شده است. این محتوا جایگزین مشاوره پزشکی حرفهای، تشخیص یا درمان نیست. پیش از استفاده از هرگونه دورکننده حشرات، لطفاً برچسب محصول را بهدقت مطالعه کنید و دستورالعملهای آن را رعایت کنید. وبسایت «مداد» هیچگونه مسئولیتی در قبال عوارض یا واکنشهای احتمالی ناشی از استفاده نادرست از محصولات ذکرشده یا عدم رعایت دستورالعملها بر عهده نمیگیرد. برای توصیههای خاص متناسب با شرایط سلامتی خود یا کودکانتان، با پزشک یا متخصص بهداشت مشورت کنید. همچنین، اطلاعات ارائهشده ممکن است با توجه به تغییرات در مقررات یا محصولات موجود بهروزرسانی شود، بنابراین همیشه منابع رسمی مانند سازمان بهداشت کانادا را بررسی کنید.
نیروانا احسانی
تحریریهی «مداد»
