مجله مداد
بهترین راه محافظت از خود در برابر تقلب، آشنایی با شیوه‌های رایج کلاهبرداری است که این روزها زیاد دیده می‌شود. در ادامه با مهم‌ترین کلاهبرداری‌های امسال و راه‌های محافظت از خودتان آشنا شوید.
۱. کلاهبرداری‌های سرمایه‌گذاری و رمزارز
طرح‌های پولدار شدن سریع اصلاً پدیده جدیدی نیست و حداقل چندین دهه است که با آن روبرو هستیم. کلاهبرداران همیشه سعی کرده‌اند مردم را فریب دهند تا در چیزی «سرمایه‌گذاری» کنند که قول سود هنگفت می‌دهد – از سهام خیالی گرفته تا زمین‌های باتلاقی فلوریدا تا طرح‌های پونزی دهه ۱۹۲۰.
امروز، کلاهبرداری‌های سرمایه‌گذاری پیچیده‌تر از قبل شده‌اند، چون کلاهبرداران از علاقه مردم به رمزارزها و ناآگاهی آنها در این زمینه سوءاستفاده می‌کنند.
اینترنت ارتباط با سرمایه‌گذاران را آسان کرده، اپلیکیشن‌های پرداخت آنلاین انتقال پول را ساده کرده‌اند و البته ساخت پلتفرم‌های اقتصادی کلاهبردارانه هم کار دشواری نیست. به همین دلیل، کلاهبرداری‌های دیجیتالی رمزارز همه‌جا دیده می‌شود. طبق گزارش اینترپل، سال گذشته کلاهبرداران بیش از ۱ تریلیون دلار از مردم سراسر جهان کلاهبرداری کردند و در سال ۲۰۲۵ هم این روند ادامه دارد. حتی نتفلیکس امسال مستندی پخش کرد درباره سه کلاهبرداری که میلیون‌ها دلار از سرمایه‌گذاران دزدیدند.
پلتفرم‌های اقتصادی کلاهبردارانه می‌توانند خیلی باورپذیر باشند و وعده‌های سود بالا بدون ریسک وسوسه‌انگیز است. اما همان ضرب‌المثل قدیمی که می‌گوید «اگر چیزی خیلی خوب به نظر می‌رسد که واقعی باشد، احتمالاً واقعی نیست» درباره کلاهبرداری‌های رمزارز کاملاً صدق می‌کند.
۲. کلاهبرداری‌های عاشقانه
کلاهبرداری‌های عاشقانه معمولاً از طریق سایت‌های دوستیابی، اپلیکیشن‌ها یا دیگر شبکه‌های اجتماعی صورت می‌گیرد. این کلاهبرداری‌ها زمانی آغاز می‌شوند که یک مجرم سایبری پروفایل جعلی ایجاد کرده و با فردی که دنبال رابطه عاشقانه است، ارتباط برقرار می‌کند. کلاهبردار شروع به ایجاد رابطه می‌کند و سعی دارد خیلی سریع اعتماد طرف مقابل را جلب کند. وقتی این کار انجام شد، از قربانی درخواست پول می‌کند، معمولاً برای هزینه‌های بلیط هواپیما (برای آمدن به دیدار قربانی) یا برای نجات خود یا یکی از عزیزانش از مشکلات.
قربانیان کلاهبرداری‌های عاشقانه از همه قشرهای جامعه، سطوح درآمدی، تحصیلی، سنی، جنسیتی و شغلی هستند. دلیل موفقیت بالای این نوع کلاهبرداری این است که کلاهبرداران وقت و انرژی زیادی صرف ایجاد ارتباطی می‌کنند که واقعی و معنادار به نظر برسد. در نتیجه، وقتی قربانی عاشق می‌شود، نشانه‌های هشداردهنده کلاهبرداری به راحتی نادیده گرفته می‌شوند.
چند سالی است که کلاهبرداری‌های عاشقانه و کلاهبرداری‌های رمزارز با هم تلفیق شده‌اند، چرا که این نوع کلاهبرداران به عنوان بخشی از نقشه، قربانیان خود را متقاعد می‌کنند تا در رمزارزها سرمایه‌گذاری کنند. قربانیان اغلب زمانی کهدیگر خیلی دیر شده متوجه می‌شوند که هم عشق‌شان را از دست داده‌اند و هم پول خود را.
همچنین بخوانید: پنج گام برای واکنش در برابر کلاهبرداری
۳. کلاهبرداری‌های استخدامی
با اقتصاد چالش‌برانگیز در سراسر جهان و دشواری بسیاری از مردم در یافتن شغل مناسب، کلاهبرداری‌های شغلی رو به افزایش است. از پیشنهادهای ایمیلی ناخواسته تا مدیران استخدامی ساختگی که در شبکه‌های اجتماعی کار تبلیغ می‌کنند، این کلاهبرداری‌ها کارجویان را با وعده‌های کار، پیشرفت، حقوق عالی و مزایا فریب می‌دهند.
در حال حاضر انواع مختلفی از طرح‌های استخدامی در جریان است. اینها برخی از رایج‌ترین آنها هستند:
- آگهی‌های شغلی جعلی: این آگهی‌ها معمولاً از متقاضیان می‌خواهند هزینه‌ای برای تکمیل درخواست یا شروع کار پرداخت کنند
- شرکت‌های استخدامی جعلی: کلاهبرداران خود را به عنوان آژانس، موسسه یا شرکت استخدامی معرفی می‌کنند و درخواست هزینه برای ارائه خدمات می‌کنند
- پیشنهادهای ایمیلی: پیشنهادهای شغلی جعلی (اغلب برای مشاغلی که هرگز برای آنها درخواست نداده‌اید) ممکن است برای استخدام شما، اطلاعات حساسی مانند شناسه و شماره حساب بانکی درخواست کنند
- مصاحبه‌های آنلاین: ممکن است از شما بخواهند برای دسترسی به مصاحبه، اطلاعات حساس و شخصی خود را در فرم‌های آنلاین وارد کنید.
- مشاغل دورکاری: در این نوع کلاهبرداری، ممکن است از شما خواسته شود برای تهیه تجهیزات، مانند کامپیوتر و مانیتور پول بفرستید.
برای محافظت از خود در برابر کلاهبرداری‌های شغلی، قبل از درخواست برای یک موقعیت شغلی، حتماً تحقیق کنید. وب‌سایت شرکت را بررسی کنید و آنچه می‌بینید را با آنچه در آگهی شغلی آمده مقایسه کنید. همچنین از پیشنهادهایی که خیلی خوب به نظر می‌رسند که واقعی باشند، بر حذر باشید و به درخواست‌های انتقال وجه پاسخ ندهید. دقت داشته باشید هیچ کارفرمای معتبری از شما نمی‌خواهد چک بنویسید، کارت هدیه بفرستید یا حواله بانکی ارسال کنید تا در یک شغل «شروع به کار» کنید.
همچنین بخوانید: چگونه از اسمیشینگ در امان باشیم؟
۴. کلاهبرداری‌های سفر
کلاهبرداری‌های سفر از زمان قرنطینه‌های کووید-۱۹ افزایش یافته، زیرا بسیاری از مردم تمایل زیادی به سفر دارند، اما با هزینه‌های بالای سفر، از جمله بلیط هواپیما و هتل‌ها مواجه هستند. هرچند همه دوست دارند پیشنهادی مقرون‌به‌صرفه برای سفر پیدا کنند، اما برخی پیشنهادها آن قدر خوب هستند که باید در واقعی بودن آنها شک کرد، چرا که کلاهبرداران سعی می‌کنند با ارائه چنین پیشنهاداتی، پولی از قربانیان خود به دست آورند.
کلاهبرداران سایبری در این شیوه، با ارائه قیمت‌های بسیار پائین برای موارد مختلف، از نرخ‌های ویژه هتل گرفته تا فروش ویژه صندلی در کنسرت‌ها، مسافران را با موفقیت جذب می‌کنند. اغلب، آنها خود را افرادی معمولی جا می‌زنند که دیگر نمی‌توانند از بلیط‌هایی که خریده‌اند استفاده کنند. این نوع تبلیغات دروغین در شبکه‌های اجتماعی و همچنین پلتفرم‌های رزرو تعطیلات نمایش داده می‌شود.
۵. کلاهبرداری‌های دیپ‌فیک هوش مصنوعی
فناوری دیپ‌فیک نوعی هوش مصنوعی (AI) است که برای ایجاد تصاویر، ویدیوها و صداهای جعلی باورپذیر استفاده می‌شود. بنابراین، یک ویدیو یا تصویر دیپ‌فیک شبیه یک فرد واقعی به نظر می‌رسد، اما به صورت دیجیتالی تغییر داده شده است. این فناوری چگونه در کلاهبرداری‌های سایبری استفاده می‌شود؟
در یکی از جنجالی‌ترین موارد سال ۲۰۲۴، یک کارمند مالی در هنگ‌کنگ فریب خورد و بیش از ۳۰ میلیون دلار کانادا به کلاهبردارانی منتقل کرد که از فناوری دیپ‌فیک برای مخفی کردن هویت خود به عنوان مدیر مالی شرکت و دیگر همکاران ارشد استفاده کرده بودند. در موارد دیگر، کلاهبرداران چهره‌ها و/یا صداهای افراد مشهور را شبیه‌سازی می‌کنند تا مردم را فریب دهند که به یک هدف کمک کنند یا در سهام یا رمزارز سرمایه‌گذاری کنند. همچنین ربات‌های گفتگوی هوش مصنوعی وجود دارند که برای ایجاد مکالمات ساختگی در سایت‌های دوستیابی استفاده می‌شوند و بُعد جدیدی به کلاهبرداری‌های عاشقانه اضافه می‌کنند.
با گسترش فناوری دیپ‌فیک، استفاده از آن در کلاهبرداری‌های سایبری نیز روز به روز بیشتر می‌شود.
۶. کلاهبرداری‌های فیشینگ
فیشینگ (Phishing) از دیرباز یکی از رایج‌ترین و محبوب‌ترین انواع کلاهبرداری بوده است. در این روش، قربانیان ممکن است پیامی دریافت کنند که جعل هویت یک فرد یا سازمان (مانند شرکت پستی، موسسه مالی یا سازمان دولتی) است و ادعا می‌کند مشکلی وجود دارد و برای رفع آن باید فوراً اقدام کنید. یا اینکه پیام ممکن است بگوید مبلغی از دولت طلبکار هستند یا واجد شرایط جایزه ویژه‌ای هستید که باید فوراً آن را دریافت کنید.
هدف پیام فیشینگ این است که قربانی را وادار کند روی لینکی کلیک کند که او را به یک وب‌سایت جعلی می‌برد، یا اینکه قربانی اطلاعات شخصی یا مالی خود را به کلاهبرداران بدهد. پیام‌های فیشینگ که اغلب لحنی فوری و ناخواسته هستند، روز به روز متقاعدکننده‌تر می‌شوند و به قربانیان خود فشار می‌آورند تا به آنها فرصت تفکر درباره اقداماتشان را ندهند.
۷. کلاهبرداری‌های پدربزرگ و مادربزرگ
کلاهبرداری پدربزرگ و مادربزرگ یک کلاهبرداری بسیار گسترده و البته موفق است که احساسات اعضای خانواده را هدف قرار می‌دهد. در این نوع کلاهبرداری، پدربزرگ یا مادربزرگ تماس تلفنی از کلاهبرداری دریافت می‌کند که وانمود می‌کند نوه آنهاست. کلاهبردار ممکن است از فناوری دیپ‌فیک برای تقلید صدای نوه استفاده کند که موجب می‌شود تماس بسیار باورپذیرتر شود. کلاهبردار با گفتن اینکه آسیب دیده یا دچار مشکلی شده است، پدربزرگ یا مادربزرگ را متقاعد می‌کند که فوراً به پول نیاز دارد.
کلاهبرداری‌های برتر سال ۲۰۲۵ ترکیبی از روش‌های سنتی و فناوری‌های جدید هستند که به کلاهبرداران کمک می‌کنند تا کلاهبرداری‌های متقاعدکننده‌ای ایجاد کنند که قربانیان را از پس‌انداز و اطلاعات شخصی‌شان محروم می‌کنند.
برگرفته از وب‌سایت رسمی رویال بانک کانادا
نیروانا احسانی
تحریریهی «مداد»
