پوریا ناظمی
راهنمای رویدادهای آسمانی و رصد: ۲۸ فوریه تا ۷ مارس ۲۰۲۵
آسمان شب از ۲۸ فوریه تا ۷ مارس ۲۰۲۵ میزبان مجموعه‌ای از رویدادهای جذاب برای علاقه‌مندان به نجوم خواهد بود. در این هفته، هم‌نشینی‌های قمری، تقارن‌های سیاره‌ای و اجرام ژرف‌آسمانی فرصت‌های بی‌نظیری را برای مشاهده فراهم می‌کنند. این راهنما شما را در رصد این پدیده‌های آسمانی یاری می‌کند. چه یک منجم حرفه‌ای باشید یا فقط یک جفت دوربین دوچشمی در اختیار داشته باشید، این هفته آسمانی پر از شگفتی در انتظارتان خواهد بود.
۲۸ فوریه: رژه‌ی سیاره‌ای و هلال ماه
در ۲۸ فوریه ۲۰۲۵، پدیده‌ی نادر “رژه‌ی سیاره‌ای” رخ می‌دهد. این اصطلاح زمانی به کار می‌رود که چندین سیاره به طور هم‌زمان در آسمان شب قابل مشاهده باشند. در این شب، هفت سیاره شامل عطارد، زهره، مریخ، مشتری، زحل، اورانوس و نپتون همگی در یک بازه‌ی زمانی در آسمان حضور خواهند داشت. چنین چیدمانی تا سال ۲۰۴۰ دیگر تکرار نخواهد شد و به همین دلیل، رخدادی مهم محسوب می‌شود.
چگونه این پدیده را مشاهده کنیم؟
زمان مشاهده: درست بعد از غروب آفتاب (حدود ساعت ۱۸:۰۰ به وقت محلی)، رو به سمت غرب بایستید.
زهره (ناهید): این سیاره‌ی درخشان با قدر منفی 4.8 در صورت فلکی حوت (Pisces) به راحتی قابل مشاهده خواهد بود.
عطارد و زحل: این دو سیاره به دلیل نزدیکی به خورشید در افق غربی، به سختی قابل رؤیت هستند. برای دیدن آن‌ها، باید افقی کاملاً باز و بدون مانع (مانند درخت یا ساختمان) داشته باشید. دوربین دوچشمی یا تلسکوپ کوچک کمک خواهد کرد.
مشتری و مریخ: مشتری به عنوان درخشان‌ترین جرم در آسمان شب در این هفته، در صورت فلکی ثور (گاو) قرار دارد. مریخ نیز در آسمان صبحگاهی بهتر دیده خواهد شد.
اورانوس و نپتون: این دو سیاره‌ی دوردست، برای مشاهده نیاز به تلسکوپ دارند و به دلیل کم‌نور بودن و حضور در آسمان گرگ و میش، رصدشان چالش‌برانگیز است.
هلال ماه
در این تاریخ، ماه در وضعیت ماه نو قرار دارد و بنابراین قابل مشاهده نخواهد بود. اما در روزهای بعد، هلال زیبای آن (هلال ماه رمضان) در کنار سیارات ظاهر خواهد شد.
۱ و ۲ مارس: صعود هلال ماه
۱ مارس: ماه به صورت هلال نازک در کنار زهره در افق غربی دیده خواهد شد. این ترکیب، یکی از زیباترین مناظر آسمانی هفته است.
۲ مارس: ماه به حرکت خود ادامه داده و به نزدیکی اورانوس در صورت فلکی حَمَل (Aries) می‌رسد. برای مشاهده‌ی اورانوس، استفاده از تلسکوپ ضروری است.
۳ و ۴ مارس: ملاقات ماه با مشتری و مریخ
۳ مارس: ماه در حال نزدیک شدن به تربیع اول، در کنار مشتری در صورت فلکی ثور قرار می‌گیرد. این یک فرصت عالی برای مشاهده‌ی چهار قمر گالیله‌ای مشتری (آیو، اروپا، گانیمد و کالیستو) با تلسکوپ‌های کوچک است.
۴ مارس: ماه به صورت فلکی جوزا (دوپیکر یا Gemini) می‌رسد و در کنار مریخ و ستاره‌های پولوکس و کاستور قرار می‌گیرد. مریخ با رنگ سرخ خاص خود در این ترکیب منظره‌ی زیبایی ایجاد می‌کند.
۵ تا ۷ مارس: تربیع اول ماه و اجرام ژرف‌آسمانی
۵ مارس: ماه به فاز تربیع اول می‌رسد که بهترین زمان برای مشاهده‌ی جزئیات سطحی آن، مانند دهانه‌ی برخوردی کپرنیکوس (Copernicus Crater) با تلسکوپ است.
۶ و ۷ مارس: ماه وارد صورت فلکی اسد (Leo) شده و به ستاره‌ی قلب الاسد (Regulus) نزدیک می‌شود. این ترکیب، فرصت خوبی برای عکاسی نجومی خواهد بود.
راهنمای مشاهده‌ی رویدادهای این هفته
✅ بهترین زمان مشاهده:
برای رویدادهای گرگ‌ومیش (مانند ملاقات‌های هلال ماه با سیارات)، ۳۰ دقیقه پس از غروب آفتاب زمان مناسبی است.
برای آسمان‌های تاریک‌تر، بعد از ساعت ۲۱:۰۰ ایده‌آل خواهد بود.
✅ ابزار پیشنهادی:
دوربین دوچشمی (۷×۵۰ یا ۱۰×۵۰) برای مشاهده‌ی جزئیات ماه و سیارات نزدیک.
تلسکوپ ۴ اینچ یا بزرگ‌تر برای دیدن ویژگی‌های سطحی مریخ، قمرهای مشتری و سیاره‌های دوردست.
✅ مکان مناسب:
رصدگاه‌های دور از آلودگی نوری (به‌خصوص برای مشاهده‌ی عطارد، زحل و اجرام ژرف‌آسمانی)
افق کاملاً باز و بدون مانع در سمت غربی برای رصد سیارات در نزدیکی خورشید
✅ وضعیت آب‌وهوا:
پیش‌بینی وضع هوا را بررسی کنید. آسمان صاف برای رصد این رویدادها ضروری است. می‌توانید از سایت‌هایی مانند clearoutside.com برای پیش‌بینی وضعیت جوی استفاده کنید.
