در این هفته، آسمان شب نمایش چشمگیری از اجرام و رویدادهای آسمانی را ارائه میدهد. با تماشای این مناظر، میتوان از زیبایی و پیچیدگی کیهان لذت برد و درک بهتری از حرکت سیارات، ستارگان و صورتهای فلکی پیدا کرد.
شنبه، ۲۵ ژانویه: سیارات و صورتهای فلکی برجسته
صورت فلکی جوزا (Gemini) در این شبها در کنار صورت فلکی شکارچی (Orion) به زیبایی میدرخشد. ستارههای اصلی جوزا، کاستور (Castor) و پولوکس (Pollux)، در سمت چپ شکارچی قرار دارند. اما این شبها سیاره مریخ (Mars) با درخششی بیش از هر دو، در نزدیکی پولوکس دیده میشود. مریخ تنها ۲.۵ درجه از پولوکس فاصله دارد و رنگ مایل به قرمز آن در مقایسه با ستاره زرد-نارنجی پولوکس، تفاوتی جذاب ایجاد میکند.

در پایینتر، ستاره شعرای شامی (Procyon) از صورت فلکی سگ کوچک (Canis Minor) میدرخشد. با عمیقتر شدن تاریکی شب، شباهنگ (Sirius)، درخشانترین ستاره آسمان شب، از افق شرقی سر برمیآورد و منظرهای فوقالعاده خلق میکند.
یکشنبه، ۲۶ ژانویه: مثلث زمستانی
در ساعات اولیه شب، مثلث زمستانی که از سه ستاره درخشان تشکیل شده است، در جنوب شرقی آسمان قرار دارد. شباهنگ (Sirius) در پایینترین نقطه این مثلث، ابطالجوزا (Betelgeuse) در بالای آن، و پروکیون (Procyon) در سمت چپ وسط این دو دیده میشوند. رنگ این ستارگان نیز متفاوت است: شباهنگ سفید-آبی، ابطالجوزا زرد-نارنجی، و پروکیون سفید مایل به زرد است.
دوشنبه، ۲۷ ژانویه: خوشههای کروی و ستارگان دوتایی
این هفته فرصت مناسبی برای رصد خوشه کروی M79 است که در صورت فلکی خرگوش (Lepus)، زیر پای شکارچی قرار دارد. این خوشه که به ندرت در زمستان دیده میشود، در فاصله ۴۲ هزار سال نوری از زمین قرار گرفته و در آسمان تاریک با دوربین دوچشمی یا تلسکوپ بهخوبی قابل مشاهده است. در نزدیکی آن، ستاره دوتایی گاما خرگوش (Gamma Leporis) قرار دارد که یکی از اجسام جالب برای بررسی است. این دو ستاره به فاصله ۲۹ سال نوری از ما قرار دارند.
پنجشنبه، ۳۰ ژانویه: راه شیری زمستانی
راه شیری زمستانی این شبها از صورت فلکی سگ بزرگ (Canis Major) در جنوب شرقی شروع میشود و به صورت فلکی قو (Cygnus) در شمال غربی ختم میشود. این منظره یکی از شگفتانگیزترین دیدنیهای آسمان شب است و در مکانهایی با آلودگی نوری کم بهخوبی قابل مشاهده است.
جمعه و شنبه، ۳۱ ژانویه و ۱ فوریه: ماه و سیارات

ماه هلالی افزاینده در این شبها در کنار سیاره زحل (Saturn) و سپس زهره (Venus) قرار میگیرد. این منظره که در آسمان شب کاملاً مشخص است، بینندگان را به تأمل در مورد شگفتیهای کیهان وا میدارد. زهره که بیش از ۲۰۰ برابر درخشانتر از زحل است، مانند جواهری درخشان در آسمان میدرخشد.
یکشنبه، ۲ فوریه: ششضلعی زمستانی
بزرگترین الگوی ستارگان در آسمان زمستانی، ششضلعی زمستانی است. این ششضلعی از ستارگان درخشان صورتهای فلکی مختلف تشکیل شده است: شباهنگ (Sirius)، شعرای شامی (Procyon)، پولوکس و کاستور (Pollux & Castor)، منکالینان (Menkalinan)، عیوق (Capella)، دبران (Aldebaran)، و رجل جبار (Rigel). ابطالجوزا در مرکز این ششضلعی قرار دارد و رنگ نارنجی آن تضاد زیبایی با ستارگان اطراف ایجاد میکند.
وضعیت سیارات در این هفته
عطارد
عطارد این هفته از دید پنهان است و در حالت مقارنه بالایی (Superior Conjunction) با خورشید قرار دارد.
زهره
سیاره زهره با قدر -4.8، در نزدیکی صورت فلکی حلقه ماهیها (Circlet of Pisces) میدرخشد. زهره که به “ستاره شامگاهی” معروف است، در ساعات گرگومیش در جنوب غربی آسمان بهخوبی قابل مشاهده است و با عمیقتر شدن شب، به سمت غرب-جنوب غربی متمایل میشود. این سیاره حدود ۲.۵ ساعت پس از غروب خورشید ناپدید میشود.
این هفته، زهره در تلسکوپ بهصورت یک هلال ضخیم ظاهر میشود و تقریباً ۴۰٪ از سطح آن روشن است. اندازه زاویهای زهره به دلیل نزدیکتر شدن به زمین افزایش یافته و اکنون به ۳۰ ثانیه قوسی رسیده است. تا پایان زمستان و زمانی که زهره به حالت هلال نازک نزدیک شود، اندازه زاویهای آن به حدود ۵۵ ثانیه قوسی خواهد رسید.
زحل
زحل با قدر +1.1 در صورت فلکی دلو (Aquarius) قرار دارد. این سیاره در پایین زهره دیده میشود، اما فاصله بین آنها در حال افزایش است. در روز جمعه، ۲۴ ژانویه، زحل ۶ درجه پایینتر از زهره قرار دارد و تا ۳۱ ژانویه این فاصله به ۱۱ درجه میرسد.
مریخ
مریخ که در تاریخ ۱۵ ژانویه در مقابله قرار داشت، همچنان یکی از جذابترین اجرام آسمان شب است. با قدر -1.1، این سیاره در اوایل شب بهصورت نقطهای نارنجی و پایدار در شرق-شمال شرقی ظاهر میشود. با تاریک شدن آسمان، ستارگان پولوکس (Pollux) و کاستور (Castor) در سمت چپ بالای مریخ نمایان میشوند.

مریخ اکنون برای رصد تلسکوپی در حالت ایدهآلی قرار دارد. اندازه زاویهای آن به حدود ۱۴ ثانیه قوسی کاهش یافته، اما همچنان میتوان جزئیات سطحی مانند کلاهک قطبی شمالی و ویژگیهای برجسته دیگر را مشاهده کرد.
مشتری
مشتری که دو ماه از مقابله آن میگذرد، همچنان با قدر -2.5 در صورت فلکی گاو (Taurus)یا ثور میدرخشد. این سیاره در کنار خوشه پروین و ستاره دبران (Aldebaran)، در اوایل شب در ارتفاع بالای جنوب آسمان دیده میشود. اندازه زاویهای مشتری به ۴۴ ثانیه قوسی کاهش یافته است، اما همچنان بزرگترین و درخشانترین جرم در آسمان شب به شمار میآید.

تصاویر اخیر مشتری نشان دادهاند که لکه قرمز بزرگ همچنان کوچکتر از گذشته است. همچنین، نوار استوایی شمالی مشتری نسبت به نوار جنوبی، رنگ برجستهتر و متمایزتری دارد.
اورانوس
اورانوس با قدر 5.7 در مرز صورتهای فلکی گاو (Taurus) و بره (Aries)، در ارتفاع بالایی در جنوب آسمان قرار دارد. برای تشخیص این سیاره از ستارگان مشابه اطراف، به یک نقشه دقیق نیاز خواهید داشت.
نپتون
نپتون با قدر 7.9، در نزدیکی زهره اما بسیار دورتر در پسزمینه قرار دارد. یافتن این سیاره دشوار است و برای مشاهده آن به یک نقشه دقیق و تلسکوپ نیاز دارید.
این هفته فرصتی استثنایی برای رصد آسمان شب و لذت بردن از زیباییهای کیهان است. با استفاده از نقشه آسمان یا اپلیکیشنهای نجومی، میتوانید تجربهای متفاوت و شگفتانگیز از تماشای آسمان داشته باشید.