پوریا ناظمی
هاکی یکی از ورزشهای محبوب و هیجانانگیز در کانادا است، اما در عین حال از جمله ورزشهایی محسوب میشود که بازیکنان آن به دلیل سرعت بالا و برخوردهای شدید، در معرض آسیبهای جدی قرار دارند. یکی از مهمترین پیشرفتهایی که ایمنی بازیکنان را به طور چشمگیری افزایش داد، اختراع ماسک هاکی توسط ژاک پلانته بود. این اختراع نه تنها زندگی بازیکنان را تغییر داد بلکه استانداردهای جدیدی را برای ایمنی در ورزشهای مخاطرهآمیز تعیین کرد.
ژاک پلانته (Jacques Plante) در ۱۷ ژانویه ۱۹۲۹ در شهر شاوینیگان، کبک، کانادا متولد شد. او از دوران کودکی به هاکی علاقه داشت و به تدریج مهارتهای خود را به عنوان دروازهبان توسعه داد. پلانته در دهه ۱۹۴۰ به طور حرفهای وارد دنیای هاکی شد و در سال ۱۹۵۲ به تیم مونترال کانادینز پیوست. او به سرعت به یکی از بهترین دروازهبانهای لیگ ملی هاکی (NHL) تبدیل شد و طی دوران حرفهای خود شش بار جایزه استنلی کاپ را کسب کرد.
چالشهای دروازهبانی بدون ماسک
دروازهبانی هاکی در آن زمان یکی از خطرناکترین موقعیتها در این ورزش بود. دروازهبانها مجبور بودند بدون محافظ از چهره خود، شوتهای شدید و پرسرعت را دفع کنند. برخورد مستقیم پاک با صورت بازیکنان میتوانست به آسیبهای جدی مانند شکستگی استخوانها، بریدگیهای عمیق، و حتی از دست دادن بینایی منجر شود. با این حال، استفاده از ماسک دروازهبان تا دهه ۱۹۵۰ به دلیل مقاومت فرهنگی و ترس از کاهش دید و عملکرد، رایج نبود.
ژاک پلانته به دلیل تجربه آسیبهای متعدد، تصمیم گرفت راهحلی برای محافظت از چهره خود پیدا کند. در ۱ نوامبر ۱۹۵۹، او در یک بازی مقابل تیم نیویورک رنجرز، پس از برخورد شدید پاک با صورتش که منجر به نیاز به بخیههای متعدد شد، برای اولین بار ماسک هاکی دستساز خود را به کار گرفت. این ماسک از فایبرگلاس ساخته شده بود و به گونهای طراحی شده بود که چهره او را کاملاً بپوشاند و در عین حال امکان دید مناسب را فراهم کند.
پس از استفاده اولیه، پلانته ماسک خود را در تمرینات و بازیهای بعدی بهبود بخشید. اگرچه ابتدا همتیمیها و مربیان او این اقدام را به تمسخر گرفتند، اما به زودی تأثیر مثبت این ماسک در کاهش آسیبها آشکار شد.
تأثیر ماسک هاکی بر ایمنی ورزش
اختراع ماسک هاکی توسط ژاک پلانته نقطه عطفی در تاریخ این ورزش بود. این ماسک به سرعت به استانداردی برای دروازهبانهای هاکی تبدیل شد و به تدریج نسخههای پیشرفتهتری از آن طراحی و تولید شد.
مزایای اصلی ماسک هاکی عبارتند از:
* کاهش آسیبهای شدید: ماسک باعث شد که برخورد پاک با چهره دیگر منجر به آسیبهای جدی نشود.
* افزایش اعتماد به نفس دروازهبانها: دروازهبانها میتوانستند بدون ترس از آسیبدیدگی، وظایف خود را انجام دهند.
* پیشرفت فناوری محافظتی: ماسکهای اولیه از فایبرگلاس ساخته شده بودند، اما نسخههای مدرن از مواد پیشرفتهتری مانند پلیکربنات و فومهای جذب ضربه استفاده میکنند.
میراث ژاک پلانته
ژاک پلانته نه تنها یک دروازهبان بزرگ بود بلکه با خلاقیت و شجاعت خود، ایمنی در ورزش هاکی را بهبود بخشید. او تا سال ۱۹۷۳ به فعالیت حرفهای خود ادامه داد و پس از بازنشستگی به عنوان مربی و مشاور دروازهبانها فعالیت کرد. پلانته در سال ۱۹۸۶ به دلیل سرطان درگذشت، اما میراث او همچنان در دنیای هاکی زنده است.
اختراع ماسک هاکی توسط او نه تنها برای دروازهبانها بلکه برای سایر ورزشکارانی که در ورزشهای مخاطرهآمیز شرکت میکنند، الهامبخش بود. امروزه ماسکهای محافظ در ورزشهای دیگری مانند کریکت، بیسبال، و لاکراس نیز استفاده میشوند.
اختراع ماسک هاکی توسط ژاک پلانته نمونهای از تأثیر عمیق خلاقیت و شجاعت در تغییر تاریخ ورزش است. این اختراع نشان میدهد که چگونه یک تغییر کوچک میتواند جان بسیاری را نجات دهد و استانداردهای جدیدی برای ایمنی در ورزشها ایجاد کند. ژاک پلانته نه تنها به عنوان یک اسطوره هاکی بلکه به عنوان یک نوآور در تاریخ ورزش به یاد خواهد ماند.
Add comment