معصومه علیمحمدی
دولت فدرال کانادا در سال ۲۰۲۵ مسیر جدیدی را در سیاستهای مهاجرتی خود در پیش گرفته است. این تغییر مسیر با اعمال محدودیتهای بیشتر در پذیرش تازهواردان و وضع قوانین جدید برای مهاجران دائم و موقت همراه است. این تغییرات پس از سالها رشد شتابان جمعیت رخ میدهد، روندی که به گفته جاستین ترودو، نخستوزیر کانادا، نتیجه افزایش مهاجرت برای رفع کمبود نیروی کار در دوران بهبود پس از همهگیری کووید-۱۹ بوده است.
ترودو در ویدئویی که در نوامبر منتشر کرد، به صراحت به این موضوع پرداخت: «وقتی رونق پس از همهگیری فروکش کرد و کسبوکارها دیگر به نیروی کار اضافی نیاز نداشتند، ما به عنوان تیم فدرال میتوانستیم سریعتر عمل کنیم. ما اهرمهای لازم برای کنترل این وضعیت را داریم و اکنون از آنها استفاده میکنیم.»
بر اساس برنامه جدید وزارت مهاجرت، پناهندگی و شهروندی کانادا (IRCC)، این کشور برای نخستین بار پس از دوران قرنطینه کووید-۱۹، کاهش تعداد مهاجران جدید را در دستور کار قرار داده است. این تصمیم بخشی از برنامهای است که با هدف «توقف موقت رشد جمعیت در کوتاهمدت» طراحی شده و قرار است فشار بر مسکن و خدمات اجتماعی را کاهش دهد.
تغییرات اصلی در حوزه اقامت دائم شامل کاهش هدف پذیرش از ۵۰۰,۰۰۰ نفر به ۳۹۵,۰۰۰ نفر میشود. این روند کاهشی در سالهای آینده نیز ادامه خواهد داشت، به طوری که هدفگذاری برای سال ۲۰۲۶ به ۳۸۰,۰۰۰ نفر و برای سال ۲۰۲۷ به ۳۶۵,۰۰۰ نفر خواهد رسید. همچنین، کانادا برنامههای مشخصی برای کنترل رشد جمعیت ساکنان موقت دارد که هدف آن کاهش نسبت این گروه از ۶.۵ درصد به ۵ درصد کل جمعیت است.
پذیرش اقامت دائم و تغییرات در برنامههای کاری
در سال ۲۰۲۵، بیش از ۴۰ درصد از افرادی که اقامت دائم دریافت میکنند، از میان کسانی خواهند بود که هماکنون با اقامت موقت در کانادا زندگی میکنند. این رویکرد که وزارت مهاجرت از آن به عنوان «تمرکز درونکانادایی» یاد میکند، نشاندهنده تغییر مسیر مهمی در سیاستهای مهاجرتی است. اکثریت دریافتکنندگان اقامت دائم را مهاجران اقتصادی تشکیل میدهند و حدود ۲۵ درصد از طریق برنامههای خانوادگی پذیرفته میشوند. باقی سهمیه به پناهندگان و افراد تحت حمایت اختصاص مییابد.
در حوزه زبان، ۸.۵ درصد از دریافتکنندگان اقامت دائم در خارج از کبک، فرانسویزبان خواهند بود و این نسبت تا سال ۲۰۲۷ به ۱۰ درصد افزایش خواهد یافت. استان کبک که برخی جنبههای مهاجرت را به طور مستقل مدیریت میکند، اعلام کرده حدود ۸۰ درصد از مهاجران پذیرفته شده در این استان باید به زبان فرانسه تسلط داشته باشند.
در بخش کارگران موقت، اکثریت تازهواردان از طریق برنامه تحرک بینالمللی با ۲۸۵,۷۵۰ نفر و برنامه کارگران خارجی موقت (TFW) با ۸۲,۰۰۰ نفر وارد کانادا خواهند شد. شرایط واجد شرایط بودن برای این برنامههای کاری سختتر میشود، زیرا در سالهای اخیر نگرانیهایی درباره سوءاستفاده کارفرمایان از این سیستم برای دسترسی به نیروی کار ارزان وجود داشته است.
نخستوزیر ترودو در این باره میگوید: «ما شاهد بودهایم که بسیاری از شرکتهای بزرگ این کار را انجام میدهند. ما در حال اصلاح سیستم هستیم تا به نفع شهروندان کانادایی و تازهواردان باشد، نه فروشگاههای زنجیرهای بزرگ، رستورانهای زنجیرهای، مشاوران مهاجرت و کالجهای تقلبی که از آن سوءاستفاده میکنند.»
تغییرات جدید در مجوزهای کار و شرایط دانشجویان
قوانین جدیدی برای مجوزهای کار در سال ۲۰۲۵ به اجرا گذاشته میشود. بر اساس این قوانین، همسران دانشجویان کارشناسی ارشد تنها در صورتی واجد شرایط دریافت مجوز کار خواهند بود که دوره تحصیلی ۱۶ ماه یا بیشتر باشد. همچنین همسران کارگران خارجی فقط زمانی میتوانند مجوز کار دریافت کنند که شریک زندگیشان در بخشهای مهارتی بالا یا دارای تقاضای زیاد مشغول به کار باشد.
برای دانشجویان بینالمللی و فارغالتحصیلان نیز تغییرات مهمی اعمال میشود. دانشجویان برای دریافت مجوز کار پس از فارغالتحصیلی باید شرایط جدید صلاحیت زبانی را احراز کنند. فارغالتحصیلان دانشگاهها و کالجها تنها در رشتههایی میتوانند مجوز کار دریافت کنند که با کمبود نیروی کار مواجه هستند. به گفته مارک میلر، وزیر مهاجرت، این دو تغییر به تنهایی در سه سال آینده تعداد مجوزهای کار پس از فارغالتحصیلی را ۱۷۵,۰۰۰ مورد کاهش خواهد داد.
در برنامه کارگران خارجی موقت (TFW) نیز محدودیتهای جدی اعمال شده است. کارفرمایان اکنون تنها میتوانند ۱۰ درصد از نیروی کار خود را از طریق این برنامه در مشاغل با دستمزد پایین تأمین کنند، البته با برخی استثناها. درخواستهای جدید برای کارگران با دستمزد پایین تنها در مناطقی پذیرفته میشود که نرخ بیکاری کمتر از ۶ درصد باشد. مدت زمان مشاغل با دستمزد پایین در این برنامه از دو سال به یک سال کاهش یافته است. همچنین حداقل دستمزد برای کارگران در بخش دستمزد بالا به میانگین دستمزد استانی یا منطقهای به علاوه ۲۰ درصد افزایش یافته است.
دولت همچنین اعلام کرده است که به برخورد با سوءاستفاده از برنامه TFW ادامه خواهد داد. جریمههای صادر شده در سال مالی ۲۰۲۳-۲۰۲۴ نسبت به سال قبل ۳۶ درصد افزایش داشته است.
وضعیت پذیرش دانشجویان بینالمللی و تغییرات در سیستم پناهندگی
از اوایل سال ۲۰۲۴، ویزای دانشجویی مشمول سقف پذیرش در سطح فدرال و استانی شده است. این محدودیتها پس از آنچه وزارت مهاجرت «رشد غیرقابل تحمل» در سیستم دانشجویان بینالمللی نامیده، اعمال شده است. سقف تأیید مجوزهای تحصیلی برای سال ۲۰۲۵ به ۴۳۷,۰۰۰ کاهش یافته که نسبت به ۴۸۵,۰۰۰ مجوز سال ۲۰۲۴ کمتر است. این تعداد به حدود ۳۰۵,۹۰۰ دانشجوی بینالمللی جدید در سال ۲۰۲۵ منجر خواهد شد و انتظار میرود تا سال ۲۰۲۷ در همین سطح باقی بماند.
در حوزه پناهندگی نیز تغییرات قابل توجهی رخ داده است. هدف پذیرش پناهندگان و افراد تحت حمایت در سال ۲۰۲۵ به ۵۸,۳۵۰ نفر میرسد و این رقم در سالهای ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷ به ترتیب به ۵۵,۳۵۰ و ۵۴,۳۵۰ نفر کاهش خواهد یافت. دولت همچنین پذیرش درخواستهای حمایت از پناهندگان توسط گروههای خصوصی را تا پایان سال ۲۰۲۵ متوقف کرده است.
تغییرات مهمی نیز در سیاستهای ویزای بازدیدکننده اعمال شده است. از فوریه ۲۰۲۵، بازدیدکنندگان مکزیکی که با هواپیما وارد کانادا میشوند، باید برای ویزای کانادایی درخواست دهند، مگر اینکه ویزای غیرمهاجرتی آمریکا داشته باشند یا در ده سال گذشته دارای ویزای کانادا بودهاند. همچنین، ویزاهای چندبار ورود دهساله دیگر به طور خودکار صادر نمیشوند و مدت و انعطافپذیری این مجوزها توسط مأموران ویزا به صورت موردی تعیین خواهد شد.
بر اساس تخمینهای وزارت مهاجرت، جمعیت کانادا در سالهای ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ هر سال ۰.۲ درصد کاهش خواهد یافت و در سال ۲۰۲۷ با افزایش ۰.۸ درصدی مواجه خواهد شد. انتظار میرود این تغییرات در سیاستهای مهاجرتی به کاهش ۶۷۰,۰۰۰ واحدی در کمبود مسکن کانادا طی سه سال آینده کمک کند.
نیروانا احسانی
