پوریا ناظمی
اختراع سیستم IMAX یکی از انقلابیترین پیشرفتها در صنعت فیلمسازی بود که توسط گروهی از مخترعان کانادایی به وجود آمد. این فرآیند توسط گرام فرگوسون (Graeme Ferguson)، استنلی کانستنت (Stanley Konstaint) و جانپل روبیتون (Jean-Paul Roberton) و ویلیام شو(William Shaw) اختراع شد. آنها تلاش کردند تا تجربهای بینظیر از تماشای فیلم به تماشاگران عرضه کنند.
در اواخر دههی ۱۹۶۰، در نمایشگاه جهانی اکسپو ۶۷ در مونترال، چهار مرد کانادایی، گرایم فرگوسن، رومن کرویتور، رابرت کر و ویلیام شو، با ایدهای جسورانه گرد هم آمدند. آنها رویای نمایش فیلم بر پردهای بسیار بزرگتر از آنچه تا آن زمان دیده شده بود را در سر داشتند. تجربهای که تماشاگر را کاملاً در داستان غرق کند. این چهار نفر، که بعدها به عنوان بنیانگذاران آیمکس شناخته شدند، از مشکلات فنی نمایش فیلم بر پردههای بزرگِ آن زمان ناامید بودند. تصاویر تار، لرزان و با کیفیت پایین، تجربهی سینمایی را تحتالشعاع قرار میداد.
گرایم فرگوسن، فیلمساز و تهیهکنندهی مستند، با تجربهای که در ساخت فیلمهای مستند داشت، به دنبال راهی برای نمایش تصاویر با حداکثر تأثیرگذاری بود. رومن کرویتور، فیلمساز و پیشگام در تکنیکهای انیمیشن، دیدگاهی هنری و نوآورانه به این پروژه آورد. رابرت کر، مهندس و متخصص صدا، مسئولیت طراحی سیستم صوتی قدرتمند و هماهنگ با تصاویر بزرگ را بر عهده گرفت. و ویلیام شو، سرمایهگذ
ار و مدیر کسبوکار، نقش کلیدی در تأمین مالی و مدیریت پروژه ایفا کرد.
نتیجهی تلاشهای این چهار نفر، اختراع سیستم آیمکس بود؛ سیستمی که از فیلم ۷۰ میلیمتری با فرمت خاص و پروژکتورهای قدرتمند برای نمایش تصاویر با رزولوشن بسیار بالا بر پردههای بسیار بزرگ استفاده میکرد. نسبت تصویر در آیمکس، که معمولاً ۱٫۴۳:۱ یا ۱٫۹۰:۱ است، بسیار بزرگتر از نسبت تصویر معمول سینماها (۲٫۳۹:۱) است و این امر باعث ایجاد حس غوطهوری بیشتر در تماشاگر میشود.
برخی از بهترین فیلمها برای IMAX:
از زمان اختراع سیستم IMAX، فیلمهای زیادی با این فناوری تولید شدهاند که هر کدام تجربهای منحصر به فرد را ارائه میدهند. از جمله معروفترین فیلمها میتوان به “اینتراستلار” (Interstellar) به کارگردانی کریستوفر نولان اشاره کرد که با استفاده از دوربینهای IMAX صحنههایی بینظیر از فضا را به تصویر کشید. همچنین “دانکرک” (Dunkirk) و “آواتار” (Avatar) نیز از دیگر آثار برجستهای هستند که با این فناوری ساخته شدهاند. علاوه بر فیلمهای داستانی، مستندهایی مانند “آبی سیاره” (Blue Planet) و “ایستگاه فضایی” (Space Station) نیز برای سیستم IMAX تولید شدند و تجربهای بینظیر از دنیای واقعی را به تماشاگران ارائه دادند.
دنی ویلنوو، کارگردان شهیر کانادایی نیز از کسانی است که با استفاده از قابلیت آیمکس، دنیای خیره کننده مانند جهان دون (تلماسه) را به شکلی خیره کننده برای مخاطبان زنده کرده است.
یکی از ویژگیهای مهم آیمکس، استفاده از سیستم پروژکشن دوگانه است که باعث افزایش روشنایی و وضوح تصویر میشود. همچنین، سیستم صوتی آیمکس با استفاده از بلندگوهای متعدد و چیدمان دقیق آنها، صدایی فراگیر و قدرتمند را در سالن پخش میکند.
سیستم IMAX تنها یک فناوری جدید نبود؛ بلکه تجربهای کاملاً متفاوت از سینما را ارائه میداد. صفحهنمایشهای بزرگ، وضوح تصویر بینظیر، و صدای فراگیر، همه با هم ترکیب شدند تا تماشاگران احساس کنند واقعاً بخشی از داستان فیلم هستند. این فناوری بهسرعت مورد توجه فیلمسازان بزرگ قرار گرفت و بسیاری از آنها تصمیم گرفتند فیلمهای خود را با استفاده از این سیستم بسازند.
تأثیر آیمکس بر صنعت سینما بسیار عمیق بوده است. این تکنولوژی، تجربهی سینمایی را به سطحی جدید ارتقا داده و امکان نمایش فیلمهای مستند، آموزشی و فیلمهای سینمایی با کیفیتی بینظیر را فراهم کرده است. آیمکس نه تنها در سینماها، بلکه در موزهها، پارکهای موضوعی و مراکز علمی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
داستان آیمکس، داستانی الهامبخش از نبوغ، پشتکار و همکاری است. این داستان نشان میدهد که چگونه ایدههای جسورانه و تلاش بیوقفه میتواند دنیای ما را تغییر دهد. این اختراع کانادایی، نه تنها صنعت سینما را متحول کرد، بلکه تجربهای بینظیر از غرق شدن در دنیای تصاویر و صدا را برای میلیونها نفر در سراسر جهان به ارمغان آورده است.
