مجله مداد
امروزه بسیاری از خودروهای جدید دارای حالت‌های رانندگی قابل انتخاب هستند که می‌توان با فشردن یک دکمه، رفتار، احساس و شخصیت خودرو را تغییر داد. یکی از محبوب‌ترین این حالت‌ها، حالت اسپورت (Sport Mode) است که معمولاً پس از فعال شدن، قدرت و واکنش‌پذیری بیشتری را به راننده وعده می‌دهد و تجربه‌ای هیجان‌انگیزتر را رقم می‌زند.
حالت اسپورت به زبان ساده
در ساده‌ترین حالت، فعال کردن حالت اسپورت سبب می‌شود که دریچه گاز خودرو حساس‌تر شود و واکنش سریع‌تری نشان دهد. گیربکس اتوماتیک نیز به همین صورت واکنش نشان می‌دهد: دنده‌ها زودتر تعویض می‌شوند و دور موتور برای مدت طولانی‌تری در حالت بالا نگه داشته می‌شود تا توان خروجی موتور همیشه در دسترس باشد. همچنین، در این حالت معمولاً فرمان سنگین‌تر و سریع‌تر می‌شود تا حسی شبیه به کارتینگ را به راننده منتقل کند.
خلاصه اینکه خیلی ساده است: وقتی روی حالت اسپورت می‌روید، خودرو پرجنب‌وجوش‌تر می‌شود و با خاموش کردن آن، به تنظیمات همه‌منظوره باز می‌گردد.
سیستم تعلیق در حالت اسپورت
علاوه بر تغییر در احساس گیربکس و دریچه گاز، سیستم تعلیق خودرو نیز می‌تواند در حالت اسپورت تغییر کند. اکثر خودروها دارای سیستم تعلیق ثابت با یک تنظیم واحد هستند که سازندگان تلاش می‌کنند بهترین تعادل بین هدایت (هندلینگ) چابک و راحتی سواری را در آن ایجاد کنند. این دو ویژگی معمولاً با هم در تضاد هستند، اما فناوری‌های تعلیق تطبیقی (Adaptive Suspension) می‌توانند به همزیستی مسالمت‌آمیز آنها کمک کنند.
سیستم کنترل سواری مغناطیسی (Magnetic Ride Control) کادیلاک یکی از بهترین نمونه‌های استفاده از فناوری تعلیق تطبیقی است. با فشردن یک دکمه، رانندگان می‌توانند بین سواری نرم و راحت در بزرگراه، یا حالتی محکم‌تر و واکنش‌پذیرتر انتخاب کنند. این سیستم با توانایی کنترل الکترونیکی رفتار سیستم تعلیق در کسری از ثانیه، می‌تواند به اسپورت‌ترین خودروها سواری راحت‌تری بدهد و راحت‌ترین خودروها را به خودرویی چابک‌تر و ورزشی‌تر تبدیل کند.
در حالت اسپورت، بدنه خودرو حتی در رانندگی پرفشار با سرعت بالا در پیست، بیشتر روی چرخ‌ها ثابت می‌ماند. این امر پایداری خودرو را افزایش می‌دهد، فشار کاری راننده را کاهش می‌دهد و تجربه راندن خودرو را آرام‌تر و منسجم‌تر می‌کند. رانندگان دقیق متوجه خواهند شد که سیستم چگونه بدنه خودرو را به طور شگفت‌انگیزی روی چرخ‌ها صاف و پایدار نگه می‌دارد.
سیستم چهارچرخ محرک در حالت اسپورت
استفاده از حالت اسپورت می‌تواند رفتار سیستم چهارچرخ محرک (AWD) را نیز تغییر دهد. در مدل‌هایی که این قابلیت را دارند، معمولاً در هنگام رانندگی پرفشار، قدرت بیشتری با سرعت بالاتر به چرخ‌های عقب منتقل می‌شود. این امر به دقیق‌تر شدن هندلینگ کمک می‌کند و به رانندگان امکان می‌دهد در هنگام رانندگی پرهیجان، خودرو را با گاز دادن موثرتر در پیچ‌ها هدایت کنند.
جلوه‌های صوتی در حالت اسپورت
رانندگان همچنین در حالت اسپورت صدای بیشتری از موتور را تجربه می‌کنند. برخی خودروها از صدای مصنوعی موتور استفاده می‌کنند که از طریق بلندگوهای خودرو پخش می‌شود تا تجربه شنیداری شتاب‌گیری با گاز کامل را تقویت کند. در حالت اسپورت، این جلوه می‌تواند تشدید شود. خودروهای دیگر از دریچه‌ها یا مجراهای مکانیکی در سیستم ورودی هوا یا اگزوز استفاده می‌کنند که باز و بسته می‌شوند تا در حالت اسپورت صدایی قوی‌تر تولید کنند.
پیش‌چرخش توربوشارژر در حالت اسپورت
نوآوری دیگری که اخیراً در خودروها می‌بینیم، قابلیت پیش‌چرخش توربوشارژر است. در این حالت، حتی وقتی خودرو در حالت درجا است و حرکت نمی‌کند، سیستم توربوشارژر فعال می‌شود و شروع به چرخش می‌کند. در خودروهایی مانند پورشه ۹۱۱ یا مرسدس E53 AMG، در هنگام استفاده از حالت‌های رانندگی با عملکرد بالاتر (مثل اسپورت) سیستم به گونه‌ای تنظیم می‌شود که حتی وقتی موتور در دور آرام (درجا) کار می‌کند، کمپرسور فشار هوای اضافی تولید کند. این کار تأخیر توربو (Turbo Lag) را که معمولاً هنگام فشار اولیه پدال گاز رخ می‌دهد، از پیش حذف می‌کند. نتیجه؟ دسترسی آسان‌تر به سریع‌ترین شروع حرکت ممکن.
امکانات اضافی حالت اسپورت
برخی مدل‌ها، از جمله خودروهای اسپورت لکسوس و آئودی، حتی می‌توانند سبک، رنگ و انیمیشن صفحه نمایشگر خود را تغییر دهند و به محض انتخاب حالت اسپورت، نمایشگری الهام گرفته از خودروهای مسابقه‌ای را نمایش دهند.
سایر قابلیت‌های حالت اسپورت در برخی مدل‌ها شامل توانایی سفت‌تر کردن بالشتک‌های صندلی راننده، کاهش ارتفاع تعلیق قابل تنظیم (در صورت وجود) و حتی کاهش آستانه‌های مداخله کنترل پایداری برای آماده‌سازی خودرو جهت تجربه رانندگی پویاتر است.
برخی مدل‌ها حتی تنظیمات تخصصی «پیست» (TRACK)، «اسپورت پلاس» (SPORTS+) یا «مسابقه» (COMPETITION) را ارائه می‌دهند که سطح عملکرد را با تنظیمات سیستم تخصصی حتی بالاتر می‌برند. البته این تنظیمات برای استفاده در جاده‌های عمومی طراحی نشده‌اند.
زمان مناسب استفاده از حالت اسپورت
باید توجه داشت که حالت اسپورت برای هر شرایط رانندگی مناسب نیست. این حالت معمولاً مصرف سوخت را افزایش می‌دهد و در ترافیک شهری می‌تواند باعث خستگی راننده شود. بهترین زمان استفاده از حالت اسپورت در جاده‌های پرپیچ‌وخم، مسیرهای کوهستانی و موقعیت‌هایی است که به قدرت و واکنش سریع‌تر نیاز دارید.
نکات ایمنی در حالت اسپورت
فعال کردن حالت اسپورت به معنای غیرفعال شدن کامل سیستم‌های ایمنی نیست. حتی در این حالت، سیستم‌های کنترل پایداری (ESP) و ضد قفل ترمز (ABS) همچنان فعال می‌مانند، اما با تنظیمات متفاوت کار می‌کنند تا اجازه مانور بیشتری به راننده بدهند. با این حال، رانندگان باید توجه داشته باشند که افزایش حساسیت پدال گاز و تغییر در رفتار خودرو نیازمند دقت و تمرکز بیشتری است.
تأثیر بر عمر قطعات
استفاده مداوم از حالت اسپورت می‌تواند بر عمر برخی قطعات خودرو تأثیر بگذارد. دور موتور بالاتر، تعویض دنده‌های سریع‌تر و فشار بیشتر بر سیستم تعلیق، همگی می‌توانند استهلاک قطعات را افزایش دهند. توصیه می‌شود از این حالت به صورت هوشمندانه و در زمان‌های مناسب استفاده کنید.
تأثیر بر مصرف سوخت و آلایندگی
در حالت اسپورت، به دلیل افزایش دور موتور و تزریق بیشتر سوخت، مصرف سوخت معمولاً ۱۰ تا ۲۰ درصد افزایش می‌یابد. همچنین میزان تولید آلاینده‌ها نیز بیشتر می‌شود. این موضوع در دوران افزایش قیمت سوخت و توجه به مسائل زیست‌محیطی، می‌تواند عامل مهمی در تصمیم‌گیری برای استفاده از این حالت باشد.
نگهداری خودرو در حالت اسپورت
خودروهایی که مرتباً در حالت اسپورت رانده می‌شوند، به نگهداری دقیق‌تری نیاز دارند. بازدید منظم‌تر روغن موتور، تعویض به موقع لنت‌های ترمز، و بررسی وضعیت سیستم تعلیق از جمله مواردی هستند که باید با جدیت بیشتری پیگیری شوند. همچنین تنظیم باد لاستیک‌ها در این حالت اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
پرسش‌‌های رایج درباره حالت اسپورت
۱. آیا استفاده دائمی از حالت اسپورت به موتور آسیب می‌رساند؟
استفاده مداوم از این حالت استهلاک قطعات را افزایش می‌دهد، اما آسیب جدی به موتور نمی‌زند.
۲. آیا در روزهای بارانی می‌توان از حالت اسپورت استفاده کرد؟
بهتر است در شرایط لغزنده جاده از این حالت استفاده نکنید، زیرا حساسیت بیشتر پدال گاز می‌تواند خطرآفرین باشد.
۳. چرا در حالت اسپورت صدای موتور بلندتر می‌شود؟
این تغییر صدا یا از طریق باز شدن دریچه‌های اگزوز ایجاد می‌شود یا توسط سیستم صوتی خودرو شبیه‌سازی می‌شود.
۴. آیا حالت اسپورت در همه سرعت‌ها قابل استفاده است؟
بله، اما بیشترین تأثیر آن در سرعت‌های بالای ۶۰ کیلومتر بر ساعت احساس می‌شود.
۵. چرا در حالت اسپورت مصرف سوخت بیشتر می‌شود؟
به دلیل افزایش دور موتور و تزریق بیشتر سوخت برای دستیابی به قدرت بالاتر.
۶. آیا می‌توان در ترافیک شهری از حالت اسپورت استفاده کرد؟
توصیه نمی‌شود، زیرا واکنش‌های سریع‌تر خودرو در ترافیک می‌تواند آزاردهنده باشد و مصرف سوخت را بی‌دلیل افزایش دهد.
۷. تفاوت حالت اسپورت با حالت اسپورت پلاس (Sport+) چیست؟
حالت اسپورت پلاس تنظیمات سخت‌گیرانه‌تری دارد و برخی سیستم‌های کنترلی را محدودتر می‌کند.
۸. آیا استفاده از حالت اسپورت بر گارانتی خودرو تأثیر می‌گذارد؟
خیر، حالت اسپورت یک قابلیت رسمی خودرو است و استفاده از آن تأثیری بر گارانتی ندارد.
