کتاب «تکینگی نزدیک‌تر است: وقتی با هوش مصنوعی ادغام می‌شویم» خلاصه‌ای از کتاب جدید ری کرزویل

در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۴، ری کرزویل، متفکر برجسته حوزه هوش مصنوعی، کتاب جدید خود را با عنوان «تکینگی نزدیک‌تر است : وقتی با هوش مصنوعی ادغام می‌شویم» (The Singularity Is Nearer: When We Merge with AI) منتشر کرد. این کتاب دنباله‌ای بر کتاب تأثیرگذار دیگر این پژوهشگر در سال ۲۰۰۵ با عنوان «تکینگی نزدیک است» به شمار می‌رود.

کرزویل در این کتاب جدید، با تکیه بر پیش‌بینی‌های قبلی خود، به بررسی عمیق‌تر پیشرفت‌های سریع در زمینه هوش مصنوعی، فناوری نانو و سایر فناوری‌های نمایی می‌پردازد که به گفته او، بشریت را به سمت آنچه «تکینگی» می‌نامد، سوق می‌دهند.

تکینگی چیست؟

برای درک بهتر مفهوم تکینگی (singularity)، می‌توان آن را به نقطه‌ای در آینده تشبیه کرد که در آن، پیشرفت فناوری چنان سریع و عمیق می‌شود که زندگی انسان‌ها را به طور بنیادی تغییر می‌دهد. این مفهوم شبیه به نقطه‌ای در نزدیکی یک سیاهچاله است که در آن، قوانین فیزیک آنطور که می‌شناسیم، دیگر کار نمی‌کنند و پیش‌بینی آنچه بعد از آن اتفاق می‌افتد، غیرممکن می‌شود.

به عبارت ساده‌تر، تکینگی به نقطه‌ای در آینده اشاره دارد که در آن هوش مصنوعی از هوش انسان پیشی می‌گیرد. در این مرحله، هوش مصنوعی قادر خواهد بود خود را بهبود بخشد و به سرعت پیشرفت کند، به طوری که تغییرات و پیشرفت‌های تکنولوژیکی با سرعتی غیرقابل پیش‌بینی و کنترل رخ می‌دهند. این مفهوم پیامدهای عمیقی برای جامعه بشری دارد، زیرا ممکن است به تحولات بنیادین در زندگی، کار و روابط انسان‌ها منجر شود.

دو پیش‌بینی اصلی نویسنده درباره تکینگی

کرزویل، که بیش از شش دهه در زمینه هوش مصنوعی فعالیت کرده است، دو پیش‌بینی کلیدی خود را از کتاب قبلی‌اش مجدداً تأیید می‌کند:

۱. هوش مصنوعی تا سال ۲۰۲۹ به سطح هوش انسانی خواهد رسید.
۲. انسان‌ها تا سال ۲۰۴۵ با هوش مصنوعی ادغام خواهند شد، که این نقطه آغاز تکینگی خواهد بود.

این پیش‌بینی‌های جسورانه، سنگ بنای کتاب جدید او را تشکیل می‌دهند و کرزویل به بررسی تأثیرات این پیشرفت‌های فناوری بر جامعه انسانی، آگاهی و حتی ماهیت وجودی ما می‌پردازد.

«قانون بازده‌های فزاینده شتابان» (Law of Accelerating Returns)

یکی از مفاهیم اساسی که زیربنای کار کرزویل را تشکیل می‌دهد، «قانون بازده‌های فزاینده شتابان» است. این اصل پیش‌بینی می‌کند که فناوری‌هایی مانند رایانه‌ها، ژنتیک، فناوری نانو، رباتیک و هوش مصنوعی به صورت نمایی افزایش خواهند یافت. این قانون اساس بسیاری از پیش‌بینی‌ها و جدول‌های زمانی کرزویل را تشکیل می‌دهد.

برای توضیح این مفهوم، کرزویل نموداری ارائه می‌دهد که نسبت قیمت به عملکرد محاسباتی را در طول زمان نشان می‌دهد. از سال ۱۹۳۹ تا سال‌های اخیر، افزایش حیرت‌انگیز ۷۵ کوادریلیون برابری در قدرت محاسباتی برای همان مقدار پول مشاهده شده است. این رشد نمایی در ظرفیت محاسباتی، عامل مهمی در پیش‌بینی کرزویل درباره نزدیک شدن تکینگی است.

قانون بازده‌های فزاینده شتابان نشان می‌دهد که پیشرفت فناوری خطی نیست، بلکه نمایی است. این بدان معناست که با پیشرفت فناوری، سرعت پیشرفت نیز افزایش می‌یابد. کرزویل استدلال می‌کند که این اصل نه تنها در مورد قدرت محاسباتی، بلکه در مورد تمام فناوری‌های مبتنی بر اطلاعات، از جمله زیست‌فناوری، فناوری نانو و هوش مصنوعی نیز صادق است.

برای درک بهتر این مفهوم، می‌توان آن را با رشد جمعیت باکتری‌ها مقایسه کرد. در شرایط مناسب، جمعیت باکتری‌ها هر ۲۰ دقیقه دو برابر می‌شود. در ابتدا، این رشد کند به نظر می‌رسد، اما پس از چند ساعت، ناگهان محیط کشت پر از باکتری می‌شود. پیشرفت فناوری نیز به همین شکل است؛ در ابتدا کند به نظر می‌رسد، اما با گذشت زمان، سرعت آن به طور چشمگیری افزایش می‌یابد.

دستیابی به «هوش عمومی مصنوعی» (Artificial General Intelligence یا AGI) تا سال ۲۰۲۹

یکی از مهم‌ترین و جنجالی‌ترین پیش‌بینی‌های کرزویل این است که «هوش عمومی مصنوعی» تا سال ۲۰۲۹ به دست خواهد آمد. هوش عمومی مصنوعی به سیستم‌های هوش مصنوعی اشاره دارد که می‌توانند در تمام وظایف شناختی با انسان برابری کرده یا از آن پیشی بگیرند. کرزویل استدلال می‌کند که تا این زمان، رایانه‌ها قادر خواهند بود آزمون تورینگ را پشت سر بگذارند و هوشی در سطح انسان از خود نشان دهند.

آزمون تورینگ یک معیار برای سنجش توانایی یک ماشین در نمایش رفتار هوشمند است. این آزمون به نام آلن تورینگ، ریاضیدان و دانشمند کامپیوتر بریتانیایی، نامگذاری شده است. در این آزمون، یک انسان با دو طرف دیگر از طریق متن ارتباط برقرار می‌کند: یکی انسان و دیگری ماشین. اگر آزمون‌گیرنده نتواند به طور قطع تشخیص دهد کدام طرف ماشین است، گفته می‌شود که ماشین در آزمون تورینگ موفق شده است. 

پیش‌بینی کرزویل درباره دستیابی به هوش عمومی مصنوعی تا سال ۲۰۲۹ بر اساس تحلیل او از ظرفیت محاسباتی و رشد نمایی در قابلیت‌های هوش مصنوعی است. او تخمین می‌زند که هوش مصنوعی در سطح انسان به حدود یک تریلیون محاسبه در ثانیه نیاز دارد، معیاری که انتظار دارد تا سال ۲۰۲۹ به آن دست یابیم.

کرزویل در کتاب خود، مسیر رسیدن به هوش عمومی مصنوعی را شرح می‌دهد و به پیشرفت‌هایی در زمینه یادگیری ماشینی، پردازش زبان طبیعی و بینایی رایانه‌ای می‌پردازد. او استدلال می‌کند که با ادامه بهبود این فناوری‌ها با نرخ نمایی، آنها به سیستم‌هایی همگرا خواهند شد که قادر به هوش عمومی قابل مقایسه با انسان هستند.

مسیر رسیدن به تکینگی

کرزویل تکینگی را به عنوان یک دگرگونی عمیق و تحول‌آفرین در توانایی انسان تعریف می‌کند و پیش‌بینی می‌کند در سال ۲۰۴۵ رخ خواهد داد. این رویداد، اوج ادغام هوش انسانی و مصنوعی است که به یک حالت هیبریدی منجر می‌شود که در آن ذهن انسان با هوش مصنوعی فوق‌العاده قدرتمند متحد می‌شود.

مسیر رسیدن به تکینگی، همانطور که کرزویل توضیح می‌دهد، شامل چندین تحول کلیدی است:

۱. تصویربرداری و مدل‌سازی مغز: کرزویل بر اهمیت درک هوش انسانی برای ساخت هوش ماشینی تأکید می‌کند. او پیش‌بینی می‌کند که پیشرفت‌های فناوری‌های تصویربرداری مغز، امکان اسکن دقیق مغز را فراهم خواهد کرد، احتمالاً با استفاده از نانوربات‌ها از درون مغز تا پایان دهه ۲۰۲۰.

۲. مهندسی معکوس مغز: پس از شناخت ساختار فیزیکی و ارتباطات مغز، پژوهشگران باید مدل‌های عملکردی اجزای زیرسلولی و سیناپس‌ها را تولید کنند و آن را تا سطح مناطق کامل مغز گسترش دهند. کرزویل به پیشرفت‌های اخیر در علوم اعصاب و نوروبیولوژی محاسباتی اشاره می‌کند که ما را به این هدف نزدیک‌تر می‌کنند.

۳. آپلود ذهن: کرزویل مفهوم «آپلود کردن» یک مغز خاص را با تمام فرآیندهای ذهنی آن بر روی یک بستر محاسباتی معرفی می‌کند. او تخمین می‌زند که این کار ممکن است به ۱۰ به توان ۱۹ محاسبه در ثانیه و ۱۰ به توان ۱۸ بیت حافظه نیاز داشته باشد و معتقد است تا سال ۲۰۴۰ این فناوری در دسترس خواهد بود. کتاب به بررسی پیامدهای فلسفی و اخلاقی آپلود ذهن می‌پردازد، از جمله پرسش‌هایی درباره هویت و آگاهی انسان، پس از رسیدن به این مرحله.

۴. تبدیل تدریجی: به جای یک تحول آنی، کرزویل یک فرآیند تبدیل تدریجی را تصور می‌کند که در آن بخش‌هایی از مغز انسان با ایمپلنت‌های عصبی تقویت می‌شوند و به تدریج نسبت هوش غیرزیستی را افزایش می‌دهند. او به تحقیقات فعلی در زمینه رابط‌های مغز-رایانه و پروتزهای عصبی به عنوان گام‌های اولیه در این مسیر اشاره می‌کند.

برای درک بهتر این مفهوم، می‌توان آن را با فرآیند تکامل مقایسه کرد. همانطور که انسان‌ها در طول میلیون‌ها سال به تدریج تکامل یافته‌اند، ادغام ما با هوش مصنوعی نیز یک فرآیند تدریجی خواهد بود. ما هم اکنون با استفاده از گوشی‌های هوشمند و سایر فناوری‌های دیجیتال، در مراحل اولیه این ادغام هستیم. با گذشت زمان، این ارتباط نزدیک‌تر و یکپارچه‌تر خواهد شد.

یکی شدن انسان و هوش مصنوعی

مفهوم اصلی کتاب کرزویل، ایده ادغام انسان‌ها با هوش مصنوعی است. این ادغام، طبق نظر کرزویل، نیازمند گسترش نئوکورتکس انسان به فضای ابری خواهد بود که چالش‌های فنی و فرهنگی قابل توجهی را به همراه دارد.

نویسنده می‌گوید این یکپارچگی به فناوری نانو و سایر فناوری‌های پیشرفته نیاز خواهد داشت. او آینده‌ای را تصور می‌کند که در آن ربات‌های میکروسکوپی خودتکثیرشونده در جریان خون ما ادغام می‌شوند و امکان ترکیب هوش زیستی و مصنوعی را فراهم می‌کنند.

کتاب سناریوهای مختلفی را برای این ادغام بررسی می‌کند، از جمله:

– ایمپلنت‌های عصبی که توانایی‌های شناختی را افزایش می‌دهند
– اتصالات مستقیم مغز به اینترنت
– نانوربات‌هایی که می‌توانند نورون‌های زیستی را ترمیم و تقویت کنند
– فناوری‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده که مرز بین دنیای فیزیکی و دیجیتال را مبهم می‌کنند

کرزویل استدلال می‌کند که این ادغام یک رویداد واحد و آنی نخواهد بود، بلکه فرآیندی تدریجی است که با وابستگی فزاینده ما به گوشی‌های هوشمند و سایر فناوری‌های دیجیتال آغاز شده است.

پیامدهای تکینگی

کرزویل تکینگی را به عنوان یک رویداد تحول‌آفرین با پیامدهای گسترده معرفی می‌کند:

۱. هوش فوق‌انسانی: پس از رسیدن به تکینگی، کرزویل پیش‌بینی می‌کند که هوش ماشینی به شکلی نامحدود، قدرتمندتر از تمام هوش انسانی ترکیب شده خواهد بود. این می‌تواند منجر به انفجار دانش و خلاقیت شود و مشکلاتی را که مدت‌ها گریبانگیر بشریت بوده‌اند، حل کند.

۲. طول عمر و سلامت: کرزویل پیشرفت‌های ناشی از هوش مصنوعی در پزشکی و فناوری نانو را پیش‌بینی می‌کند که منجر به بهبود‌های چشمگیر در طول عمر انسان می‌شود و حتی ممکن است به جاودانگی نزدیک شود. او درباره درمان‌های بالقوه برای پیری در سطح سلولی و امکان جایگزینی اندام‌های زیستی با نمونه‌های مصنوعی بادوام‌تر بحث می‌کند.

۳. فراوانی اقتصادی: کرزویل پیش‌بینی می‌کند که در دهه ۲۰۳۰، ترکیب انرژی خورشیدی با پیشرفت‌های چاپ سه‌بعدی مبتنی بر هوش مصنوعی، تولید انرژی و ساخت جهانی را متحول خواهد کرد و منجر به دسترسی گسترده به کالاهای مصرفی و کاهش قابل توجه کمبود منابع خواهد شد. این امر می‌تواند به از بین رفتن فقر و تغییر شکل اساسی اقتصاد جهانی منجر شود.

۴. گسترش آگاهی: کرزویل تکینگی را رویدادی زیبا توصیف می‌کند که آگاهی انسان را به روش‌هایی که به سختی می‌توانیم تصور کنیم، گسترش خواهد داد. او درباره امکان تجربیات حسی پیشرفته، ارتباط مستقیم مغز به مغز و حتی امکان کاوش در جهان‌های مجازی گمانه‌زنی می‌کند.

۵. تحول در آموزش: با رابط‌های مستقیم مغز-رایانه، یادگیری می‌تواند آنی شود. کرزویل آینده‌ای را تصور می‌کند که در آن افراد می‌توانند مهارت‌ها و دانش را مستقیماً به مغز خود دانلود کنند، که این امر آموزش و توسعه شخصی را متحول می‌کند.

۶. اکتشافات فضایی: هوش مصنوعی پیشرفته و فناوری نانو می‌توانند اکتشاف و استعمار فضا را به شدت تسریع کنند. کرزویل درباره پتانسیل نانوربات‌های خودتکثیرشونده برای تراشکل دادن سیارات یا ساخت زیستگاه‌های فضایی بحث می‌کند.

برای درک بهتر این پیامدها، می‌توان آنها را با تأثیر انقلاب صنعتی بر جامعه مقایسه کرد. همانطور که انقلاب صنعتی تمام جنبه‌های زندگی انسان را تغییر داد، از نحوه کار و زندگی گرفته تا ساختار جوامع، تکینگی نیز می‌تواند تغییراتی به همان اندازه عمیق و گسترده ایجاد کند.

پاسخ به نگرانی‌ها و انتقادها

در حالی که پیش‌بینی‌های کرزویل اغلب با شک و تردید روبرو می‌شود، او به پیش‌بینی‌های دقیق گذشته خود اشاره می‌کند تا اعتبار پیش‌بینی‌های جدیدش را تقویت کند. این پیش‌بینی‌ها شامل پیش‌بینی دسترسی گسترده به یک شبکه اطلاعاتی جهانی و ظهور دستگاه‌های موبایل متصل به این شبکه است.

کرزویل اذعان می‌کند که برخی افراد چشم‌انداز او از تکینگی را ترسناک می‌یابند. با این حال، او دیدگاهی خوش‌بینانه را حفظ می‌کند و گسترش آگاهی از طریق ادغام با هوش مصنوعی را با تجربه یک فرد ناشنوا که برای اولین بار یک سمفونی زیبا را می‌شنود، مقایسه می‌کند.

کتاب به نگرانی‌های رایج درباره هوش مصنوعی می‌پردازد، از جمله:

– احتمال از دست دادن هویت انسانی
– خطر غیرقابل کنترل یا بدخواه شدن هوش مصنوعی
– ملاحظات اخلاقی آپلود ذهن و انتقال آگاهی
– تأثیر اجتماعی اتوماسیون گسترده و ادغام هوش مصنوعی

کرزویل استدلال می‌کند که این چالش‌ها را می‌توان با برنامه‌ریزی دقیق و دستورالعمل‌های اخلاقی برطرف کرد و بر مزایای بالقوه تکینگی نسبت به خطرات آن تأکید می‌کند.

نزدیک بودن زمان پدیدار شدن تکینگی

در کتاب «تکینگی نزدیک‌تر است»، کرزویل بر فوریت و نزدیکی فزاینده تکینگی تأکید می‌کند. او استدلال می‌کند که بشریت وارد بخش به شدت تند منحنی نمایی پیشرفت فناوری شده است، با روندهایی که در ابتدای این قرن به سختی قابل تشخیص بودند و اکنون بر زندگی میلیاردها نفر تأثیر فعال می‌گذارند.

کرزویل این فوریت را با اشاره به اینکه لحظه خواندن کتابش احتمالاً به ایجاد اولین هوش مصنوعی فوق‌انسانی نزدیک‌تر است تا به انتشار کتاب قبلی‌اش در سال ۲۰۱۲، به تصویر می‌کشد. او مرحله فعلی را اوج مسیر هزاران ساله بشریت به سمت تکینگی توصیف می‌کند که اکنون به یک مسابقه دوی سرعت تبدیل شده و به شدت شتاب گرفته است.

بهبود در زندگی انسان

یک فصل از کتاب به نشان دادن این موضوع اختصاص دارد که چگونه هر جنبه از زندگی انسان در طول دهه‌ها و قرن‌ها به طور چشمگیری بهبود یافته است. این دیدگاه تاریخی برای زمینه‌سازی پیشرفت‌های پیش‌بینی شده و برجسته کردن پتانسیل بهبودهای بیشتر با نزدیک شدن به تکینگی خدمت می‌کند.

کتاب به بهبود در زمینه‌هایی مانند:

– امید به زندگی و سلامت
– نرخ آموزش و سواد
– کاهش فقر
– دسترسی به فناوری و اتصال
– درک و اکتشافات علمی

اشاره می‌کند. با نشان دادن این روندهای تاریخی، کرزویل قصد دارد اعتماد عمومی به پتانسیل پیشرفت‌های آینده را افزایش دهد و دیدگاه‌های بدبینانه درباره پیشرفت فناوری را رد کند.

کتاب در یک نگاه

کتاب «تکینگی نزدیک‌تر است: وقتی با هوش مصنوعی ادغام می‌شویم» اثر ری کرزویل، چشم‌اندازی جسورانه و جامع از آینده بشریت ارائه می‌دهد که با همگرایی هوش انسانی و مصنوعی مشخص می‌شود. کرزویل با تکیه بر کار قبلی خود، پیش‌بینی‌های خود درباره دستیابی به هوش عمومی مصنوعی تا سال ۲۰۲۹ و تکینگی تا سال ۲۰۴۵ را تأیید می‌کند و در عین حال بر سرعت فزاینده پیشرفت فناوری تأکید می‌کند.

این کتاب طیف گسترده‌ای از موضوعات را پوشش می‌دهد، از جمله رشد نمایی قدرت محاسباتی، توسعه هوش عمومی مصنوعی، فرآیند ادغام با هوش مصنوعی و پیامدهای عمیق این پیشرفت‌ها برای آگاهی، سلامت و جامعه انسانی به طور کلی. کار کرزویل خوانندگان را به تفکر درباره آینده‌ای دعوت می‌کند که ممکن است شبیه داستان‌های علمی-تخیلی به نظر برسد، اما طبق تحلیل او، به سرعت به واقعیت نزدیک می‌شود.

در حالی که پیش‌بینی‌های کرزویل همچنان بحث‌برانگیز باقی می‌ماند، سابقه او در پیش‌بینی‌های دقیق و مشارکت عمیق او در زمینه هوش مصنوعی به پیش‌بینی‌های او وزن می‌بخشد. با نزدیک شدن به تاریخ‌هایی که او برای این رویدادهای مهم تعیین کرده است، «تکینگی نزدیک‌تر است» هم به عنوان راهنمایی برای آینده بالقوه و هم فراخوانی برای آمادگی در برابر تغییرات عمیقی که ممکن است در پیش رو باشد، عمل می‌کند.

این کتاب از خوانندگان دعوت می‌کند تا پیامدهای اخلاقی، فلسفی و عملی دنیایی را در نظر بگیرند که در آن مرزهای بین هوش انسانی و ماشینی مبهم می‌شود. صرف نظر از اینکه شخص با جدول زمانی کرزویل موافق باشد یا نه، مسائلی که در «تکینگی نزدیک‌تر است» مطرح می‌شود، با ادامه پیشرفت فناوری با سرعتی بی‌سابقه، به طور فزاینده‌ای مرتبط می‌شوند.

با این حال، ارزش کار کرزویل در برانگیختن بحث و تفکر درباره آینده فناوری و تأثیر آن بر جامعه انسانی غیرقابل انکار است. در حالی که ما در آستانه آنچه کرزویل معتقد است مهم‌ترین تحول در تاریخ بشر است ایستاده‌ایم، «تکینگی نزدیک‌تر است» نگاهی تحریک‌کننده به آینده‌ای ممکن ارائه می‌دهد و ما را به تأمل درباره نقش خود در شکل دادن به مسیر پیشرفت فناوری و تأثیر آن بر تجربه انسانی دعوت می‌کند.

برای درک بهتر اهمیت این کتاب و ایده‌های آن، می‌توان آن را در زمینه‌ای تاریخی قرار داد. همانطور که نوشته‌های داروین درباره تکامل یا پیش‌بینی‌های اینشتین درباره نسبیت، دیدگاه ما را نسبت به جهان و جایگاه ما در آن تغییر داد، کار کرزویل نیز می‌تواند به عنوان تلاشی برای پیش‌بینی و شکل دادن به مرحله بعدی تکامل انسان دیده شود.

در پایان، خواه ما پیش‌بینی‌های کرزویل را بپذیریم یا نه، «تکینگی نزدیک‌تر است» ما را وادار می‌کند تا درباره آینده‌ای که در حال ساختن آن هستیم، عمیقاً فکر کنیم. این کتاب ما را دعوت می‌کند تا نه تنها مشاهده‌گر منفعل این تغییرات نباشیم، بلکه مشارکت‌کنندگان فعال در شکل دادن به آینده‌ای باشیم که در آن فناوری و انسانیت به طور فزاینده‌ای درهم تنیده می‌شوند.

با نگاهی به گذشته، می‌توانیم ببینیم که بسیاری از پیش‌بینی‌های به ظاهر غیرممکن در نهایت به واقعیت تبدیل شده‌اند. از این رو، حتی اگر برخی از ایده‌های کرزویل در حال حاضر دور از ذهن به نظر برسند، ارزش دارد که آنها را جدی بگیریم و درباره پیامدهای آنها فکر کنیم. در نهایت، آینده‌ای که او تصور می‌کند، ممکن است نزدیک‌تر از آن چیزی باشد که تصور می‌کنیم.

---

Sources:

https://edrm.net/2024/07/ray-kurzweils-new-book-the-singularity-is-nearer-when-we-merge-with-ai/
https://www.goodreads.com/en/book/show/45024007-the-singularity-is-nearer
https://www.theguardian.com/technology/article/2024/jun/29/ray-kurzweil-google-ai-the-singularity-is-nearer

Ray Kurzweil’s New Book: The Singularity is Nearer (when we merge with AI)

https://www.lesswrong.com/posts/QXHKLbHzC5nPvJnXd/the-singularity-is-nearer-by-ray-kurzweil-review