مجله مداد
نکته مهم اینکه رطوبت نقش بزرگی در احساس دما (feel temperature) دارد، زیرا هوای گرم رطوبت بیشتری نسبت به هوای سرد در خود نگه می‌دارد. به عبارت دیگر، اتاقی با رطوبت بالا همیشه گرم‌تر از اتاقی با رطوبت پایین به نظر می‌رسد، هر چند دمای هر دو یکسان باشد. رطوبت اتاق نقش مهمی در میزان مصرف انرژی سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی دارد.
بیایید نگاهی بیندازیم به مزایای رطوبت بهینه در داخل خانه:
- کمک به دور نگه داشتن گرد و غبار، مواد آلرژيی‌زا و آلاینده‌ها از هوا و سالم نگه داشتن هوا
- جلوگیری از انتقال بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا (که در هوای خشک سریع‌تر پخش می‌شوند)
- جلوگیری از خشکی پوست، چشم‌ها و مجاری بینی
- بهبود کیفیت خواب
- جلوگیری از ترک برداشتن اثاثیه
- حفاظت از اشیاء نفیس یا منسوجات از فرسودگی
- کاهش مصرف انرژی سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی خانه
نشانه‌های رطوبت بیش از حد
دستگاه‌های رطوبت‌سنج میزان رطوبت موجود در محیط را نشان می‌دهند. اما لازم نیست حتما یکی از این دستگاه‌ها را داشته باشید. موارد خاصی وجود دارند که نشان‌دهنده میزان بالای رطوبت در خانه هستند. برخی از این نشانه‌ها عبارتند از:
- وجود بویی شبیه به بوی کپک یا رطوبت در قسمت‌هایی از خانه
- پوسته پوسته شدن کاغذ دیواری
- برجسته‌شدن یا ترک برداشتن لایه رنگ
- وجود رطوبت در سطح دیوار
- شکل‌گیری بخار روی پنجره‌ها و آینه‌ها
- ایجاد لکه‌های تیره روی دیوار یا سطوح دیگر
خطرات رطوبت بالا در خانه
اگر یک یا چند مورد از این نشانه‌ها را مشاهده کردید، هر چه سریع‌تر دست به کار شوید. رطوبت زیاد می‌تواند زمینه‌ای برای رشد باکتری، قارچ، کپک و شپش ایجاد کند. همه اینها می‌توانند وارد هوا شوند و مشکلاتی همچون سردردهای شدید، مشکلات تنفسی یا واکنش‌های آلرژیک ایجاد کنند. در این میان، کپک می‌تواند بسیار خطرناک‌تر باشد. کپک‌ها از خود هاگ منتشر می‌کنند که اگر به مقدار زیاد استنشاق شوند، خطراتی جدی برای سلامتی به همراه دارند.
رطوبت اضافی اگر برطرف نشود، با گذشت زمان مصالح به کار رفته در خانه را خراب یا پوسیده می‌کند. این مسئله حتی می‌تواند سازه خانه را تهدید کند. دیوارهای خانه معمولاً دارای لایه یا موادی هستند که از نفوذ هوای گرم و مرطوب به مصالح جلوگیری می‌کنند. اما این طور نیست که این موانع بی‌نقص عمل کنند. تغییرات مداوم رطوبت موجود در هوا سبب انقباض و انبساط مکرر گچ، تیرها و قاب‌های چوبی شده که می‌تواند به ترک خوردگی و تعمیرات پرهزینه بیانجامد. بنابراین، مهم است که این مشکل هر چه سریع‌تر برطرف شوند.
برای کاهش رطوبت در خانه، اقدامات زیر را انجام دهید:
- تهویه را بهینه کنید. ساده‌ترین و موثرترین راه برای کاهش رطوبت، استفاده از پنجره، فن حمام یا فن سقفی است. مطمئن شوید که همه مجاری هوا، به ویژه مجاری خروجی هوا، تمیز و بدون مانع هستند تا هوا بتواند به راحتی از خانه خارج شود.
- عایق‌بندی را بهبود دهید. سالم بودن درزگیر پنجره‌ها، نوارهای آب‌بندی و عایق دیوارها را بررسی کنید. وقتی هوای سرد به داخل خانه نشت می‌کند، سبب افزایش رطوبت می‌شود. حذف فرصت‌های نفوذ هوای سرد از بیرون، امکان افزایش رطوبت را از بین می‌برد.
- یک دستگاه رطوبت‌زدا خریداری کنید. دستگاه‌های رطوبت‌زدا یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای حذف سریع و موثر رطوبت از هوا هستند. این دستگاه‌ها در مدل‌ها و اندازه‌های مختلفی عرضه می‌شوند. همچنین می‌توانید یک دستگاه رطوبت‌زدای مرکزی را به عنوان بخشی از سیستم کلی تهویه خانه‌تان نصب کنید که البته این کار باید توسط یک تکنسین صورت گیرد.
- فیلترهای هوا را بررسی و تمیز کنید. فیلترهای آلوده در سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی می‌توانند جریان آزاد هوا را در خانه محدود کنند. مطمئن شوید که این فیلترها را به طور مرتب بررسی، تمیز یا تعویض می‌کنید تا تهویه بهینه شود.
- سبک زندگی‌تان را تغییر دهید. از فن حمام استفاده کنید و از دوش‌های طولانی و داغ پرهیز کنید. حوله‌های مرطوب را فوراً خشک کنید. لباس‌ها را در فضای باز خشک کنید، زیرا لباس‌های خیس، رطوبت زیادی به هوا می‌دهند.
- تغییرات دکوراسیون را در نظر بگیرید. به عنوان مثال، پرده‌ها می‌توانند رطوبت زیادی نگه دارند. اگر رطوبت بیش از حد مشکل است، شاید بهتر باشد این نوع پوشش‌های پنجره را بردارید.
- فضای بیرون را بررسی کنید. شاخه‌ها یا گیاهان اطراف سقف یا فونداسیون را از بین ببرید. حتما مصالح به‌کار رفته روی بام مثل شینگل را بررسی کنید. شل بودن آنها می‌تواند سبب نشت آب به داخل زیرشیروانی، دیوارها و سایر بخش‌ها شود.
نشانه‌های رطوبت کم
زمستان فصل بسیار سختی برای حفظ سطح بهینه رطوبت در خانه است، زیرا هوای سرد، به اندازه هوای گرم، رطوبت نگه نمی‌دارد و هوای گرم شده می‌تواند بسیار خشک باشد. موارد زیر از نشانه‌های پائین بودن رطوبت در خانه هستند:
- پوست خشک و خارش دار
- موی خشک
- سرفه خشک
- مجاری بینی خشک یا خون‌دماغ
- تحریک چشم یا سینوس
- احساس گرمای کم
- شوک‌های الکترواستاتیک مکرر
- صدای جیرجیر کف اتاق
چگونه می‌توان رطوبت را در خانه افزایش داد
اگر این نشانه‌ها را مشاهده کردید و مشکوک هستید که رطوبت در خانه‌تان پایین است، راه‌های زیر برای افزایش رطوبت محلول در هوا موثر هستند:
- جوشاندن آب یا آشپزی با اجاق. وقتی از اجاق برای آشپزی و جوشاندن آب استفاده می‌کنید، در واقع مقداری بخار را در هوا آزاد می‌کنید. صرفاً استفاده بیشتر از اجاق به بهبود سطح رطوبت خانه کمک می‌کند. درپوش ظروف و ماهیتابه را باز بگذارید و از هود استفاده نکنید تا بخار بیشتری آزاد شود.
- استفاده از بخار حمام یا آب وان. هر بار که حمام می‌کنید یا دوش می‌گیرید، مقداری بخار به هوا آزاد می‌شود. بهتر است در حمام را باز بگذارید یا در محفظه شیشه‌ای دوش را پس از استفاده باز بگذارید. آب گرم وان نیز تا سرد شدن کامل، بخار آزاد می‌کند. یادتان باشد از فن داخل حمام استفاده نکنید، زیرا رطوبت اضافی را از هوا جذب می‌کند.
- اضافه کردن گیاهان خانگی. گیاهان به تصفیه هوای خانه و افزایش سطح رطوبت کمک می‌کنند. آبیاری صحیح گیاهان موجب می‌شود مقداری بخار از برگ‌ها و ساقه‌ها آزاد شود. خاک گیاهان خانگی نیز آب را نگه می‌دارد که به آرامی تبخیر می‌شود و وارد هوا می‌شود.
- باز گذاشتن در ماشین ظرفشویی. پس از یک هر بار استفاده از ماشین ظرفشویی، در آن را باز بگذارید تا بخار به سراسر خانه پخش شود.
- استفاده از ظرفی پُر از آب. اگر ظروف آب را نزدیک رادیاتور یا نزدیک دریچه‌های خروج گرمایش قرار دهید، آب به آرامی تبخیر می‌شود. گرمای سیستم گرمایشی به تسریع این فرایند کمک می‌کند. حتی می‌توانید از گلدان‌های تزئینی استفاده کنید که البته می‌تواند به زیبایی خانه هم کمک کند. همچنین می‌توانید پوست مرکبات، وانیل یا اسانس‌های روغنی را به این آب اضافه کنید تا هنگام مرطوب‌سازی اتاق، بوی خوشایندی نیز داشته باشید. همچنین می‌توانید یک دیگ پُر از آب را روی حرارت اجاق قرار دهید.
- لباس‌هایتان را در فضای آزاد داخل خانه خشک کنید. عدم استفاده از خشک‌کن لباس و آویزان کردن لباس‌ها در داخل خانه سبب می‌شود که تمام رطوبت به هوای داخل خانه تبخیر شود! همچنین با کاهش استفاده از خشک‌کن، هزینه‌های انرژی را کاهش می‌دهید و در زمستان رطوبت خانه را بهبود می‌بخشید.
- یک دستگاه رطوبت‌ساز بخرید. آسان‌ترین راه برای کنترل رطوبت در خانه استفاده از دستگاه رطوبت‌ساز است. یک دستگاه رطوبت‌ساز کوچک و قابل‌حمل بخرید و یا یک رطوبت‌ساز مرکزی را توسط یک تکنسین در داخل سیستم تهویه خانه نصب کنید.
به طور کلی، ترکیبی از همه این راه‌حل‌ها به ایجاد و حفظ سطح بهینه رطوبت در خانه در تمام طول سال می‌انجامد.
