نیروانا احسانی
با ظهور بیماری همهگیر کووید۱۹ آزمایشهای تشخیصی ویروس کرونا سارس ۲ با نام آزمایش PCR یا آزمایشهای تشخیصی آنتیبادیهایی که در اثر ابتلا به این بیماری یا از طریق تزریق واکسیناسیون ایجاد میشود، کمک زیادی به شناسایی مبتلایان و کنترل این بیماری کرد.
با اینکه این آزمایشها کمککننده بودند اما برای انجام آن به تجهیزات پیچیده و پرسنل آموزشدیده متکی است و پس از جمعآوری نمونهها، آنها باید در مراکز مخصوص مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرند.
تیم Beta Biomed مکگیل سعی کردند راهحلی نوآورانه و کم هزینه و سریع در زمینه تشخیص بیماریهای تنفسی ارائه کنند. این تیم که از محققان دانشکده مهندسی زیستی دانشگاه مکگیل بوده، به سرپرستی دکتر سارا مهشید، استادیار، دکتر روزبه سیاوش مؤخر و تامر عبدالوهاب، دانشجوی دکترا در حال توسعه فناوریهای تشخیصی نقطهای برای حمایت از مداخلات سریع بیماریهای عفونی هستند.
تیم Beta Biomed با ارائه آزمایش QolorEX که قبلاً به نام SALIVERA شناخته میشد فرآیند سادهتری را در اختیار همگان قرار میدهد. این آزمایش شامل یک دستگاه تشخیص و آزمایش مولکولی جدید است که سریعتر، سادهتر و کمهزینهتر از آزمایش PCR برای عفونتهای تنفسی خواهد بود.
دکتر سارا مهشید در این رابطه چنین توضیح داد: «با فناوری نوآورانه ما، میتوانیم نمونهها را در یک دستگاه جمعآوری و تجزیه و تحلیل کنیم. فرد بزاق دهانش را در یک کارتریج ریخته که پس از آن به یک سیستم تصویربرداری وارد میشود و در کمتر از ده دقیقه، نتایج روی صفحه کامپیوتر یا تلفن هوشمند نمایش داده می شود. در این آزمایش نیازی به وجود پرسنل حرفهای یا ارسال نمونه به آزمایشگاه تخصصی نیست.»
قابل توجه است فرآیند QolorEX بر اساس یک مقدار بزاق ساده فرد عمل کرده و از طریق آزمایش مولکولی و با روش ترکیبی و خودکار به تشخیص رنگسنجی RNA موجود در بزاق، میتواند عفونتهای تنفسی مانند کووید۱۹ و آنفولانزای A/B را تشخیص دهد.
این تیم میکروسیال رنگسنجی پلاسمونیک را در سال ۲۰۱۹ در آزمایشگاه مهندسی زیستی پروفسور مهشید، با دریافت حمایت مالی از بودجه تحقیقاتی اضطراری MI4 کووید۱۹، کمکهزینه کووید۱۹ اتحادیه علوم طبیعی و شورای تحقیقات کانادا (NSERC) و کمکهزینه کووید۱۹ مؤسسه تحقیقات بهداشتی کانادا (CIHR) توسعه دادند. این فرآیند با ۳۰۰ دستگاه میکروسیالی که برای تشخیص آنفولانزای A و B و همچنین کرونا سارس ۲ و انواع آن در نظر گرفتهشده بودند با بیش از ۹۹ درصد اعتبارسنجی پیشبالینی ۳۳ بزاق بیمار مبتلا به کووید۱۹ را تأیید کردند.
دکتر روزبه سیاوش مؤخر در توضیحات در این رابطه گفت: «سیستم کاملاً خودکار ما میتواند با کمک آزمایش مولکولی برای جلوگیری از شیوع بیماریهای همهگیر در آینده، در سیستم بهداشتی کانادا و جهان مفید باشد. هزینه این آزمایش از نظر مالی مشابه آزمایشهای آنتیژن سریع است اما نتایج قابلاطمینانتری را میتوان از آن به دست آورد. این سیستم میتواند به یک ابزار تشخیصی ایدهآل در فرودگاهها، ادارات، کلینیکها، مدارس، رستورانها، زندانها، پایگاههای نظامی و سازمانهای دولتی تبدیل شود.»
ساخت نمونههای سیستم خودکار QolorEX در حال افزایش است و دانشگاه مگگیل جوایز متعددی را برای حمایت از توسعه این سیستم نوآورانه به دست آورده است که از آن میان میتوان به جایزه نوآوری MI4 در مسابقه نوآوری بالینی ۲۰۲۲ مکگیل (CLIC)، جایزه لانچپد ۲۰۲۱ صندوق نوآوری مکگیل (MIF) و جایزه ویلیام و ریا سیث ۲۰۲۲ (WRSA) در زمینه نوآوری مهندسی اشاره کرد.
پروفسور سارا مهشید در کارگاههای آمادهسازی مسابقه نوآوری بالینی و همچنین برنامه استارتاپ لین علوم بهداشتی که توسط مرکز کارآفرینی دابسون با مشارکت دانشکده پزشکی و علوم بهداشتی ارائه شده بود، شرکت کرد. وی در این موقعیت گفت: «حمایت از این سیستم به تیم ما درک کاملی از مبانی کسب و کار ارائه کرده است تا در ایجاد نقشه راهی برای تجاریسازی و بازاریابی آن به کمک کند.»
منبع مهم دیگری که Beeta Biomed به عنوان بخشی از بسته جایزه مسابقه نوآوری بالینی از آن استفاده میکند، دسترسی به پلتفرم نوآوری بالینی (CLIP) است.
این انکوباتور یا دستگاه آزمایشگاهی منحصربهفرد، کارگاههای آموزشی و رویدادهای شبکهای را ارائه کرده، ارتباط با سایر شرکتهای فناوری سلامت را تسهیل کرده و بهروزرسانیهای فرصتهای مالی مختلف را به اشتراک میگذارد و همچنین فضای فیزیکی برای رشد استارتاپها را فراهم میکند.
از نظر دکتر سیاوش مؤخر Beeta Biomed باهدف تبدیل QolorEX به یک آزمایش استاندارد طلایی بهطورهدفمند پیشرفتی رو به جلو دارد. به گفته وی، طی ۱۲ ماه آینده، تیم آنها قصد دارد با یک شرکت تولیدکننده برای توسعه نسل اول نمونه تجاری QolorEX شریک شود. پی از آن، این نسخه با آزمایش روی بیماران و مقایسه با نتایج آزمایش RT-qPCR در بیمارستان مورد تأیید قرارگرفته و در مرحله بعد، روی کسب مجوز نظارتی کار خواهد شد تا این محصول را در تعداد بالا ساخته و به بازار عرضه کند.
منبع: McGill
تحریریهی «مداد»
