نیروانا احسانی
امیر ابوالحسنی زمانی که کارفرمای مستقر در آمریکا از او خواست به کارولینای شمالی نقل‌مکان کند، خانه خود را در کانادا فروخت اما در ژانویه امسال در فرودگاه کلگری، خانواده او اجازه عبور از مرز را پیدا نکردند.
افسر گمرک و حفاظت مرزی آمریکا به ابوالحسنی که یک شهروند کانادایی است، گفت به دلیل گذاراندن خدمت اجباری به عنوان سرباز وظیفه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران مشکلاتی وجود دارد. این خانواده تحت یک غربالگری ثانویه شامل یک مصاحبه طولانی و جستجوی گسترده وسایل، تلفن‌های همراه و رسانه‌های اجتماعی قرار گرفتند.
ابوالحسنی در واکنش به این رفتار افسر گمرک گفت رفتار آن‌ها به نوعی بود که گویا ما کانادایی نیستیم و زندگی‌مان برای کسی اهمیت ندارد. این سؤال برای من ایجادشده که آیا من به اندازه کافی کانادایی نیستم؟ استرس مرتبط بودن با یک سازمان تروریستی بدترین چیزی است که می‌توان با آن مواجه شد.
گفتنی است دولت ترامپ در سال ۲۰۱۹ سپاه را به عنوان یک سازمان تروریستی معرفی کرد و این در حالی است که همه مردان بالای ۱۸ سال در ایران باید در یکی از بازوهای نظامی کشور از جمله سپاه خدمت اجباری انجام دهند.
به طور معمول از هر سه مرد ایرانی یک نفر خدمت خود را در سپاه می‌گذراند و امتناع از خدمت اجباری مانع از دریافت گذرنامه یا دسترسی به امکانات مدنی شده و گاهی اوقات می‌تواند منجر به مجازات بیشتر شود.
خبرنگار سی بی سی مدعی است که با ۱۵ ایرانی-کانادایی گفتگو کرده که به دلیل علامت‌گذاری نامشان به عنوان افرادی که به یک سازمان تروریستی کمک کرده‌اند، هنگام عبور از مرز کشورهای دیگر متوقف و بازداشت می‌شوند. همه این افراد می‌گویند که احساس می‌کنند به عنوان شهروندان درجه دوم با آن‌ها رفتار می‌شود.
ابوالحسنی در این رابطه گفت: افسر مرزی آمریکا به من گفت همسرم نمی‌تواند به آمریکا برود زیرا ممکن است از من آموزش نظامی دیده باشد. این فاجعه‌بار است. در دو ماه آموزشی، سه روز اسلحه در دست گرفتم. در واقع من فقط چهار گلوله در زندگی خود شلیک کردم. درحالی‌که یک نوجوان آمریکایی ممکن است در زندگی خود به میزان بیشتری شلیک کرده باشد. مشکل این است که ما هنوز کانادایی واقعی نیستیم.
این مرد ۴۱ ساله که نگران از دست دادن شغل خود است، درخواست ویزا به ایالات‌متحده داد اما نگران است. وی می‌داند که برخی از مردم از سال ۲۰۱۹ منتظر دریافت ویزای ایالات‌متحده هستند.
مریم قاسمی، استادیار پژوهشی دانشگاه واترلو نیز تجربه مشابهی دارد. وی قرار بود در اول اوت در دانشگاه آگوستا در جورجیا یک سمت تحقیقاتی جدید را دریافت کند اما درخواست وی برای ویزای غیرمهاجرتی TN، رد شد. وی توضیح می‌دهد، یک افسر گمرک و حفاظت از مرزهای ایالات‌متحده به من گفت داشتن پاسپورت به من ملیت نمی‌دهد. سابقه من چیز دیگری است و من کانادایی محسوب نمی شوم. این واقعاً بی‌ادبانه بود.
بدون توضیح بیشتر به این خانواده نامه عدم پذیرش در ایالات‌متحده داده‌شده و از آن‌ها خواسته شد تا برای تأیید با کنسولگری در تورنتو مشورت کنند. بعداً یکی از افسران به وی گفت که رد شدن ویزایش به این دلیل است که شوهرش در سپاه خدمت کرده است.
مریم قاسمی در این رابطه توضیح داد که دانشگاه تصمیم گرفته است که موقعیت شغلیش را تا سال آینده برایش نگه دارد اما اگر روند ویزا درست نشود، وی این موقعیت را از دست خواهد داد. آینده برای چنین افرادی روشن نیست.
آژانس خدمات مرزی کانادا (CBSA) در بیانیه‌ای گفت با وجود اینکه از موارد ممنوعیت ورود ایرانیان کانادایی به ایالات‌متحده و سایر کشورها مطلع است اما مکانیسم داخلی برای ردیابی آن‌ها وجود ندارد. در این بیانیه آمده است: آژانس خدمات مرزی کانادا هیچ قدرت یا اختیاری برای مداخله در تصمیمات مهاجرتی که توسط سایر کشورها اتخاذ می‌شود، ندارد.
سازمان امور جهانی کانادا نیز پاسخ مشابهی را به اشتراک گذاشت. ایالات‌متحده به عنوان یک کشور مستقل، این حق را برای تعیین مقبولیت و روش‌های غربالگری جهت ورود اتباع خارجی دارد.
قاسمی در ادامه سخنانش گفت: «ما احساس می‌کنیم شهروند درجه دو هستیم. من فکر می کردم کانادا از ما حمایت می‌کند، اما ما خیلی مهم نیستیم. این شرم آور است. ما از دولت می خواهیم که از ما دفاع کند زیرا اگر بخواهند می‌توانند این مشکل را حل کنند، مساله این است که هیچ کس اقدامی در این رابطه نمی‌کند.»
موضوع دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که برخی ایرانیان کانادایی که در گذشته سربازی اجباری در سپاه داشته‌اند، اغلب در کارت پرواز خود، علامت SSSS را دریافت می‌کنند که مخفف انگلیسی عبارت انتخاب غربالگری امنیتی ثانویه (Secondary Security Screening Selection) است.
جواد مختارزاده، یکی از صاحبان کسب‌وکار در مونترال، گفت که در سفر اخیرش به اروپا، خانواده وی در بدو ورود غربالگری شدند و زمانی که به کانادا بازگشتند، کارت پرواز آن‌ها دارای نشانه SSSS بود.
مختارزاده توضیح داد: «افسران با ما طوری صحبت می‌کنند که انگار ما شهروند کانادا نیستیم. من تابعیت کانادا دارم و دخترم در اینجا به دنیا آمده است. شرایط سفر ما به قدری بد بود که من به دختر پنج ساله‌ام گفتم، این نوع عبور از فرودگاه‌ها یک بازی است. متأسفانه شرایط آن‌قدر ناراحت‌کننده و بد بود که نمی‌توانم آن را توصیف کنم. آن‌ها از دختر کوچکم خواستند که دستانش را برای معاینه بدن بلند کند و کفش‌هایش را در بیاورد. در کشور خودم با من این‌گونه رفتار می‌شود و از من می‌پرسند که آیا چیزی برای پنهان کردن دارم.
کامران فرزام فر، نمونه دیگری از ایرانی-کانادایی‌هاست که تبعیض و احساس شهروند درجه دوم بودن را تجربه کرده است. وی که ساکن کلگری است و در این رابطه گفت: مشکل فوق، حتی بر ایرانیان کانادایی تبار و کسانی که در کانادا متولدشده‌اند اما ایرانی‌الاصل هستند، تأثیر می‌گذارد.
خانواده چهار نفره فرزام فر پیش از سال ۲۰۱۹ چندین بار به ایالات‌متحده سفرکرده‌اند، هم برای اوقات فراغت و هم برای کار اما هنگامی که آن‌ها برای اولین تعطیلات خود پس از همه‌گیری در فوریه گذشته به فرودگاه رفتند، از ورود آن‌ها جلوگیری شد. چند روز بعد، این خانواده دوباره سعی کردند برای پسرانشان اجازه سفر بگیرند اما حتی فرزندی که در کانادا متولد شده بود نیز از ورود به انتخاب غربالگری امنیتی ثانویه منع شد.
ثمین کلهر دیگر ایرانی‌تبار ساکن تورنتو است که سعی کرد به همراه دوستش که به تازگی تابعیت کانادا را گرفته بود و مادرش و دو سگ کوچک به آمریکا برود. آن‌ها قصد داشتند روز شکرگزاری را با خانواده جشن بگیرند اما هر سه آن‌ها در مرز بوفالو متوقف شدند.
وی در این رابطه گفت: آن‌ها تلفن، و کارت‌های اعتباری من را گرفتند، ماشین و حتی سگ‌ها را به طور کامل جستجو کردند. به مدت پنج ساعت ما درگیر بیومتریک، اثر انگشت، اسکن شبکیه چشم بودیم و تمام داده‌های تلفن من از جمله رسانه‌های اجتماعی را کپی کردند.
این افراد همچنین در سفر به مکزیک برای تعطیلات سال نو به همین سرنوشت دچار شدند. کلهر گفت که وی به مدت هفت ساعت در کانکون، در اتاقی با دیوارهای شیشه‌ای با دیگر افراد مجرم نگهداری و بازجویی شد. در توضیحاتش گفت: «همه مسافرانی که از آنجا می‌گذشتند، می‌توانستند من را ببینند که در آنجا به گونه‌ای که گویی کار اشتباهی انجام داده‌ام، نشسته‌ام. آن‌ها در مورد مذهب، تمایلات جنسی و هر آنچه که تصور می‌کنید سؤال می‌کنند. آن روز شاید یکی از بدترین روزهای زندگی من بود. من یک فرد بسیار با اعتمادبه‌نفس هستم اما این اتفاق، من را متلاشی کرد. من به عنوان یک کانادایی هیچ حقوقی ندارم و اگر کشورهای دیگر سپاه را در لیست تحریم‌های خود قرار دهند، ما محکوم به فنا هستیم.
گفتنی است برخی وکلای مهاجرت گزارش داده‌اند که مسلمانان کانادایی از ورود به ایالات‌متحده منع شده‌اند. کلهر همچنین گفت که به کانادا آمده است تا زندگی بهتری برای خود بسازد، اما احساس می‌کند در شرایط بدی قرار دارد. پیش‌بینی می‌شود که با افزایش تعداد سفرها، این موضوع بر تعداد بیشتری از ایرانیان کانادایی تأثیر خواهد گذاشت.
منبع: CBC
خبرهای صبحگاهی
فرمهر امیردوست
