نیل گیمن یکی از مؤثرترین نویسندگان دوران ما است. تقریباً هیچ حوزهای از ادبیات نیست که این نویسنده انگلیسی ساکن ایالاتمتحده در آن قلم نزده باشد و تقریباً هرآنچه نوشته با تحسین منتقدان روبهرو شده است.
گیمن نویسندهای است که برای کودکان و بزرگسالان داستان نوشته، رسالههایش منبعی برای آموزش ادبیات مدرن بوده، سناریوهایی برای برنامههای تلویزیونی ازجمله دکتر هو نوشته و ادبیات داستانهای مصور را برای همیشه تغییر داده است.
شما شاید بهواسطه آثاری مانند کارولاین، اقیانوسی در انتهای جاده، خدایان آمریکایی، طالع سعد، استارداست، اسطورههای نورث یا داستان آرامستان با وی آشنا باشید.
یکی از مهمترین خدمات گیمن به ادبیات، انقلابی بود که حدود سی سال پیش در بستر داستانهای مصور ایجاد کرد. مجموعه کمیکی به نام سندمن که از آن به یکی از فاخرترین و عمیقترین داستانهای مصور جهان نام برده میشود و نمونهای از اینکه آنچه ادبیات فاخر نامیده میشود میتواند در بستر کمیکها نیز روایت شود.
سندمن SANDMAN، داستانی متفاوت از کمیکهای رایجی است که با آن سروکار دارید. گیمن در خلق این داستان اسطورهای نوین را بنیاد نهاده است.
سندمن در فرهنگعامه غرب موجودی آشنا است. حتماً برای شما هم پیشآمده که صبح از خواب بیدار شوید و کنار چشم خود ردی خشک از بلورهای خارجشده از چشم را ببینید. در برخی از افسانههای فولکلور این را نشانهای از شنی میدانند که شخصیتی به نام سندمن یا مرد شنی در هنگام رؤیا روی چشمان شما بهجای گذاشته است.
شما میتوانید نمونههای زیادی از ارجاع به این شخصیت افسانهای را در موسیقیها و داستانهای مختلف ببینید.
بیش از سی سال پیش، شرکت انتشارات کمیک دی. سی. از گیمن جوان خواست تا مجموعه داستانی را برای آنها بنویسد و برای این کار دست او را باز گذاشت.
گیمن با خلق روایت تازهای از سندمن، داستانهای درهمتنیدهای را شکل داده که به جوانب مختلف زندگی بشری میپرداختند و در زمان خود یکی از مترقیترین روایتهای داستانی را از نظر بهرسمیتشناختن تفاوتهای جنسیتی، نژادی به همراه داشتند. وی در این داستان هر بار به گوشهای از ناخودآگاه انسان رفته و آن را در برابر مرگ، لذت و هراس و رؤیا قرار میدهد و با خود تا جهنم برده و بازمیگرداند و در ضیافت خدایان باستانی از توان و قدرت رؤیا میگوید.
سندمن نام مستعار شخصیتی به نام مورفیوس است. ارباب رؤیا. وی یکی از هفت خواهر برادر موسوم به «بیپایانها» یا Endless است. آنها خدا نیستند اما از خدایان بالاترند. از ابتدای عالم و با نخستین موجودی که زاده شده بودهاند و تا زمانیکه آخرین موجود زنده در جهان باشد، آنها نیز حضور دارند.
این هفت خواهر و برادر که نام آنها در زبان انگلیسی همگی با حرف D آغاز میشود، عبارتند از:
سرنوشت (destiny)، مرگ (death)، رؤیا (dream)، ویرانی (destruction)، خواهش (Desire)، یاس (despair) و شیدا (delirium).
داستان سندمن از جایی آغاز میشود که محفلی از جادوگران تصمیم به زندانی کردن و به اسارت کشیدن مرگ میگیرند. در فرآیند احضار مرگ بهاشتباه برادر وی رؤیا را به دام میاندازند. رؤیا چندین دهه در اسارت بوده و در این زمان اقلیم آن رو به ویرانی میگذارد. وقتی رؤیا خود را از دست زندانبانانش رها میکند شاهد تخریب قلمرو خود است که اثر آن در جهان دیده میشود. وی بدین ترتیب قدم در راه بازپسگیری توان و احیای خود میگذارد. رؤیا در این راه با بسیاری از شخصیتها در دوران تازه و قدیم مواجه میشود و درنهایت باید با مشکلات خود دستوپنجه نرم کند. وی با داستانها و چالشهایی در یک سطح فردی و از سوی دیگر با داستانها و چالشهای رؤیا و رؤیابینها رو در میشود.
سالهای طولانی بود که سینماگران و سازندگان برنامههای تلویزیونی قصد داشتند روایتی بصری از این کمیک تاریخی بسازند و هر بار با مخالفت نیل گیمن مواجه میشدند که معتقد بود این اثر اگر قرار است به تصویر کشیده شود باید با همان عشق و توان و دقتی که در کار کتاب بوده، ساخته شود.
چند سال پیش گروهی از ستارگان زیر نظر گیمن جمع شدند و نسخه صوتی این کتاب را برای شرکت آمازون و ادیوبل تهیه کردند که تاکنون یکی از بهترین آثار کتاب صوتی معاصر است.
سرانجام نتفلیکس ساخت این مجموعه را تصویب کرد. نیل گیمن در نقش ناظر بر پروژه بر اجزای مختلف داستان نظارت داشت تا روایت بهروز شده اما مطابق با ذهنیتش شکل بگیرد.
حالا نتیجه را میتوانید در نت فلیکس ببینید. فصل اول سندمن، داستان اسارت و رهایی وی و طلبش برای بازپسگیری اقلام دزدیده شده از وی را روایت میکند.
این روایت تلویزیونی اگرچه برای مخاطبی که کمیکها را نخوانده و برای رسانه و بستر بصری، تغییراتی پیداکرده و بخشهایی از آن بهروز شده است اما یکی از وفادارترین برداشتهای یک رسانه بصری از اثری کمیک به شمار میرود.
اگر از کارها و نوشتههای نیل گیمن لذت میبرید میتوانید برخی دیگر از برداشتهای تلویزیونی و سینمایی از آثار وی را نیز در برنامه تماشای خود قرار دهید. سریال خدایان آمریکایی، سریال طالع سعد، انیمیشن کارولاین و فیلم استار داست تعدادی از روایتهای بصری شده مبتنی بر آثار گیمن است.