نیروانا احسانی
اکنون دوره‌ای است که کانادا تلاش می‌کند تا آثار جنایات خشونت‌آمیز مهاجران اولیه‌ی اروپایی علیه مردم بومی را شناسایی و بابت رفتار غلط با بومیان از آنها عذرخواهی کند و از سر دوستی با این مردم درآید. پیش از این تلاش‌های دولت‌های اولیه‌ی کانادا برای پاک کردن فرهنگ بومی و جدا کردن فرزندان بومی از خانواده‌هایشان باعث شد تا کمیسیون حقیقت و آشتی ایجادشده و توصیه‌هایی در مورد چگونگی آشتی کانادا با مردم بومی ارائه کند.
وقتی تازه‌واردان و مهاجران به کانادا می‌آیند، با مسائل کشور درگیر شده و برای کمک به پیشبرد امور احساس مسئولیت می‌کنند. حضور آنها در جامعه کانادا به خودی خود مانعی برای پیشرفت در آشتی با مردم بومی نیست. با این حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد یک شکاف آگاهی و کمبود اطلاعات کافی از مردم بومی در مهاجران به کانادا وجود دارد.
در این اینجا، با مرور مختصری از تاریخچه استعمار اروپا در کانادا به مسائل مردم بومی و ارائه آگاهی بیشتر از این جامعه می‌پردازیم.
وقتی در مورد مردم بومی در کانادا صحبت می‌کنیم، در واقع به مردمان اصلی آمریکای شمالی اشاره داریم. تنها در کانادا بیش از یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر بومی زندگی می‌کنند بنابراین، مهم است به یاد داشته باشیم که بومی بودن یک تجربه منحصربه‌فرد نیست، بلکه مجموعه‌ای از تجربیات بسیار خاص برای هر ملت، گروه، جامعه، خانواده و شخص است.
دولت کانادا سه گروه گسترده از مردم بومی را به رسمیت می‌شناسد که عبارت‌اند از: ملل نخستین، اینویت و متیس. هر گروه از این مردم بومی نشان‌دهنده تنوعی از فرهنگ‌ها، تاریخ‌ها و قومیت‌ها است.
ملل نخستین گروهی از مردم بومی هستند که به بیش از ۶۳۰ قبیله در سراسر کشور تعلق داشته و نماینده بیش از ۵۰ ملت و زبان هستند.
اینوئیت‌ها به گروهی از مردم بومی با فرهنگ جمعی قطب شمال اشاره دارد.
متیس‌ها به مردمی اطلاق می‌شود که از درهم آمیختن اروپایی‌ها و بومی‌ها به وجود آمده‌اند و از یک سمت پدر یا مادر به قبایل بومی ارتباط پیدا می‌کنند.
قابل توجه است اصطلاح «ایندین» Indian که برای توصیف مردم بومی استفاده می‌شود، از زمان کشف قاره آمریکا توسط کریستف کلمب، کاشف اروپایی مورد استفاده قرار گرفته است. در واقع کلمب در سال ۱۴۹۲ به اشتباه فکر می‌کرد به سرزمین هند رسیده به همین دلیل این اصلاح را برای مردم بومی قاره آمریکا به کار برد. این اصطلاح هنوز در قوانین کانادا مورد استفاده قرار می‌گیرد، اگرچه وقتی افراد غیربومی این اصطلاح برای توصیف مردم بومی استفاده می‌کنند، بیشتر توهین‌آمیز تلقی می‌شود. همچنین استفاده از واژه‌ی سرخپوست و اسکیمو نیز توهین‌آمیز تلقی می‌شود و بهتر از از به کار بردن آنها پرهیز شود.
» همچنین بخوانید مجموعه مطالب منتشر شده در مداد درباره بومیان کانادا
پیش از اینکه آمریکای شمالی «آمریکای شمالی» نامیده شود، بسیاری از گروه‌های بومی آن را جزیره لاک‌پشت (Turtle) می‌نامیدند. مردم بومی دارای نظام‌های حکومتی، قوانین و سنت‌های خاص خود بودند. آنها فلسفه‌های مختلفی در مورد استفاده از منابع و سرپرستی زمین داشتند که با دیدگاه مهاجران اروپایی کانادا در تضاد بود.
پس از اینکه کانادا به‌طور‌رسمی در سال ۱۸۶۷ یک کشور شد، قانون ایندین شکل گرفت. این قانون که هنوز هم اجرا می‌شود، توسط سازمان‌های بین‌المللی مانند عفو بین‌الملل، سازمان ملل متحد و کمیسیون حقوق بشر کانادا، نقض حقوق بشر خوانده شده است. بر اساس قانون ایندین، دولت کانادا قوانینی را ایجاد کرد که باعث محو شدن فرهنگ بومی شد و به کانادا اجازه داد تا شکل متفاوتی از حکومت را به نام «bands» بر ملل نخستین تحمیل کند و این دولت کانادا بود که تعیین می‌کرد چه کسی می‌تواند عضو این دسته باشد.
اگرچه به‌طور‌سنتی رهبری ملل نخستین از طریق نسب خانوادگی منتقل می‌شود، امروزه، بسیاری از این دسته‌ها دارای یک شورا و رئیس منتخب هستند. رهبری ارثی هنوز وجود دارد، و برخی از گروه‌های مردم بومی هم رهبران موروثی و هم رهبران انتخابی دارند. برخی از ملل نخستین نیز پیمان‌های خودگردانی دارند که به آنها اجازه می‌دهد قوانین وضع کرده، فرصت‌های اقتصادی ایجاد کرده و از طریق مالیات برای اجرای برنامه‌ها، پول جمع‌آوری کنند.
در ضمن قانون ایندین از هر کودک بومی می‌خواست تا در یک مدرسه شبانه‌روزی تحصیل کند و حضور آنها در هر مؤسسه آموزشی دیگر را غیرقانونی اعلام کرد. به این ترتیب، کودکان بومی از والدین خود جدا شده و با آزار و اذیت وحشتناکی مواجه می‌شدند.
آخرین مدرسه شبانه‌روزی در سال ۱۹۹۶ تعطیل شد، اما تأثیر مخرب آسیب‌های ناشی از این مدارس تا به امروز همچنان بر مردم بومی دیده می‌شود. در سال ۲۰۲۱، بقایای ۲۱۵ کودک در نزدیکی یک مدرسه شبانه‌روزی سابق در کملوپس، بریتیش‌کلمبیا پیدا شد. این یافته‌ها باعث شد تا کمیسیون حقیقت و آشتی در کانادا ایجاد شود.
قابل‌ذکر است مردم بومی هنوز هم با استعمار، نژادپرستی و تصاحب فرهنگی مبارزه می‌کنند. اگرچه دولت علاقه خود را به حقیقت و آشتی نشان داده اما واقعیت این است که مردم هنوز از قوانین فعلی که به سرکوب مردم بومی ادامه می‌دهد، رنج می‌برند.
در حال حاضر مردم بومی تلاش می‌کنند فرهنگ و زبان خود را احیا کرده و کودکان را طوری تربیت کنند که به هویت خود افتخار کنند. بسیاری از جشنواره‌ها و رویدادها به رهبری مردم بومی برگزار می‌شود. در این مراسم از افراد غیربومی برای شرکت در آن و همچنین از ابتکارات فرهنگی و اشتراک‌گذاری دانش استقبال می‌شود.
در اینجا این سؤال مطرح می‌شود که مهاجران چگونه می‌توانند اطلاعات و آگاهی خود را از مردم بومی کانادا افزایش دهند.
می‌توان گفت هنر، موسیقی و منابع آموزشی بومی به صورت آنلاین برای همه در دسترس است تا به بالا بردن آگاهی افراد غیربومی و مهاجر نسبت به مردم بومی کمک کند. البته این موارد، منابع جامعی محسوب نمی‌شوند اما برای شروع بد نیستند.
شبکه تلویزیونی مردم بومی (APTN) یک شبکه کابلی است که برنامه‌های تلویزیونی، اخبار و فیلم‌های مردم بومی را برای کودکان و بزرگ‌سالان ارائه می‌دهد. برنامه‌های این شبکه تلویزیونی به صورت آنلاین نیز در دسترس است.
رویدادهای فرهنگی پاو-واو (Powwow) در واقع رویدادها و گردهمایی‌های اجتماعی است که توسط بسیاری از جوامع بومی آمریکای شمالی برگزارشده و در آن می‌توان با موسیقی، رقص، جشن، غذا و صنایع‌دستی بومی آشنا شد. قابل توجه است که آداب معاشرت با مردم بومی در پاو-واو یک تجربه منحصربه‌فردی است که همیشه قابل دستیابی نخواهد بود.
از طریق مجله اطلس مردم بومی کانادا می‌توان داستان‌ها و مقالاتی را در مورد مردم بومی کانادا خواند و آگاهی خود را نسبت این مردمان شگفت‌انگیز افزایش داد.
دانشگاه آلبرتا یک دوره آنلاین رایگان را از طریق مجموعه ویدئوهایی که یک راهنمای جامع از فرهنگ و تاریخ مردم بومی، در اختیار علاقمندان قرار می‌دهد که می‌تواند اطلاعات افراد غیربومی را نسبت به افراد بومی افزایش دهد.
وب‌سایت دولتی روابط تاج و تخت و امور سرزمین شمالی کانادا که مسئول سیاست‌های مربوط به مردم بومی است، خبرها و اطلاعات این جامعه بومی را منتشر می‌کند. مراجعه به این وب‌سایت نیز در این افزایش اطلاعات مؤثر است.
منبع: CIC News
