هفت شب هفت آسمان

ماه ژوئن رو به پایان است و چند روزی هست که رسما وارد تابستان شده‌ایم. تابستان نسبتا کوتاه در کانادا فرصت مناسبی است که اگر ابر و باران مجالی دهد، به سراغ آسمان برویم و گاهی نگاهی به آسمان بیندازیم. این شب‌ها صورت های فلکی تابستانی بر فراز افق ارتفاع می گیرند.

ثلاثه مُنوره تابستان، یعنی سه ستاره دنب، نسر واقع و نسر طایر رئوس مثلث بزرگ تابستانی را در میانه آسمان مشخص می کنند. این سه ستاره درخشان ترین ستاره‌های سه صورت فلکی دجاجه، عقاب و شلیاق هستند و نماد شاخص شب های تابستانی به شمار می روند.

در حالیکه این شب ها شب های سیاره های منظومه شمسی بود که در امتداد مسیری در آسمان در کنار هم جای گرفته بودند اما امشب و شب های پیش رو شاهد خودنمایی ماه و سیاره ها در صورت فلکی گاو یا ثور است.

صورت فلکی ثور یا گاو یا Taurus یکی از صور فلکی منطقه البروج است. در گاه شماری قدیم این صورت فلکی متناسب با ماه اردیبهشت به شمار می رفت و دلیل آن هم این است که در بخش عمده ای از ماه اردیبهشت خورشید در راستای این صورت فلکی قرار دارد.

ثور یکی از صورت های فلکی زمستانی است و ستاره درخشان آن یعنی دبران یا چشم گاو یکی از رئوس پنج ضلعی زمستانی را شکل می دهد.

این روزها که خورشید از راستای این صورت فلکی فاصله گرفته کم کم ثور پیش از طلوع خورشید و بر فراز افق شرقی بار دیگر قابل مشاهده است.

این روزها اگر بامداد و حدود نیم ساعتی پیش از طلوع خورشید به افق شرقی نگاه کنید می توانید منطقه ای که صورت گاو آسمانی را مشخص می کند و شبیه به 7 خمیده ای در آسمان است را در میان دو سیاره عطارد و زهره ببینید.

این ظاهر 7 مانند صورت گاو بر خلاف بسیاری از صورت های فلکی در واقع بخشی از یک مجموعه ستاره ای هستند که به طور واقعی در کنار هم قرار دارند. این خوشه باز ستاره ای به نام خوشه قلایص (Hyades) معروف است که در فاصله حدود 150 سال نوری از ما قرار دارند. البته ستاره درخشان دبران که با درخشش نارنجی رنگ خود یکی از شاخص ترین ستاره های صورت فلکی ثور است با وجودی که از نظر ظاهری در راستای صورت قلائص قرار دارد اما عضوی از این مجموعه نیست.

در اسطوره های یونان این گاو در واقع یادآور داستانی است که مطابق آن زئوس خدای خدایان خود را به شکل گاوی در می آورد تا یوروپا شاهزاده فنیقی را برباید.

بامداد اول جولای، سیاره درخشان زهره در راس دیگری از 7 آسمانی صورت گاو و در مقابل ستاره نارنجی رنگ دبران قرار خواه داشت. حضور زهره در این منطقه پیدا کردن آن برای رصدگرانی که کمتر با صور فلکی آشنا هستند را راحت تر خواهد کرد.

صورت فلکی ثور همچنین میزبان خوشه ستاره ای بسیار معروف دیگری هم هست. خوشه پروین یا Pleiades که گاهی به نام هفت خواهران نیز خوانده می‌شود در صورت فلکی ثور جای دارد. این خوشه ستاره‌ای جوان در فاصله تقریبی 444 سال نوری از زمین جای دارد و یکی از نزدیک ترین خوشه های ستاره ای به زمین به شمار می رود. این خوشه ستاره ای فوق العاده جوان است و تنها در حدود 100 میلیون سال از عمر آن می گذرد.