تحریریه «مداد»
خودروهای برقی، قطعات محرکه کمتری دارند و در نتیجه، شاید این گونه نتیجهگیری شود که هزینه تعمیر و نگهداری این خودروها کمتر است. اما آیا این برداشت، درست است؟ گلوب اند میل در یک سری مطلب، به بررسی ابعاد فنی خودروهای برقی پرداخته است. در اولین قسمت از این مطالب، موضوع سیستم ترمز خودروهای برقی مورد بررسی قرار گرفته است.
یکی از اصلیترین قابلیتهای خودروی برقي، «سیستم ترمز شارژکننده» (regenerative braking) نام دارد. این قابلیت در خودروهای تمامبرقی، هیبریدی شارژی (plug-in hybrid vehicle) و هیبریدی معمولی (conventional hybrid vehicle) وجود دارد. وقتی راننده پای خود را از پدال گاز برمیدارد، انرژی مکانیکی تولید شده توسط موتور برقی وارد ژنراتور میشود و به باتری برمیگردد. به این ترتیب، هر وقت که راننده از سرعت خودرو میکاهد، باتری نیز اندکی شارژ میشود.
» همچنین بخوانید چه نوع خودروی برقی برایتان مناسبتر است؟
این قابلیت که برداشتن پا از روی ترمز به کاهش سرعت خودرو میانجامد، برای کسانی که برای اولین بار از خودروی برقی استفاده میکنند، غیرعادی است. اما صاحبان خودروهای برقی پس از مدتی، به این قابلیت عادت میکنند، به برداشتن پا از پدال گاز اکتفا کرده و کمتر ترمز میگیرند. جالب اینجاست که این سبک از رانندگی را اصطلاحا «رانندگی تکپداله» (one-pedal driving) هم مینامند.
اما این سبک رانندگی در خودروهای برقی، دو مشکل بزرگ ایجاد میکند. اولین مشکل این است که بخشهای متحرک ترمز به دلیل استفاده اندک، به تدریج کُند میشوند. این مسئله موجب میشود کالیپر ترمز فشار بیشتری به پد داخلی ترمز وارد کند، در حالی که فشار وارده به پد بیرونی ترمز کمتر است. این عدم تقارن در نیروی وارده سبب میشود پد داخلی با سرعت بیشتری نسبت به پد بیرونی فرسوده شود.
مشکل شماره دو به اثر رطوبت بر ترمز مربوط میشود. فارغ از اینکه چه نوع خودرویی دارید، احتمالا این تجربه را دارید که پس از شب بارانی، اگر خودرو را بیرون ببرید، در اولین ترمز، صدایی خشخشمانند را میشنوید. این صدا معمولا پس از یک یا چند بار ترمز از بین میرود.
دلیل این صدا، لایه نازک زنگزدگی روی سطح دیسک ترمز است. باران و رطوبت موجب میشود لایهای از زنگ روی دیسک ترمز ایجاد شود. اما استفاده منظم از ترمز موجب از بین رفتن این زنگزندگی خواهد شد.
اما اگر از ترمز زیاد استفاده نکنیم (مثل حالت رانندگی تکپداله در خودروی برقی)، این زنگزدگی انباشه شده و به کاهش کارایی ترمز و فرسودگی آن منجر میشود. نکته بعدی این است که دیسک ترمز خودروهای برقی همانند خودروهای دیگر داغ نمیشود. این گرما خودش عاملی برای از بین بردن رطوبت است. در نتیجه، دیسک ترمز خودروهای برقی بیشتر از خودروهای دیگر در معرض فرسودگی سریع قرار دارند. در این صورت، تعویض تنها راه پیش رو خواهد بود.
شرکت تسلا پیشنهاد میکند برای جلوگیری از فرسودگی ترمز، هر یک سال یک بار به تعمیرگاه مراجعه کرده و همچنین پینهای ترمز را نیز به صورت مرتب روغنکاری کنید.
دقت داشته باشید که این بررسی وضعیت ترمزها ربطی به میزان کارکرد خودرو ندارد و حتی ترمز خودرویی که استفاده چندانی از آن به عمل نیامده نیز ممکن است دچار فرسودگی شود.
تکموتوره یا دوموتوره
یکی دیگر از مواردی که در فرسودگی قطعات خودروی برقی موثر است، تکدیفرانسیله (single-motor) یا دودیفرانسیله (dual-motor) بودن خودروست.
در خودروهای دودیفرانسیله، سیستم ترمز شارژکننده فقط به هر چهار چرخ اعمال میشود. در حالی که در خودروهای تک دیفرانسیله، ترمز فقط روی دو چرخ از چهار چرخ اعمال میشود.
مشکل اینجاست که استفاده از ترمز در خودروهای برقی دودیفرانسیله موجب میشود دو چرخ بیشتر با فشار روبرو شوند. در نتیجه، اگر راننده به استفاده متعادل از پدال گاز برای کاهش سرعت خودرو بپردازد، لاستیکهای مربوط به این دو چرخ زودتر فرسوده میشوند.
