مهرنوش اردلان یکتا
اختلال اضطراب فراگیر
نگرانی و داشتن اضطراب در شرایط خاص و پراِسترس طبیعی است و برای هر فردی می‌تواند اتفاق بیفتد؛ اما برخی افراد اضطراب و دلواپسی بیش از حدی در مورد کارهای روزمره و موقعیت‌هایی که نیاز به نگرانی خاصی ندارد تجربه می‌کنند.
این مشکل در افراد مهاجر بسیار چشمگیر است چرا که به ویژه در آغاز مهاجرت به خاطر تغییر در سبک زندگی، محیط و زبان و همچنین دوری از خانواده و دوستان به ناچار نگرانی زیادی را تجربه می‌کنند.
گاهی به دلیل مشکلات بزرگ و کوچک مانند نیافتن شغل مناسب یا نگرانی‌های مالی این اضطراب در وجودشان تا مدت‌ها باقی می‌ماند.
فرد مهاجر در بسیاری از موارد این میزان از اضطراب را طبیعی می‌داند و از سویی به دلیل آشنا نبودن با فرهنگ جدید و نبود شناخت مناسب از جامعه نو از پیگیری شرایط روحی خود غفلت می‌کند.
حال آن که چنانچه این مشکل بیشتر از شش ماه طول بکشد و به نوعی با کارهای روزمره تداخل ایجاد کند، فرد ممکن است به اختلال اضطراب فراگیر (Generalized Anxiety Disorder) مبتلا شده باشد. بیشتر افراد نمی‌دانند که این شرایط طبیعی نیست و به بیماری مبتلا شده‌اند. به همین دلیل به دنبال درمان و یا مشاوره با افراد متخصص نیستند. این در حالی است که این اختلال، جزء اختلالات اضطرابی است و در صورتی که افراد از مشاوره متخصصان بهره‌مند شوند، درمان شده و می‌توانند زندگی شادتر و بهتری را تجربه کنند.
علایم اختلال اضطرابی فراگیر
نشانه اصلی این بیماری احساس مداوم و اغراق شده‌ای از تشویش و اضطراب است. اضطراب می‌تواند در مورد امور روزمره‌ای مانند روابط فردی، نگرانی از سلامتی و یا رسیدگی به صورت‌حساب‌ها باشد.
فرد ممکن است قادر نباشدکه دقیقا مشخص کند که دلیل این اضطراب چیست. این بیماری می‌تواند خواب را مختل کند و حتی نحوه تفکر را تغییر دهد. فرد به دلیل وجود مشکلات خواب و اضطرابی که مداوم وجود دارد، احساس بی‌قراری دارد.
این بیماری علاوه بر نشانه‌های روحی-روانی نشانه‌های جسمانی نیز دارد. این نشانه‌ها می‌تواند شامل سردرد، درد یا کشیدگی عضلانی، اسهال یا استفراغ، خستگی، لرزش و یا انقباضات عضلانی کوتاه و سریع مانند پرش پلک چشم باشند.
نکته‌ای که در مورد این بیماری وجود دارد و آن را از اضطراب‌های طبیعی در مسایل زندگی جدا می‌کند این است که فرد مبتلا نمی‌تواند احساس نگرانی و تشویش خود را متوقف کند و برای بیمار حتی در هنگامی که کاری انجام می‌دهد که از آن لذت می‌برد، خیلی دشوار است که خود را آرام کند و در موارد شدید می‌تواند شغل و فعالیت‌های روزانه فرد را مختل کند.
تمام افراد با هر سنی-حتی کودکان- را می‌تواند درگیر کند. اما بیشتر بین سنین کودکی تا میان‌سالی شایع است. در زنان میزان شیوع تقریبا دو برابر مردان است.
نوروترنسمیتر چیست؟
پیام‌رسان‌های عصبی یا Neurotransmitter به مواد شیمیایی ویژه‌ای گفته می‌شود که در بدن تولید می‌شوند و پیام‌های عصبی را با گذشتن از فضای سیناپس از یک سلول عصبی یا نورون به سلول هدف می‌رسانند. این مواد در پایانه عصبی در وزیکول‌هایی جمع‌آوری و نگهداری می‌شوند و هنگامی که نورون برانگیخته می‌شود از غشای سلول به درون فضای سیناپسی رها می‌شوند و به سلول هدف که در نزدیکی نورون شلیک‌کننده است می‌رسند. برخی از این پیام‌رسان‌ها تحریکی هستند و سلول هدف را برمی‌انگیزانند ولی برخی دیگر مهاری هستند و سلول هدف را مهار می‌کنند و فعالیت آن را کاهش می‌دهند.
علت این بیماری چیست؟
علت اصلی این بیماری همچنان ناشناخته باقی مانده است. اما عواملی شامل ژنتیک، مواد شیمیایی مغزی، مدارهای مغزی و عوامل محیطی در ایجاد بیماری نقش دارند.
نکته‌ای که در مورد این بیماری وجود دارد و آن را از اضطراب‌های طبیعی در مسایل زندگی جدا می‌کند این است که فرد مبتلا نمی‌تواند احساس نگرانی و تشویش خود را متوقف کند
اختلال اضطراب فراگیر با اختلال عملکردی برخی از «نوروترنسمیترهای» خاص مغزی در ارتباط است. نوروترنسمیترها پیام‌رسان‌های شیمیایی بین دو سلول عصبی مغزی هستند.
ارتباط غیرطبیعی میان «قسمتی از مغز که پاسخ به ترس و کنترل هیجانات را بر عهده دارد» و «قشر مغز»، علت دیگری برای ایجاد این بیماری است و مورد آخر آسیب‌ها و حوادث استرس‌زایی مانند مرگ عزیزان، طلاق، مهاجرت، تغییر شغل و یا مدرسه است که می‌تواند به ایجاد این بیماری کمک و یا در مواردی که بیماری وجود دارد آن را تشدید کند.
هیچ تست آزمایشگاهی خاصی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد و بر اساس توضیحات علایم بیماری فرد، متخصص به تشخیص می‌رسد.
افرادی که اختلال اضطراب فراگیر دارند ممکن است همچنین افسردگی، اعتیاد به نوشیدن الکل یا به مواد مخدر را نیز تجربه کنند. همین‌طور در بین این بیماران سایر اختلالات زیر گروه اختلالات اضطرابی مانند اختلال هراس (Panic Disorder)، اختلال استرس پس از آسیب روحی (PTSD)، اختلال وسواسی اجباری (Obssesive-Compulsive Disorder) و فوبیای اجتماعی نیز شایع است.
راه و روش درمان
برخی از تغییرات کوچک می‌توانند به بهبود فرد کمک کنند. مواردی مانند پرهیز از مصرف کافئین، مواد مخدر و حتی داروهای سرماخوردگی که همگی می‌توانند باعث تشدید علایم شوند. استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخشی مانند مراقبه و استفاده از غذاهای سالم و انجام حرکات ورزشی به صورت منظم همگی از مواردی است که به کاهش اضطراب به خصوص در ابتدای بیماری کمک می‌کند.
باید توجه داشت که در صورتی که به دلیل اضطراب یا نگرانی طولانی‌مدت و بیش از حد در زندگی احساس پریشانی می‌کنید و یا در انجام مسؤولیت‌های خانوادگی یا شغلی خود با مشکل مواجه شده‌اید، باید با پزشک خود در میان بگذارید. اگر ساکن کبک هستید می‌توانید با انجمن‌هایی مانند:
CISSS (Centres intégrés de santé et de services sociaux) یا
CIUSSS (Centres intégrés universitaires de santé et de services sociaux)
و یا انجمن روانشناسان کبک (Ordre des psychologues du Québec)
مشورت کنید، تا افراد متخصص مشکل شما را تشخیص دهند و در راستای آن به درمان شما کمک کنند.
برای درمان اختلالات اضطرابی هم از روش‌های روان‌درمانی و هم از داروهای ضداضطراب و افسردگی با توجه به شدت بیماری و تشخیص نوع اضطراب بیمار استفاده می‌شود.
