پوریا ناظمی
بر اساس گزارش دفتر تحقیقات فدرال ایالات متحده (FBI) و دادستانی منطقه جنوب نیویورک، چهار نفر به نام‌های علیرضا شوارقی فراهانی (معروف به وزارت سلیمی و حاج علی) پنجاه ساله، محمود خاضعین، ۴۲ ساله، کیا صادقی ۳۵ ساله و امید نوری ۴۵ ساله، به مدت چندین ماه، روزنامه‌نگار ایرانی-آمریکایی و یکی از منتقدان سیاست‌های دولت جمهوری اسلامی ایران را در خاک آمریکا زیر نظر داشته‌اند. بر اساس ادعانامه دادگستری منطقه منهتن در نیویورک، قصد آنها ربودن این روزنامه‌نگار و انتقال او با کمک قایق‌های تندرو از بندر منهتن به ونزوئلا و از آنجا به ایران بوده است.
همچنین در این ادعانامه اشاره شده که شخصی در کالیفرنیا به نام نیلوفر بهادری‌فر نیز متهم به همکاری با این گروه شده است. اتهام خانم بهادری‌فر مربوط به آدم‌ربایی نیست و به پولشویی و همکاری با نهاد امنیتی مرتبط با این گروه، مربوط می‌شود که پس از بازداشت به قید وثیقه آزاد شده است.
هر چهار متهم اصلی در حال حاضر خارج از ایالات متحده بوده و تحت پیگرد قضایی اف‌بی‌آی قرار دارند و برای آن ها حکم جلب صادر شده است.
FBI و دادستانی منطقه جنوب نیویورک به دلیل اینکه این تحقیقات هنوز در جریان است نامی از هدف اصلی این عملیات نبرده‌اند اما اشاره کردهاند که هدف اصلی این ماموریت تنها مورد نبوده و تعدادی دیگر از ایرانی‌تبارهای دیگر از جمله سه شهروند ایرانی-کانادایی نیز هدف این عملیات قرار داشته‌اند.
مسیح علینژاد، فعال سیاسی و منتقد شناخته شده جمهوری اسلامی، ساعاتی پس از اعلام این خبر تایید کرد که هدف شماره یک مورد اشاره در این دادنامه، او بوده است.
خانم علینژاد در مجموعه گفتگوهای خود از دیروز تا کنون به این نکته اشاره کرده که از حدود هشت ماه پیش اف‌بی‌آی به او اطلاع داده که تحت نظر است و برای چندین ماه او را در چند منزل امن تحت مراقبت قرار داده است.
سخنگوی وزارت خارجه کانادا در پاسخ به مداد: «ما این مساله را فوق‌العاده جدی ارزیابی می‌کنیم و دولت کانادا ضمن در نظر گرفتن همه اقدامات لازم به همکاری نزدیک با متحدان و شرکای خود ادامه خواهد داد تا از کانادایی‌ها در برابر مداخلات خارجی مراقبت کرده و از آزادی و سلامت روزنامه‌نگاران دفاع کند.»
براساس این گزارش‌ها تیم ایرانی با استخدام کارآگاهی خصوصی (تحت عنوان دنبال کردن یک بدهکار مالی) خانم علینژاد را زیر نظر گرفته و از رفت و آمدها و زندگی شخصی او تصویربرداری کردهاند.
گفتگوی مسیح علینژاد با برنامه‌ی تلویزیونی Power &Politics در تلویزیون سی‌بی‌سی را در ویدئوی پیوست ببینید:
این نخستین باری نیست که نهادهای اطلاعاتی ایران اقدام به ربودن مخالفان یا افراد تحت تعقیب خود می‌کنند. در آخرین نمونه، نیروهای امنیتی ایران موفق شدند روح‌الله زم مدیر «آمد نیوز» را فریب داده و تحت عنوان اینکه از سوی دفتر آیت‌الله سیستانی در عراق دعوت شده است، او را از فرانسه به عراق بکشانند و از آنجا او را ربوده و به ایران منتقل کنند که در نهایت به اعدام او ختم شد.
همچنین بر اساس گزارش‌های منتشر شده، پیش‌تر ایران سعی کرده بود با تحت فشار قرار دادن خانواده مسیح علینزاد او را به ترکیه کشانده و از آنجا به ایران منتقل کند.
این خبر بازتاب‌های فراوانی به همراه داشت. مجامع حقوق بشری و نهادهای روزنامه‌نگاری این اقدام ایران را محکوم کردهاند و از سوی دیگر سخنگوی وزارت خارجه ایران این ادعا را رد کرده و آن را مضحک قلمداد کرده است.
هنوز معلوم نیست طراحی در چه سطحی از هرم قدرت ساختار سیاسی ایران ریشه داشته و اینکه آیا اقدام مستقل ساختار اطلاعاتی و سپاه ایران بوده است یا موافقت آن به مقامهای ارشد نیز می‌رسیده است.
اگرچه به نظر چنین اقدامی در آستانه توافق اتمی میان ایران و اروپا و آمریکا غیر منطقی و آسیب‌رسان به نظر می رسد اما برخی از کارشناسان چنین اقدامی را – در صورتی که با تصمیم مقامهای ارشد ایران بوده باشد – در راستای به دست آوردن اهرمی برای تحت تاثیر قرار دادن مذاکرات ارزیابی می‌کنند.
واکنش کانادا
در این دادنامه همچنین اشاره شده است که غیر از هدف اصلی، چند نفر دیگر از جمله شهروندان ایرانی‌تبار کانادا نیز هدف این عملیات بوده‌اند.
مداد در گفتگویی اختصاصی با سخنگوی وزارت خارجه کانادا موضع رسمی این کشور درباره این ادعا را جویا شد.
جان بابکوک یکی از سخنگویان وزارت امور خارجه کانادا در پاسخ به پرسش مداد گفت:
«کانادا با شدت ایران را به دلیل الگوی رفتارهای ارعاب برانگیزش و دخالت در کشورهای دیگر محکوم می‌کند.»
وی درباره هدف گرفتن روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی مقیم خارج از سوی ایران گفت:
از نظر کانادا «روزنامه‌نگاران و رسانه‌ها سنگ بنای هر جامعه عادلانه، قدرتمند، زنده و پرطراوت هستند و باید آزادی کامل داشته باشند تا بتوانند کار خود را بدون هراس ادامه دهند. هر خشونتی علیه آنها و هر نوع ارعابی علیه روزنامه‌نگاران به طور بنیادین غیرقابل پذیرش است و با شدت تمام باید محکوم شود.»
سخنگوی وزارت خارجه کانادا همچنین در پاسخ مداد درباره واکنش کانادا به خبر حضور سه کانادایی ایرانی‌تبار در میان اهداف این پروژه گفت:
«ما این مساله را فوق‌العاده جدی ارزیابی می‌کنیم و دولت کانادا ضمن در نظر گرفتن همه اقدامات لازم به همکاری نزدیک با متحدان و شرکای خود ادامه خواهد داد تا از کانادایی‌ها در برابر مداخلات خارجی مراقبت کرده و از آزادی و سلامت روزنامه‌نگاران دفاع کند.»
به دلیل اینکه تحقیقات در خصوص این پرونده همچنان ادامه دارد و به منظور حفظ حریم خصوصی افرادی که در این عملیات، احتمال قربانی بودنشان هست، مقامهای رسمی از انتشار نام و هویت اهداف کانادایی خودداری کردهاند.
موضوع این پرونده در شرایطی به معادله پیچیده روابط ایران و غرب اضافه شده که از تهران خبر می‌رسد سرنوشت مذاکرات هسته ای به دولت ابراهیم رییسی سپرده شده است و او قصد دارد سخت‌گیری بیشتری در این مذاکرات انجام دهد.
از سوی دیگر آشکار شدن این پرونده دولت بایدن و کشورهای غربی را تحت فشار بیشتری قرار می‌دهد تا در مذاکرات بعدی خود، ضمن مطرح کردن مساله حقوق بشر؛ در رفع تحریم‌های موجود نیز با تردید بیشتری اقدام کنند.
