پوریا ناظمی
آندره پیکارد
روزنامه گلوب اند میل
بیش از یک سال است که ما با زندگی روح فرسا در دوران همهگیری دست و پنجه نرم میکنیم و هر تپه کوچکی را چون کوهی بلند میبینیم.
ما به نقطهای رسیدیم که به نظر میرسد به طور کامل توانمان برای ارزیابی میزان خطر را از دست دادهایم.
یکی از مثالهای قابل توجه این موضوع، واکنشی است که به خبرهای مربوط به احتمال برخی از عارضههای نادر در اثر تزریق برخی از واکسنهای کوید است. اینکه برخی از این واکسنها در مواردی بسیار نادر ممکن است منجر به شکلگیری لخته خون در بدن شوند. هر روز ما سرخطهای خبری درباره واکسن استرازنکا و جانسون و جانسون را میخوانیم که هر یک از دیگری هشدار دهندهتر است.
ایالات متحده به طور موقت تزریق جانسون و جانسون را تعلیق کرده است و دانمارک به طور کامل واکسینه کردن مردم با واکسن استرازنکا را متوقف کرده است.
میدانیم که تعداد زیادی از کاناداییها از دریافت واکسن استرازنکا خودداری میکنند یا اصلا حاضر به رفتن به قرار واکسیناسیون خود نمیشوند.
همه اینها به خاطر اثر جانبی فوقالعاده نادری است. از ۶/۸ میلیون نفری که واکسن جانسون و جانسون دریافت کردهاند، در شش دریافت کنندهی زن لخته خون مشاهده شده است. در مورد استرازنکا از میان ۳۴ میلیون دریافت کننده واکسن، ۲۲۲ مورد بروز لخته خون مشاهده شده است.
همانطور که تعداد بسیار زیادی از دانشمندان اشاره کردهاند، خطر اینکه شما در حال رانندگی به مقصد محل دریافت واکسن خود دچار حادثهای منجر به جراحت شدید شوید، خیلی بیشتر از این است که در اثر تزریق واکسن کوید-۱۹ دچار مشکل شوید.
داروهایی که هر روز آنها را استفاده میکنیم – تایلونل، داروهای ضد بارداری، داروهای قلب، داروهای خواب – همه و همه دارای عوارض جانبی بالقوه خطرناک هستند. ما عموماً خطر آنها را میپذیریم یا به آنها فکر نمیکنیم. چرا انتظار داریم واکسنها یکباره و به طور معجزهآسایی فارغ از هر اثر جانبی باشند وقتی چنین انتظاری از سایر داروها نداریم.
بخشی از این داستان به طبیعت انسان باز میگردد. ما نگران خطرهای رایج نیستیم، چون در غیر اینصورت دیوانه میشویم. ما درباره خطرات نادر به فریاد میآییم، خُب، چون آنها نادر هستند. برای مثال مردم بیشتر از اینکه نگران غرق شدن در دریا باشند از حمله کوسه به خود میترسند در حالی که احتمال وقوع اولی به مراتب بیش از دومی است.
شما باید نسبت به قانونگذارهایی که قصد دارند در آبهای بدون کوسه مسیریابی کنند ابراز همدردی کنید چون عملاً آنها در موقعیتی هستند که هیچ راه موفق و منجر به پیروزی مقابل خود نمیبینند.
ما، میتوانیم مانند دانمارک به دلیل مساله اعتماد عمومی، به طور کامل واکسنهای استرازنکا را از کشور بیرون بریزیم که با این کار این تصور را القا میکنیم که این واکسن ناکارآمد است که واقعیت ندارد.
یا میتوانیم مانند کانادا در مسیر خود باقی بمانیم و از این واکسنها استفاده کنیم. مشکل در این مسیر این است که ممکن است برخی از مردم نسبت به ما بیاعتماد شده و در کل از تزریق واکسن خودداری کنند.
دیدگاه و برداشت مردم مهم است. همان قدر که وضعیت موجود اهمیت دارد.
در مورد دانمارک عمده واکسنهایی که این کشور تزریق میکند واکسنهای فایزر است که هیچ گزارشی مبنی بر مساله لختگی خون در مورد آنها منتشر نشده است. عدم استفاده از واکسنهای استرازنکا، کارزار واکسیناسیون در این کشور را به تاخیر میاندازد اما تنها برای چند هفته که برای کشوری که شیوع ویروس در آن در حال حاضر با روندی حداقلی اتفاق میافتد مساله بزرگی به شمار نمیرود.
داستان کانادا متفاوت است. تا الان عمده سهمیه واکسنهای ما فایزر و مدرنا بودهاند و قرارداد ما برای این دو واکسن در کل به ۱۲۰ میلیون دوز میرسد. اگر ما امروز استفاده از استرازنکا و جانسون و جانسون را رها کنیم باز هم کانادا می تواند همه شهروندان خود را واکسینه کند اما با سرعتی بسیار کمتر.
آیا چنین اقدامی از نظر سیاسی برای این کشور و به خصوص در میان هجوم موج سوم بیماری قابل قبول خواهد بود؟ احتمالاً خیر.
بدین ترتیب بهترین کاری که میتوانیم انجام دهیم آماده شدن برای مسیر پیش رو است. همان مسیری که وزارت بهداشت کانادا خردمندانه انتخاب کرده است. به استفاده از این واکسنها – غیر از موارد خاص استثنایی – ادامه دهیم و مردم را تشویق به واکسیناسیون کنیم.
مانند هر موضوعی که به کوید۱۹ مربوط است، تنظیم پیام اهمیتی فوقالعاده دارد. سیاستمداران، مقامهای سلامت عمومی و رسانهها نباید آنگونه که برخی پیشنهاد میکنند از صحبت در مورد این موضوعات خودداری کنند، اینکه سرمان را زیر برف فرو کنیم دردی از ما دوا نمیکند و همیشه باید طرف شفافیت را بگیریم.
اما باید در توصیف شرایط و ارائه چهارچوبی درست برای موضوع، کار بهتری انجام دهیم.
«سود واکسیناسیون بسیار بیشتر از خطرات آن است.» و «احتمال بیشتری دارد که در اثر ابتلا به کوید-۱۹ دچار لختگی خون شوید تا در اثر دریافت واکسن.» این ها جملاتی است که مانند ذکر تکرار شده است و باید ادامه پیدا کند.
همینطور باید اثرات درخواست برای تعلیق واکسن را بیان کنیم. اگر ما به طور فردی یا جمعی تصمیم به کنارگذاشتن واکسنی خاص بگیریم این به معنی انتظار طولانیتر برای واکسیناسیون است.
انسانها دل خوشی از عدم قطعیت ندارند. اینکه ندانی چه چیزی قرار است پیش بیاید – مانند وضعیت فعلی ما در مواجهه با کوید۱۹ -باعث عصبی شدن ما میشود.
دن گاردنر نویسنده کتاب «خطر: علم و سیاستِ وحشت» به خوبی این وضعیت را بیان کرده است: «هیولاها ترسناک هستند. اما اینکه ندانیم آیا هیولایی وجود دارد یا نه از آن هم ترسناکتر است.»
این همهگیری شاید هیولاوار بوده باشد اما واکسنها که بهترین امید ما برای خروج از این بحران هستند، هیولا نیستند. پس آستینها را بالا بزنید و با احتیاط کامل به سمت محل دریافت واکسن خود رانندگی کنید.
خبرهای صبحگاهی
