پوریا ناظمی
امسال اما از نظر تقویم خورشیدی سال جالبی است. سالی که در آن رقم یکان و دهگان شمارنده سال‌های خورشیدی (بر اساس مبنای تعیین شده هجرت) هر دو صفر می‌شوند. در طول یک صد سال گذشته سال‌های ما در قالب ۱۳xx بودند و حالا برای اولین بار دو رقم ابتدای سال به ۱۴تغییر می‌کند.
این تغییر نمادین برای بسیاری از ما جالب توجه است به خصوص بسیاری از ما که یکی دو سال سختی را پشت سر گذاشته‌ایم گویی نه تنها مایلیم هرچه زودتر این سال به پایان برسد که دوره تقویمی همراهش نیز تمام شود و نو بودنی استثنایی برای ما رقم بخورد.
به همین دلیل هم در ماه‌های اخیر بارها شنیده‌ایم که امسال به پایان قرن می‌رسیم و تا دقایقی دیگر وارد قرن تازه خورشیدی می‌شویم.
این موضوع از نظر تقویمی دقیق نیست.
درست است که همه مفاهیم تقویمی بر اساس قرارداد هستند و این قرارداد تاثیری بر اهمیت هر سال برای ما ندارد اما بر اساس همین قراردادها امسال که به آن وارد می‌شویم و سال ۱۴۰۰ آخرین سال قرن خورشیدی است و با تحویل سال ۱۴۰۱ ما وارد قرن تازه خورشیدی می‌شویم. این موضوع چند ماه گذشته چنان باعث ایجاد بحث‌های مختلف شد که مرکز تقویم دانشگاه تهران ناچار شد در بیانیه‌ای بر این موضوع تاکید کند که سال ۱۴۰۰ آغاز قرن تازه نیست. همانطور که سال ۲۰۰۰ آخرین سال قرن بیستم بود.
دلیل این امر چندان پیچیده نیست. هر قرن بنا بر تعریف از یک صد سال تشکیل می‌شود. و بر اساس سنت تقویم نگاری ما نخستین سال مبدا تقویم را سال یک نامیده‌ایم. به این معنی که اولین روز بهار پس از مبدا تاریخ ما، روز اول فرودین سال یک خورشیدی است و نه سال صفر.
به همین دلیل که در تقویم نگاری سال صفر نداریم، بازه صد ساله نیز از سال 1 شروع به شمارش می شود و در سال ۱۰۱ دوره آن تمام می‌شود. (۱۰۰=۱-۱۰۱).
گاهی این اشتباه بر مبنای مقایسه سال‌های تقویمی با تاریخ تولد افراد صورت می‌گیرد. تفاوت در اینجا است که ما در سن شماری معمولا سال صفر را برای افراد در نظر می گیریم. یعنی کودکی که تازه دو ماه از تولد او می گذرد را یک ساله نمی خوانیم بلکه تنها دو ماهه می‌دانیم و تنها بعد از تولد یک سالگی است که او را یک ساله می نامیم.
البته همه این موارد قرار دادی است اما به هر حال همین قراردادها زندگی روزمره ما را سامان می‌دهد و بر اساس همین قراردادها امسال آخرین سال قرن چهاردهم خورشیدی است و سال آینده خورشید اول فروردین در قرن تازه خورشیدی طلوع خواهد کرد.
تحریریهی «مداد»
