فرمهر امیردوست
دانشگاه پلی‌تکنیک مونترال در بحبوحه همه‌گیری و در مرکز منطقه قرمز خطر انتقال ویروس دانشجویان را برای برگزاری دوره یک‌هفته‌ای امتحانات حضوری به «پله د کنگره دو مونترال» (Palais des congrés de Montréal) فراخوانده است.
یکی از دانشجویان پرشور مهندسی دانشگاه پلی‌تکنیک مونترال به روزنامه‌نگار «لا پرس» گفته است که برای امتحان «مکانیک محیط‌های پیوسته» به «پله د کنگره دو مونترال» آمده. سه هم‌دانشگاهی سال‌دومی او نیز در محل ورودی سالن بزرگ امتحان حاضر بوده‌اند. این اولین بار است که در سال جاری برای امتحانات به صورت حضوری وارد سالن جلسه می‌شوند، و نیز اولین بار است که «واقعا» در دانشکده حضور پیدا کرده‌اند.
این ترم حتی واحدهای آزمایشگاه هم به صورت غیرحضوری برگزار شده. به گفته این دانشجویان کاهش رفت و آمد و روابط اجتماعی با دوستان و هم‌سن‌و‌سال‌ها از نکاتی بوده که بیشتر از بقیه موارد به چشم آمده. «در دانشگاه این حس را داریم که در کنار هم هستیم و همین باعث می‌شود که انگیزه پیدا کنیم، اما وقتی تنها هستیم همیشه به این فکر می‌کنیم که چه فایده‌ای دارد؟»
اما هدف دانشگاه پلی‌تکنیک از این فراخوان کنار هم آوردن دانشجویان و فراهم کردن روابط اجتماعی نبوده، بلکه قصدشان این است که احتمال هر گونه تقلب را در امتحانات به صفر برسانند. چون امتحان غیرحضوری فرصت مناسبی برای تقلب است. در زمستان ۲۰۱۹، دانشگاه تنها ۲۴ مورد تقلب از سوی ۴۵ دانشجو را ثبت کرده است. در حالی که در زمستان ۲۰۲۰، ۶۷ مورد تقلب از سوی ۲۳۰ دانشجو ثبت شده است.
سخنگوی دانشگاه پلی‌تکنیک مونترال می‌گوید: «این آمار قطعا نقطه اوجی جدید در سال‌های اخیر است.» آنی توشه همچنین گفته است که «دور زدن قوانین» در برخی از امتحانات «علوم طبیعی» بسیار ساده است. اما ملاحظات ویژه‌ای برای دانشجویانی که نگران سلامتی خود یا نزدیکشانشان هستند در نظر گرفته شده است.
یکی دیگر از دانشجویان دانشگاه پلی‌تکنیک که امتحان ریاضی داشته به روزنامه‌نگار «لا پرس» گفته است که نگران سلامتی خودش نیست، اما قاعدتا با تصمیم دانشگاه مبنی بر برگزاری امتحانات به صورت حضوری موافق نیست. «راه حل ساده این بود که بتوانیم مانند دیگر دانشگاه‌ها امتحانات را به صورت غیرحضوری برگزار کنیم.»
امتحانات غیرحضوری هم مورد انتقاد قرار گرفته
با اینکه برگزاری امتحانات حضوری به هیچ وجه مورد تایید همه نیست، آن هم در زمانی که تعداد بیماران کووید-۱۹ روز به روز بیشتر می‌شود، به نظر می‌رسد که اقدامات صورت گرفته برای جلوگیری از تقلب در امتحانات غیرحضوری در دیگر دانشگاه‌ها نیز موج انتقادات را برانگیخته.
یکی از دانشجویان دانشگاه مونترال به «لا پرس» گفته است که چون دانشگاه مقررات ویژه‌ای برای جلوگیری از تقلب در نظر گرفته و به خاطر چند دانشجو که احتمال داشته مرتکب تقلب شوند به قول معروف «کمربندها را حسابی سفت کرده»، در واقع بقیه دانشجویان را دچار سختی یا مجازات پیش از عمل کرده. به عنوان مثال، در یکی از امتحانات امکان دیدن تمامی سوال‌ها قبل از شروع وجود نداشته.
«بعضی از این امتحان‌ها ۳۰ درصد نمره کل درس را تشکیل می‌دهند! همیشه نگرانیم که به اندازه کافی وقت نداشته باشیم، نمی‌دانیم که چه سوالی انتظارمان را می‌کشد، به همین خاطر ممکن است هر چیزی که به ذهنمان می‌آید را بنویسم فقط به این خاطر که بتوانیم سراغ سوال بعدی برویم.»
نکته دیگر این است که امتحان‌های غیرحضوری با کمک ویدئوکنفرانس مراقبت می‌شوند، که ممکن است برای برخی از دانشجویان اضطراب‌آور باشد.
مدیر اتحادیه دانشجویان کبک (UEQ) گفته است که استفاده از «تکنولوژی‌های نفوذگر» در امتحان‌هایی که حضور دانشجویان در آن تاثیر داشته استفاده شده است، که در حدود ۹۰ هزار دانشجوی دانشگاه‌های مختلف در کبک را در بر می‌گیرد. اتحادیه دانشجویان کبک مخالف مراقبت ویدئویی از امتحانات است و درخواست داشته که دانشگاه‌ها از روش‌های دیگری برای این امر استفاده کنند. مثلا امتحانات را به صورت شفاهی برگزار کنند و یا تکالیف کوتاه‌تری در نظر بگیرند.
سخنگوی دانشگاه مونترال گفته است که فرقی ندارد امتحان‌ها به چه صورتی برگزار شوند، همیشه عده‌ای راضی هستند و عده‌ای ناراضی. خود دانشجوها، مخصوصا دانشجویانی که نمره‌های بهتری دارند، بر انجام مراقبت صحیح از امتحان تاکید می‌کنند. «وظیفه دانشگاه این است که از صحت و عادلانه بودن نمره‌ها اطمینان حاصل کند. باید انصاف و عدالت برای همه دانشجوها به یک اندازه رعایت شود.» او همچنین تاکید کرده است که دانشگاه «اصلا و ابدا» قصد ندارد استفاده از نرم‌افزار‌های نظارت را گسترش دهد.
رئیس دانشگاه شربروک نیز در این باره گفته است که امتحان حضوری را «ترجیح» می‌دهیم، اما باور داریم که امتحان شفاهی یا تکالیف کاربردی می‌تواند موارد تقلب را محدود کند. «البته، تا حد امکان از برگزاری امتحان کتبی با استفاده از نرم‌افزار مراقب امتحان خودداری کرده‌ایم. اگر برای سنجش مهارت یا دانش دانشجویان در درسی خاص احتیاج به امتحان کتبی باشد، آن را در محل برگزار می‌کنیم.»
به گفته او آمار دقیقی از موارد تقلب در امتحان در دست نیست، اما بر اساس مشاهدات دانشگاه شربروک در ارتباط با دیگر دانشگاه‌های شبکه دانشگاهی، «تصمیم ما نهایی است.»
امتحان حضوری باشد یا غیرحضوری، این تصمیم با در نظر گرفتن لزوم احزار «صحت نمره» از سوی دانشگاه‌ها گرفته می‌شود. با اینکه نباید به صداقت دانشجویان بی‌اعتماد و مشکوک بود، اما از طرفی، احتمال وقوع تقلب را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. یا به قول مدیر اتحادیه دانشجویان کبک: «اکثریت دانشجویان تقلب نمی‌کنند، اما به این معنی نیست که نباید نگران وقوع چنین مواردی باشیم.»
