تحریریهی «مداد»
آشنایی با ساختار و نقش شهرداریها در استان کبک
▪ انتخابات محلی در راه است
تا دوم نوامبر ۲۰۲۵، شهروندان استان کبک برای انتخاب شهردار و اعضای شوراهای شهر به پای صندوقهای رأی میروند. این انتخابات طبق قانون، هر چهار سال یکبار در نخستین یکشنبهی نوامبر برگزار میشود و سرنوشت دولتهای محلی را که مستقیماً بر زندگی روزمرهٔ مردم اثر دارند، تعیین میکند.
▪ ساختار دوسطحی دولتهای شهری
نظام شهرداریهای کبک از دو سطح تشکیل شده است:
- شهرداریهای محلی که ادارهی مستقیم شهرها و شهرکها را برعهده دارند.
- شهرداریهای منطقهای شهرستانی که چند شهر یا ناحیهی کوچک را زیر یک مدیریت منطقهای گرد میآورند و وظایف مشترکی مانند برنامهریزی توسعه، محیط زیست و هماهنگی بینشهری را انجام میدهند.
همهی این نهادها بر پایهی قوانین استانی مانند Cities and Towns Act و Municipal Code of Québec فعالیت میکنند. اختیارات شهرداریها از سوی دولت استانی تفویض میشود و استان در صورت لزوم میتواند محدودهی این اختیارات را تغییر دهد.
▪ شهردار؛ هماهنگکننده است و نه حاکم
شهردار، چهرهٔ عمومی شهر است اما برخلاف تصور عمومی، در جلسات شورای شهر رأی ندارد مگر برای شکستن تساوی آرا.
نقش اصلی وی اجرای تصمیمهای شورا و هماهنگی میان بخشهای مختلف شهرداری است. شورا تصمیم میگیرد و شهردار اجرا میکند. به بیان ساده، ارادهٔ مردم از طریق شورا شکل میگیرد و شهردار مجری آن است.
▪ شورای شهر؛ صدای مردم
شورای شهر متشکل از نمایندگان منتخب محلههاست و بالاترین مرجع تصمیمگیری شهری بهشمار میرود.
این شورا:
- بودجهی سالانه و مالیاتهای شهری (از جمله مالیات بر ملک) را تصویب میکند؛
- آییننامههای شهری (By-laws) را وضع میکند؛
- دربارهی خدمات شهری، توسعهی اقتصادی، و برنامهریزی شهری تصمیم میگیرد.
در شهرهای بزرگ مانند مونترآل، قلمرو شهر به ناحیههای شهری (Boroughs) تقسیم شده که هرکدام شهردار و شورای مستقل خود را دارند و دربارهٔ امور محلی مانند پارکها، جمعآوری زباله، برنامههای اجتماعی و تعمیرات خیابانی تصمیمگیری میکنند.
▪ مسئولیتها و خدمات
شهرداریها مسئول مجموعهای از خدمات حیاتیاند که مستقیماً در زندگی روزمرهٔ مردم دیده میشود، از جمله:
- برفروبی و نگهداری خیابانها
- آبرسانی، فاضلاب و مدیریت زباله
- ایمنی شهری و آتشنشانی
- برنامهریزی شهری و منطقهبندی (Zoning)
- کتابخانهها و فضاهای عمومی
- در بسیاری از شهرها، پلیس شهری نیز زیر نظر دولت محلی فعالیت میکند.
▪ چهرهی مدیریتی و چالشهای جمعیتی
بر پایهٔ دادههای «فدراسیون شهرداریهای کبک» (Fédération québécoise des municipalités):
میانگین سن مسئولان منتخب شهری حدود ۵۳ سال است و شهرداران معمولاً اندکی مسنترند.
جوانان زیر ۳۵ سال هم در جایگاه نمایندگی و هم در مشارکت انتخاباتی حضور اندکی دارند.
تنوع قومی و جنسیتی نیز هنوز کمتر از ترکیب جمعیتی کل استان است.
▪ تفاوت میان شهر و روستا
پویاترین شهرداریها عمدتاً در محدودهٔ مناطق کلانشهری (CMA) مانند مونترآل و کبکسیتی قرار دارند. در مقابل، مناطق دورتر با چالشهایی همچون کاهش جمعیت، اشتغال کمتر و وابستگی بیشتر به منابع استانی روبهرو هستند.
▪ شفافیت و نظارت
تمام جلسات شوراهای شهر علنی است و دستور جلسات و نتایج رأیگیری بهصورتعمومی منتشر میشود. شهروندان میتوانند با حضور در جلسات، طرح پرسش، یا مشاهدهٔ پخش زنده در تصمیمگیریها مشارکت کنند.
دو نهاد کلیدی نیز بر عملکرد شهرداریها نظارت دارند:
بازرس شهری (Ombudsman) برای بررسی شکایتهای مردم،
کمیسر اخلاق (Ethics Commissioner) برای نظارت بر رفتار منتخبان و تضاد منافع.
این مطلب توسط تحریریهی مداد از منابع مختلف جمعآوری و بازنویسی شده است.
این مطلب ابتدا با این لینک در کانال تلگرامی «مداد» منتشر شد.
