پوریا ناظمی
رویدادهای آسمان از ۵ تا ۱۳ مهر ۱۴۰۴ (۲۷ سپتامبر تا ۵ اکتبر ۲۰۲۵)
شنبه ۵ مهر / ۲۷ سپتامبر
ماه هلال در حال رشد، امشب در کنار ستارۀ سرخفام قلبالعقرب (Antares) در بخش بالایی صورتفلکی عقرب میدرخشد؛ حدود ۳ تا ۴ درجه سمت چپ آن. کل پیکرۀ عقرب بهآرامی مایل و در حال غروب است. بهترین زمان رصد، حدود ۷۵ دقیقه پس از غروب خورشید و در افق باز جنوبی است.
یکشنبه ۶ مهر / ۲۸ سپتامبر
ماه حالا بالای جفت ستارگان معروف به «چشمهای گربه» در دم عقرب قرار گرفته است. این دو ستاره کمتر از یک مشت پایینتر از ماه دیده میشوند.
دوشنبه ۷ مهر / ۲۹ سپتامبر
ماه به تربیع اول رسیده است (ساعت ۰۳:۲۴ بامداد به وقت ایران). این شب ماه در میان صورتفلکی کماندار (قوس) و در محدودۀ «قوری قوس» قرار دارد. برای دیدن ستارگان کمنور این صورت، کافی است ماه را با انگشت بپوشانید.
در تلسکوپ، خط مرز روشنایی (ترمیناتور) از میان دریای بارانها و دهانههای بزرگ و آشنا همچون «بطلمیوس»، «آلفونسوس» و «آرزاخل» میگذرد.
سهشنبه ۸ مهر / ۳۰ سپتامبر
امشب ماه در سمت چپ دستۀ قوری قوس است. دهانههای دیروز اکنون بهطور کامل روشناند و سایۀ لبههایشان کشیده شده است. ترمیناتور اکنون از میان دریای بارانها میگذرد و در نزدیکی قطب جنوب ماه، از پهنۀ بزرگ کلاویوس عبور میکند.
چهارشنبه ۹ مهر / ۱ اکتبر
سیارۀ کوتولۀ سرس (Ceres) در قدر ۷٫۶ و در نزدیکی ستارۀ «اتا قیطس» بهراحتی با دوربین دوچشمی دیده میشود. فردا به نقطۀ مقابله میرسد و بهترین زمان رصد آن همین هفته است.
پنجشنبه ۱۰ مهر / ۲ اکتبر
ماه در حال بدر شدن امشب مثلث بزرگی با کیوان (زحل) در سمت چپ پایین و نَسرِ طایر (Altair) در سمت راست بالایش میسازد. خود ماه در صورتفلکی جدی (Capricornus) قرار دارد.
بالای زحل، مربع بزرگ اسببالدار (Pegasus) روی یکی از گوشههایش ایستاده است. از گوشۀ چپ آن، خط ستارگان آندرومدا امتداد مییابد؛ الگویی که به «ملاقه آندروپگاسوس» مشهور شده است. اگر این خط را تا ستارۀ آلفا برساوش ادامه دهید، دستۀ این «ملاقه» بلندتر میشود.
جمعه ۱۱ مهر / ۳ اکتبر
امشب وگا (نَسر واقع) همچنان درخشانترین ستارۀ غرب آسمان است. کمی سمت راست آن، حدود یک مشت و نیم، ستارۀ دومقدر التنین (Eltanin) از صورتفلکی اژدها (Draco) دیده میشود. اژدها همواره نگاهی به وگا دارد.
در پشت سرش، بدن کشیده و خمیدۀ اژدها دور ملاقۀ کوچک حلقه میزند. در همان حال، ستارگان کمنورتر صورتفلکی چنگ (Lyra) از وگا به سمت مقابل امتداد دارند.
شنبه ۱۲ مهر / ۴ اکتبر
ماه تقریباً کامل امشب در کنار زحل میدرخشد؛ زحل حدود یک مشت سمت چپ یا پایینتر از ماه قرار دارد. در پایین سمت راست ماه، ستارۀ پاییزی فمالحوت (Fomalhaut) چشمک میزند.
یکشنبه ۱۳ مهر / ۵ اکتبر
ماه یک روز مانده به بدر، در جنوبشرق میدرخشد. زحل تنها دو درجه پایینتر از ماه است. با گذر ساعات شب تا صبح، فاصلۀ آنها بیشتر میشود.
وضعیت سیارهها این هفته
عطارد (تیر): در درخشندگی افق غروب پنهان است.
ناهید (زهره): حدود نیم ساعت پیش از سپیدهدم از شرق طلوع میکند. بالای آن، ستارۀ شِعرای یمانی (رِگولوس) دیده میشود که هر روز فاصلهاش از زهره بیشتر میشود.
بهرام (مریخ): با قدر ۱٫۶ در سنبله، بسیار پایین در غرب-شمالغرب پس از غروب؛ شاید با دوچشمی بتوانید آن را بیابید.
مشتری (برجیس): با قدر –۲٫۱ در صورتفلکی جوزا، حوالی نیمهشب از شرق طلوع میکند و تا سپیدهدم در آسمان شرق میدرخشد. کاستور و پولُکس در کنار آناند.
زحل (کیوان): با قدر +۰٫۷ در مرز دلو و دوماهی، پیش از غروب طلوع میکند و در جنوبشرق میدرخشد. حلقههایش همچنان از لبه دیده میشوند.
اورانوس: با قدر ۵٫۶ در صورتفلکی ثور، نزدیک خوشۀ پروین، حوالی ساعت ۹ شب طلوع میکند.
نپتون: با قدر ۷٫۸ در صورتفلکی دلو، تنها به شکل نقطهای آبیفام در تلسکوپ دیده میشود.
تحریریهی «مداد»
