مجله مداد
تصور کنید بر بستری از شیشه، در ارتفاعات سر به فلک کشیده بالای دریای خروشان ایستادهاید و به صخرهای عظیم خیره شدهاید. گویی سوار یک کشتی شدهاید که در گذر زمان، یخزده و بیحرکت مانده است. در همین حال، پرندگان دریایی در آسمان بال میگشایند و میچرخند.
همه این صحنههای شگفتانگیز مربوط به ژئوپارک جهانی یونسکو در پرسه (Percé) است؛ نگینی بر کرانههای شرقی کانادا که شگفتیهای طبیعت را با روایتهای کهن درهم میآمیزد.
این ناحیه در شبهجزیره گسپه، در استان کبک، قرار دارد و قرنهاست که با مناظر خیرهکننده و داستانهای ژرفش، مسافران را مسحور خود کرده است.
هرچند گاهی به اشتباه از این منطقه به عنوان میراث جهانی یونسکو یاد میشود، اما رسماً ژئوپارک جهانی یونسکو است.
ژئوپارک جهانی یونسکو عنوانی است که به مکانهایی اختصاص مییابد که در آنها، داستانهای زمینشناختی به شکلی زنده و الهامبخش بازگو میشود و همزمان به آموزش و آگاهیبخشی بازدیدکنندگان یاری میرساند.
در این نوشتار، به کاوش در آنچه پرسه را متمایز میسازد میپردازیم: از ویژگیهای دراماتیک آن گرفته تا اهمیت تاریخی و راهنماییهای عملی برای خانوادههایی که قصد بازدید دارند.
ژئوپارکهای جهانی، همچون پرسه، نواحی یکپارچهای هستند که شامل یک سری مناظر و مکانهای دارای اهمیت زمینشناختی هستند. هدف از تعیین یک منطقه به عنوان ژئوپارک جهانی، حفاظت از این گنجینهها، ترویج دانش درباره تاریخ زمین، و جلب مشارکت جوامع محلی است.
تاریخ ژئوپارک جهانی پرسه به دوران پیش از دریافت عنوان یونسکو در سال ۲۰۱۸ بازمیگردد و در تار و پود اکتشاف و سکونت در کانادا تنیده شده است.
این منطقه، بخشی از شرقیترین گستره رشتهکوه آپالاچی، بیش از ۵۰۰ میلیون سال تحت تأثیر نیروهای طبیعت شکل گرفته، اما روایتهای انسانی منطقه با مردمان بومی همچون میگما (mi’kmaq) آغاز میشود که پیش از ورود اروپاییان، این سرزمین را به خوبی میشناختند.
در سال ۱۵۳۴، ژک کرتیه، کاوشگر سرشناس فرانسوی، به خلیج گسپه قدم نهاد و نخستین تماسهای اروپایی را در سرزمینی رقم زد که بعدها کانادا نام گرفت. تا قرنهای شانزدهم و هفدهم، آبهای آرام و محافظتشده، ماهیگیرانی از فرانسه، اسپانیا و پرتغال را جذب میکرد.
به این ترتیب، پرسه به منطقهای پرجنبوجوش و فصلی برای صید ماهی کاد تبدیل شد که یکی از شریانهای حیاتی اقتصادهای آن دوره بود.
مبلغان مذهبی در سال ۱۶۷۳ در این منطقه حضور یافتند، هرچند درگیریهایی چون حمله انگلیسیها در ۱۶۹۰ که مأموریت را ویران کرد، منطقه را تا پس از فتح بریتانیا در ۱۷۶۳، در سکوت فرو برد.
وفاداران بریتانیایی که از انقلاب آمریکا گریختند، انرژی تازهای آوردند و تا قرن نوزدهم، پرسه از یک پایگاه ماهیگیری به مقصدی گردشگری بدل شد. هنرمندان و نویسندگان، مجذوب زیباییهای طبیعی، به اینجا هجوم آوردند و آن را به مرکزی فرهنگی تبدیل کردند.
Le rappel d’une photo spectaculaire de Percé et de son majestueux Rocher… #Percé #Gaspésie #BeautéduQuébec
Crédit: Jacques Gratton (2018) pic.twitter.com/cG3opwNKrZ— Simon Tremblay (@SimonTresim37) April 15, 2020
نقش پرسه در تاریخ کانادا عمیقتر از آن چیزی است که به نظر میرسد، به ویژه در حوزه علم.
در میانههای قرن نوزدهم، سر ویلیام لاگان (Sir William Logan)، نخستین مدیر بررسیهای زمینشناسی کانادا، از همینجا آغاز به نقشهبرداری از سنگهای کشور کرد و به این ترتیب پایههای زمینشناسی سازمانیافته در کانادا را بنا نهاد.
این تلاشها پایهای برای شناخت منابع طبیعی کشور فراهم آوردند، که شامل آثار دریاهای باستانی تا ردپای یخبندانها میشد.
ناحیه کوچک ژئوپارک، ۱۷۰ میلیون سال از رویدادهای زمینشناختی را آشکار میکند؛ از جمله انباشت رسوبها، گسلها و فرسایشها که همه آنها در صخرهها و جزایرش به وضوح دیده میشوند.
علاوه بر جنبههای علمی، پرسه نمادی از ترکیب تأثیرات اروپایی و بومی است که به شکلگیری کبک و کانادا کمک کردهاند؛ از مسیرهای تجاری اولیه گرفته تا صید ماهی کاد که نسلها را زنده نگه داشته است. برای مثال، جزیره بوناونچر میزبان یکی از بزرگترین کلونیهای پرندگان گانِت در جهان به شمار میرود و با شیوههای تاریخی ماهیگیری ارتباط نزدیکی دارد، زیرا این پرندگان در گذشته به ملوانان کمک میکردند تا به آبهای پرماهی برسند.
افسانههای محلی، جذابیت پرسه را دوچندان میکنند و به مناظر آن رمز و راز و شور و اشتیاق میبخشند. مشهورترین این افسانهها به خود صخره پرسه مربوط میشود. طبق این روایت، سرباز جوان فرانسوی به نام شوالیه ریموند دو نراک عاشق بلانش دو بومون شد، درست پیش از آنکه به قلعه سنت لوئی در کبک اعزام گردد. بلانش که دلشکسته بود، برای پیوستن به او به دریا زد، اما نزدیک نیوفاندلند توسط دزدان دریایی اسپانیایی اسیر شد.
کاپیتان از بلانش خواست با وی ازدواج کند. کاپیتان قول میدهد کشتی را از کنار پایگاه ارتش در کبک عبور دهد تا بلانش بتواند برای آخرین بار، از دور، شوالیه ریموند دو نراک (معشوقش) را ببیند
او ظاهراً با پیشنهاد کاپیتان موافقت کرد، اما درست در وسط مراسم ازدواج، ناگهان به سمت دریا پرید و دزدان دریایی را با یک نفرین شدید لعنت کرد. بلافاصله بعد از آن، مه غلیظ و ترسناکی همه جا را پوشاند و دید را کور کرد. وقتی روز بعد مه کمکم برطرف شد، خدمه با چشمان گشاد از تعجب، صخرهای عظیم و غولپیکر را در مقابل خود دیدند که کاملاً شبیه به یک کشتی شبحوار و ترسناک بود.
آنها با اطمینان باور داشتند که این صخره، نماد روح بلانش است که برای انتقام بازگشته. کشتی دزدان با سرعت به این صخره برخورد کرد، تکهتکه شد و برای همیشه در اعماق دریا ناپدید گردید. مردم محلی تا این لحظه هم میگویند که صخره پرسه همچنان شکل یک کشتی بادبانی را دارد، به ویژه در روزهای طوفانی که باد و باران میوزد. در چنین شرایطی، عدهای از محلیها ادعا میکنند که شبحهای مرموزی را در اطراف صخره یا بر روی آن میبینند و این داستان را برای نسلها روایت میکنند.
صخره پرسه بر کل منظره سلطه دارد – سازهای غولپیکر از سنگ آهک با طول تقریبی نیم کیلومتر و ارتفاع ۸۵ متر، که امواج دریا قوسی ۳۰ متری در آن تراشیدهاند و به آن ظاهری شبیه به غولی با سوراخی در بدنه میدهد، گویی از خلیج سن لوران سر برآورده است.
Sortie du lit à 3:30 ce matin pour prendre cette photo. Le soleil se levait à 4:25 à Percé ce matin. Une bonne marche le long de la grève pour déterminer à quel endroit je pourrais voir le soleil se lever dans le trou du rocher. Voilà le résultat…
Texte et photo: Claude Parent pic.twitter.com/toZEnBonwm— Simon Tremblay (@SimonTresim37) July 9, 2019
از نزدیک، صخره ناهموار به نظر میرسد و نقاط پراکندهای از پرندگان دریایی روی آن دیده میشود. سوراخ بزرگ آن افق را مثل یک پنجره طبیعی قاب میگیرد و منظرهای زیبا ایجاد میکند. جزیره بوناونچر، که درست کنار ساحل قرار دارد، پر از زندگی است. تصور کنید صخرههای سفید آن با بیش از ۱۲۰ هزار پرنده گانِت شمالی پوشیده شده؛ لانههایشان مثل پتویی برفی روی صخرهها گسترده و پرندگان به صورت گروهی و هماهنگ به دریا شیرجه میزنند.
سکوی شیشهای مونت سنت آن بازدیدکنندگان را در ارتفاع ۲۰۰ متری نگه میدارد. کف شفاف آن عمق زیر پاها را نشان میدهد و دید کاملی از صخره پرسه، شهر کوچک و آبهای آبی خلیج ارائه میکند. مسیر جنگل جادویی از میان درختان پیچخورده میگذرد، جایی که شاخهها قوسهای طبیعی ساختهاند و فضایی شبیه به مسیرهای داستانی ایجاد کردهاند – مناسب برای تحریک تخیل کودکان و لذت بردن از طبیعت. جاذبههای دیگر شامل غارهای عمیق، آبشارها و نقاط دیدبانی در طول ۱۸ کیلومتر مسیرهای پیادهروی است. هر کدام از این مکانها بخشی از زیبایی طبیعی و بکر منطقه را نشان میدهد و تجربهای بهیادماندنی فراهم میکند.
حالا بیایید نگاهی دقیقتری بیندازیم به جزئیات این جاذبههای ژئوپارک پرسه:
فهرست مهمترین جاذبههای ژئوپارک پرسه
مرکز بازدیدکنندگان در ژئوپارک جهانی یونسکو پرسه، که ساختمانی به رنگ قرمز است و گاهی «مرکز قرمز» هم نامیده میشود، نقطه شروع ایدئال برای آشنایی بازدیدکنندگان با این ناحیه است و به عنوان مرکزی اطلاعرسانی عمل میکند که بر جنبههای زمینشناختی و طبیعی منطقه تمرکز دارد.
این مرکز با ارائه نمایش چندرسانهای «تکتونیک» که تاریخ ۵۰۰ میلیون ساله ژئولوژیک منطقه – بخشی از رشتهکوه آپالاچی – را روایت میکند، بازدیدکنندگان را با شگفتیهای طبیعی آشنا میسازد، در حالی که کودکان میتوانند از فضای بازی داخلی شبیه به کف دریا لذت ببرند. علاوه بر این، مرکز نقشهها، راهنماییهای برنامهریزیشده و اطلاعاتی درباره مسیرهای پیادهروی ۱۸ کیلومتری، سکوی شیشهای مونت سنت آن در ارتفاع ۲۰۰ متری و زیپلاینهای هیجانانگیز را فراهم میآورد و بازدیدکنندگان را برای کاوش در افسانهها و تاریخ محلی آماده میکند.
نکته: پیادهروی تا صخره ممنوع است به دلیل خطر ریزش سنگها، پس از دور یا از روی قایق به آن بنگرید.
تورهای قایقی به جزیره بوناونچر
تورهای قایقی به جزیره بوناونچر (Bonaventure Island) شامل نماهای نزدیک از صخره پرسه میشود. برای اجتناب از صفهای طولانی، تورهای صبح زود را انتخاب کنید تا زمان بیشتری برای پیکنیک و پیادهرویهای کوتاه به سمت کلونی گانِتها (۳ کیلومتر رفت و برگشت، مناسب و آسان برای خانوادهها) در اختیار داشته باشید.
کلونی گانِتها به مجموعه بزرگی از پرندگان دریایی به نام گانِت شمالی (Northern Gannet) اشاره دارد که در جزیره بوناونچر، واقع در ژئوپارک پرسه، لانهسازی و زندگی میکنند. این کلونی یکی از بزرگترین کلونیهای گانِت در جهان به شمار میرود و شامل بیش از ۱۲۰,۰۰۰ پرنده است که صخرههای سفید جزیره را با لانههایشان پوشانده و صحنهای دیدنی از شیرجههای هماهنگ آنها به دریا ایجاد میکند. این پرندگان مهاجر هستند و جزیره به عنوان پناهگاهی مهم برای حفاظت از آنها عمل میکند.
سکوی شیشهای مون سنت آن
سکوی شیشهای مون سنت آن، یکی از جاذبههای برجسته ژئوپارک جهانی یونسکو پرسه، در ارتفاع ۲۰۰ متری از سطح زمین بر فراز شبهجزیره گسپه قرار گرفته و با کف شفاف و معلق خود، منظرهای نفسگیر از صخره پرسه، جزیره بوناونچر و دریای خلیج سن لوران ارائه میدهد. این سکو که برای علاقهمندان به هیجان و ماجراجویی طراحی شده، احساس هیجانانگیزی ایجاد میکند و بازدیدکنندگان میتوانند از طریق پیادهروی آسان (حدود ۴۵ دقیقه) یا شاتل به آن دسترسی پیدا کنند.
این مکان نه تنها نمایی پانوراما از مناظر طبیعی بکر منطقه فراهم میآورد، بلکه بخشی از مسیرهای پیادهروی ژئوپارک است که با تمرکز بر تاریخ زمینشناختی، تجربهای آموزشی و سرگرمکننده برای خانوادهها به ارمغان میآورد.
مسیرهای هوایی فولی بورئال
مسیرهای هوایی فولی بورئال (Folies Boréales’ aerial courses)، یکی از جاذبههای هیجانانگیز پارک ماجراجویانه فولی بورئال در ژئوپارک جهانی یونسکو پرسه، شامل مسیرهای معلق و چالشبرانگیز در میان درختان است که برای تمام اعضای خانواده طراحی شده و سطوح مختلفی از سختی را ارائه میدهد. این مسیرها با زیپلاینهای سریع، پلهای طنابی و گزینههای پرریسک مانند پرش معکوس بانجی همراه هستند و بازدیدکنندگان را به کاوش در طبیعت بکر شبهجزیره گاسپه دعوت میکنند؛ مناسب برای کودکان بالای ۱۲۰ سانتیمتر و بزرگسالان تا وزن ۱۲۲ کیلوگرم، این فعالیتها با تمرکز بر ایمنی و راهنمایی حرفهای، تجربهای امن، آدرنالینزا و بهیادماندنی فراهم میآورند.
جنگل جادویی
جنگل جادویی (Magical Forest) یکی از مسیرهای پیادهروی کوتاه و جذاب در ژئوپارک جهانی یونسکو پرسه است که با درختان پیچخورده و قوسهای طبیعی شاخهها، فضایی سحرآمیز و شبیه به صفحات کتابهای کودکان ایجاد میکند. این مسیر نسبتاً مسطح و آسان، حدود ۱ تا ۲ کیلومتر طول دارد و با زمین ناهموار سنگی همراه است، اما برای خانوادهها و کودکان ایدهآل بوده و تنها ۳۰ تا ۴۵ دقیقه زمان میبرد تا طی شود. بازدیدکنندگان میتوانند از میان درختان درهمتنیده عبور کنند و به غارها یا آبشارهای نزدیک برسند، در حالی که منظرههای طبیعی بکر منطقه را تجربه میکنند؛ این مسیر بخشی از شبکه ۱۸ کیلومتری پیادهرویهای ژئوپارک است که بر زیباییهای زمینشناختی و طبیعت وحشی تأکید دارد.
سفر به ژئوپارک پرسه
برای خانوادههای ساکن مونترال، پرسه مقصدی ایدهآل برای سفر جادهای است و با راهنماییهایی میتوان همه را شاد و ایمن نگه داشت. مسیر رانندگی حدود ۹۸۳ کیلومتر (۶۱۱ مایل) طول میکشد: از بزرگراه ۲۰ به سمت شرق تا شهر کبک، سپس تا ریویر-دو-لوپ، و از آنجا تغییر به جاده دیدنی ۱۳۲ به سمت شرق دور شبهجزیره گسپه.
این مسیر بدون توقف ۱۰ تا ۱۲ ساعت زمان میبرد، اما بهتر است در ۲ تا ۳ روز با توقف در مکانهایی در میانه راه طی شود. توقف در شهر کبک برای تفریحات تاریخی یا در ریموسکی میتواند گزینه خوبی باشد. فصل تابستان (ژوئن تا سپتامبر) بهترین زمان است.
تحریریهی «مداد»
