پوریا ناظمی
نگاهی به رویدادهای آسمان از ۱ تا ۱۰ شهریور ۱۴۰۴ (۲۲ تا ۳۱ اوت ۲۰۲۵)
جمعه، ۱ شهریور
در غروبهای پایان تابستان، ستاره پرنور سماکِ رامح (Arcturus) در صورتفلکی «گاوران» (Boötes) آرامآرام به سوی افق غربی فرو میرود. از این ستاره درخشان، الگویی به شکل بادبادک باریک و خمیده امتداد مییابد؛ شکلی که حدود دو مشت در آسمان اندازه دارد. دباکبر نیز در همین زمان در شمالغرب، همارتفاع با سماک رامح دیده میشود. اگر رو به غرب-شمالغرب بایستید، بادبادک گاوروان را خواهید دید که به سوی دباکبر متمایل است.
شنبه، ۲ شهریور
با تاریک شدن آسمان، مربع بزرگ اسببالدار (Pegasus) در شرق بالا میآید. چهار ستاره نهچندان درخشان این مربع، قاب بزرگی را در آسمان میسازند. کمی پایینتر، کیوان (زحل) درخشان است. از گوشه چپ مربع، ردیف سهتایی ستارگان صورتفلکی آندرومدا (زن به زنجیر کشیده) امتداد مییابد. این تصویر در کنار هم، الگویی شبیه به «ملاقه آندروپگاسوس» میسازد. در همین حال، ملاقه کوچک در شمال دیده میشود که گویی محتویاتش را به بیرون میریزد.
بامداد این روز، ماه نو خواهد شد.
یکشنبه، ۳ شهریور
صورتفلکی ذاتالکرسی (Cassiopeia) به شکل W معروفش در شمالشرق بالا آمده است. این W در هفتهها و ماههای بعد بالاتر میرود و به حالت افقی نزدیکتر میشود.
دوشنبه، ۴ شهریور
هلال بسیار باریک ماه (کمتر از دو روزه) در افق غرب-جنوبغربی میدرخشد. برای دیدن آن، حتماً به دوچشمی نیاز دارید. این هلال میتواند راهنمای شما برای پیدا کردن سماک اعزل (Spica) و بهرام (مریخ) باشد؛ هر دو در این زمان بسیار نزدیک افق و درخشششان کمرنگ است. فاصله سنبله و مریخ حدود یک مشت در آسمان است.
سهشنبه، ۵ شهریور
ماه اکنون تقریباً در میانه راه بین سنبله و مریخ قرار گرفته است. در سمت دیگر آسمان، نَسرِ طایر (Altair) از صورتفلکی عقاب میدرخشد. بالای آن، ستاره کمنور نارنجی طَرازُد دیده میشود. در سمت چپ نسر طایر، صورتفلکی ظریف دلفین (Delphinus) و کمی بالاتر از آن، صورتفلکی کوچک پیکان یا سهم (Sagitta) قرار دارند.
چهارشنبه، ۶ شهریور
اگر پیش از سپیدهدم از خانه بیرون بروید، تصویری از آسمان ژانویه را خواهید دید:
جبار (Orion) در جنوبشرق بالا میآید، ستاره سرخفام دبران (Aldebaran) و خوشه پروین (Pleiades) بالای آن میدرخشند، و کمی پایینتر، ستاره درخشان شباهنگ (Sirius) از صورتفلکی سگ بزرگ طلوع کرده است. در شرق نیز دوقلوها، کاستور و پولُکس، رو به افق دیده میشوند.
پنجشنبه، ۷ شهریور
امشب به سراغ یکی از ستارگان متغیر بروید: اتا عقاب (η Aquilae). این ستاره هر هفت روز یک بار روشناییاش را از قدر ۴.۳ به ۳.۴ تغییر میدهد. درست در نزدیکی نسر طایر قرار دارد و با چشم غیرمسلح هم میتوانید تغییرات نورش را طی هفتهها دنبال کنید.
جمعه، ۸ شهریور
امشب زحل درخشانترین جرم شرق آسمان پس از تاریکی است. اما کمی بعد، ستاره سفید و تنهای پاییزی، فمالحوت (Fomalhaut)، در افق جنوبشرقی بالا میآید. این ستاره هیچ رقیب درخشانی در اطراف ندارد و پیدا کردنش آسان است.
بامداد شنبه، پیش از روشن شدن سپیدهدم، سه سیاره مشتری، ناهید و عطارد در شرق خطی مستقیم با فواصل تقریباً مساوی تشکیل میدهند.
شنبه، ۹ شهریور
ماه به تربیع اول رسیده و در جنوبغرب میدرخشد. در همان حوالی، ستاره سرخفام قلبالعقرب (Antares) کمی بالاتر از ماه دیده میشود.
یکشنبه، ۱۰ شهریور
امشب قلبالعقرب و دیگر ستارگان صورتفلکی عقرب در سمت راست ماه قرار گرفتهاند. صحنهای زیبا در آغاز شب تابستانی.
سیارهها در یک نگاه این هفته
عطارد (تیر): در سپیدهدم شرق-شمالشرقی، با روشنایی رو به افزایش.
ناهید (زهره) و مشتری (برجیس): هر دو درخشان در شرق، پیش و هنگام سپیدهدم. فاصلهشان روزبهروز بیشتر میشود.
بهرام (مریخ): کمنور در سنبله، پایینِ غرب در گرگومیش شامگاهی.
زحل (کیوان): درخشان در شرق؛ بهترین زمان برای رصد با تلسکوپ، بامدادها وقتی در جنوب بالاست. حلقههایش امسال از لبه دیده میشوند.
اورانوس: نزدیک خوشهٔ پروین، از حوالی ۱۱ شب تا سپیدهدم قابل مشاهده است.
نپتون: در نزدیکی زحل، تنها با تلسکوپ کوچک نقطهای آبیفام دیده میشود.
تحریریهی «مداد»
