نیروانا احسانی
در پی جنگ تعرفه‌ای که دونالد ترامپ آغاز کرده، جهان ممکن است به سمت رکود اقتصادی یا حتی یک بحران عمیق‌تر و پایدارتر حرکت کند بنابراین نگاهی می‌اندازیم به بحران‌ها و رکودهایی که طی صد سال گذشته بر اقتصاد کبک تأثیر گذاشته‌اند.
پی‌یر فورتن، استاد ممتاز اقتصاد دانشگاه کبک مونترال (UQAM)گفته نرخ بیکاری ساده‌ترین شاخص برای شناسایی رکودهای اقتصادی در کاناداست.
هرچه رکود شدیدتر باشد، نرخ بیکاری بالاتر می‌رود و پس از بهبود اقتصادی کاهش پیدا می‌کند. به گفته‌ی وی، رکودهای سال ۱۹۸۲ و ۱۹۹۰ بدترین رکودهایی بودند که کانادا از زمان رکود اقتصادی بزرگ دهه‌ی ۱۹۳۰ تجربه کرده است.
▪️رکود بزرگ ۱۹۲۹ تا ۱۹۳۹
رکود بزرگ ۱۹۲۹ تا ۱۹۳۹ با سقوط بازار بورس وال‌استریت در ۲۴ اکتبر ۱۹۲۹، موسوم به «پنج‌شنبه‌ی سیاه» آغاز شد. در روزهای بعد، یعنی دوشنبه و سه‌شنبه‌ی سیاه، تولید صنعتی سقوط کرد و بیکاری جهانی افزایش یافت.
در کانادا نرخ بیکاری به ۲۵ درصد رسید و یک دهه طول کشید تا شرایط اقتصادی به سطح پیش از بحران بازگردد. فورتن یادآور می‌شود که در آن زمان بیمه‌ی بیکاری وجود نداشت و مردم در شرایط بسیار دشواری زندگی می‌کردند.
▪️رکود پس از جنگ: ۱۹۵۶ تا ۱۹۶۱
گرچه دوران پس از جنگ جهانی دوم دوره‌ای از رونق اقتصادی به شمار می‌رفت، اما از بحران در امان نماند.
افزایش ناگهانی بیکاری در سال ۱۹۵۶ باعث شد کارشناسان از رکود سخن بگویند. اشتغال کامل تا میانه‌ی دهه‌ی ۱۹۶۰ بازنگشت.
این اولین رکودی بود که عمدتاً در نتیجه‌ی سیاست‌های بانک مرکزی برای مهار تورم از طریق افزایش نرخ بهره به‌وجود آمد.
رکود ناشی از سیاست‌های بانک مرکزی سال ۱۹۸۲
تورم شدید دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ که در برخی سال‌ها به بالای ۱۱ درصد رسید، بانک مرکزی کانادا را وادار به افزایش چشمگیر نرخ بهره کرد. این موضوع باعث سقوط بازار مسکن، خودرو و کالاهای مصرفی بادوام شد و بیکاری به‌شدت افزایش یافت.
در کبک، نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله به ۲۶ درصد رسید که دو برابر نرخ بیکاری بزرگ‌سالان بود.
▪️رکود اوایل دهه‌ی ۹۰ : ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۲
در پی بی‌ثباتی‌های اقتصادی میان قدرت‌های بزرگ، کانادا از آوریل ۱۹۹۰ وارد رکود شد و تا آوریل ۱۹۹۲ از آن خارج نشد. این رکود بیش از ایالات‌متحده به کانادا ضربه زد و در سال ۱۹۹۱ باعث از بین رفتن ۷۰ هزار شغل در کبک شد. در آن زمان شرکت‌های کوچک، متوسط و بزرگ همگی آسیب دیدند.
▪️بحران مالی جهانی ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹
این بحران با سقوط بازار مسکن آمریکا و ورشکستگی نهادهای مالی آغاز شد. فورتن می‌گوید این بحران مانند رکود بزرگ، ناشی از حباب‌های سفته‌بازی و ضعف نظارت بر بانک‌ها بود. در کبک، نرخ بیکاری افزایش یافت، سرمایه‌گذاری‌ها کاهش یافتند و اقتصاد کند شد.
▪️رکود ناشی از کووید۱۹: سال ۲۰۲۰
همه‌گیری کووید۱۹ باعث رکود جهانی در سال ۲۰۲۰ شد. اقتصاد جهان در سال ۲۰۲۰ حدود ۳/۵ درصد کوچک شد و کبک افت ۵/۳ درصدی تولید ناخالص داخلی را تجربه کرد. نرخ بیکاری افزایش یافت، اما اثرات اقتصادی این بحران، نسبت به رکودهای قبلی، کوتاه‌مدت‌تر بود.
کبک در طول تاریخ، همواره با تاب‌آوری اقتصادی از بحران‌ها عبور کرده و بار دیگر روی پای خود ایستاده است. اکنون، در مواجهه با تهدید رکود جهانی ناشی از جنگ تعرفه‌ای، مرور دوباره‌ی این تجربه‌های تاریخی می‌توانند برای کبکی‌ها راهگشا باشند.
این مطلب ابتدا با این لینک در کانال تلگرامی «مداد» منتشر شد.
