پوریا ناظمی
ولورین کانادایی که از نظر علمی با نام Gulo gulo شناخته می‌شود، یکی از نیرومندترین موجودات طبیعت است. این حیوان به خاطر سرسختی و مقاومتش شهرت دارد و تجسم روح وحشی و رام‌نشده طبیعت بکر کانادا است. با وجود جثه‌ای تنومند، ولورین یک لاشخور برتر و شکارچی فرصت‌طلب است و نقش مهمی در حفظ تعادل اکولوژیکی ایفا می‌کند.
ولورین کانادایی در مناطق دورافتاده و ناهموار جنگل‌های بوره‌آل، تندرا و مناطق آلپاین کانادا زندگی می‌کند. این حیوانات منزوی اغلب در شمال کانادا، از جمله یوکان، قلمروهای شمال غربی، نوناووت، بریتیش کلمبیا، آلبرتا، منیتوبا، انتاریو و بخش‌هایی از کبک و نیوفاندلند و لابرادور یافت می‌شوند. آنها مناطق بکر و دست‌نخورده را ترجیح می‌دهند، اما در کوه‌های راکی و مناطق زیرآلپاین نیز مشاهده شده‌اند. البته آنها در شرق کانادا بسیار نادر هستند یا منقرض‌شده‌اند.
ولورین‌ها بسیار سازگارند و می‌توانند در محیط‌های متنوعی از جنگل‌های متراکم مخروطی گرفته تا تندرای باز زندگی کنند. آنها در زمستان مناطقی با پوشش برف عمیق را ترجیح می‌دهند، زیرا این شرایط برای ساخت لانه و ذخیره غذا ایده‌آل است. مطالعات نشان می‌دهد که ولورین‌ها از لانه‌های برفی برای بزرگ کردن بچه‌های خود استفاده می‌کنند و این موضوع آنها را در برابر تغییرات اقلیمی آسیب‌پذیر می‌کند، زیرا افزایش دما پوشش برف را در برخی مناطق کاهش می‌دهد. با وجودی که این حیوان عاشق برف عمیق است، اما می‌تواند در زمین‌های صخره‌ای بدون پوشش برف نیز زنده بماند.
تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که ولورین‌ها به محدوده‌های وسیعی نیاز دارند—نرها ممکن است تا ۱۵۰۰ کیلومتر مربع (۵۸۰ مایل مربع) را پوشش دهند، در حالی که محدوده ماده‌ها معمولاً بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتر مربع (۱۱۵ تا ۱۹۳ مایل مربع) است. این گستردگی باعث می‌شود که تکه‌تکه شدن زیستگاه نگرانی بزرگی برای بقای آنها باشد.
جفت‌گیری و تولیدمثل
ولورین‌ها چرخه تولیدمثلی منحصربه‌فردی دارند که با تأخیر در کاشت جنین (دیاپوز جنینی) مشخص می‌شود. جفت‌گیری در ماه‌های تابستان، معمولاً از ماه مه تا اوت، رخ می‌دهد، اما تخمک بارور شده تا پاییز یا اوایل زمستان در رحم کاشته نمی‌شود. این سازگاری به ماده اجازه می‌دهد زمان تولد بچه‌هایش را به شرایط محیطی مناسب‌تر، معمولاً بین فوریه و آوریل، تنظیم کند.
یک ولورین ماده در لانه‌ای که اغلب در برف عمیق، زیر کنده‌های افتاده یا شکاف‌های صخره‌ای ساخته می‌شود، یک تا سه بچه (به ندرت تا پنج بچه) به دنیا می‌آورد. بچه‌ها کور متولد می‌شوند و با خز سفید پوشیده شده‌اند و کاملاً به مادرشان برای تغذیه وابسته‌اند. در ۱۰ هفتگی، آنها شروع به کاوش در خارج از لانه می‌کنند و در ۵ تا ۶ ماهگی به استقلال می‌رسند.
ولورین‌ها در سن ۲ تا ۳ سالگی به بلوغ جنسی می‌رسند و ماده‌ها معمولاً هر دو تا سه سال یک‌بار تولیدمثل می‌کنند که این امر به رشد آهسته جمعیت آنها منجر می‌شود.
اندازه و ویژگی‌های فیزیکی
ولورین کانادایی عضوی تنومند و عضلانی از خانواده راسوها (Mustelidae) است که به خوبی با شرایط سخت سازگار شده است.
وزن نرها بین ۹ تا ۱۸ کیلوگرم (۲۰ تا ۴۰ پوند) و وزن ماده‌ها کمی کمتر، بین ۷ تا ۱۳ کیلوگرم (۱۵ تا ۲۹ پوند) است.
با وجود اندازه جمع‌وجور، ولورین‌ها از قدرت و استقامت فوق‌العاده‌ای برخوردارند. آنها خز قهوه‌ای تیره ضخیمی با نوارهای روشن‌تر در کناره‌ها دارند که هم استتار و هم عایق در برابر سرمای شدید را فراهم می‌کند. خز آنها آب‌گریز (ضدآب) است و در شرایط مرطوب و برفی آنها را خشک نگه می‌دارد.
ولورین‌ها دارای چنگال‌های بزرگ و نیمه‌قابل‌جمع‌شدن و فک‌های قدرتمندی هستند که قادر به خرد کردن استخوان‌هاست و به آنها اجازه می‌دهد در زمستان از لاشه‌های یخ‌زده تغذیه کنند. نیروی گاز گرفتن آنها در مقایسه با جثه‌شان جزو قوی‌ترین‌هاست و آنها را به شکارچیان و لاشخورهای کارآمدی تبدیل می‌کند. قدرت فک ولورین در مقایسه با اندازه‌اش بسیار بالا است و می‌تواند استخوان‌ها را خرد کند. آزمایش‌های انجام‌شده نشان داده که قدرت فک آنها قابل مقایسه با برخی سگ‌های بزرگ است.
رژیم غذایی
ولورین‌ها همه‌چیزخوارانی فرصت‌طلب هستند که رژیم غذایی‌شان بر اساس دسترسی فصلی و موقعیت جغرافیایی تغییر می‌کند. اگرچه عمدتاً گوشتخوارند، اما در صورت لزوم توت‌ها، ریشه‌ها و سایر مواد گیاهی را نیز مصرف می‌کنند. ولورین عمدتاً شکارچی حیوانات کوچک و میان‌جثه (مانند خرگوش و جوندگان) است و بیشتر وابسته به لاشه‌ها است. در برخی موارد، ولورین‌ها می‌توانند گوزن‌های جوان یا بیمار را که قادر به فرار نیستند، شکار کنند؛ اما این رفتار بسیار نادر است و بیشتر وابسته به فرصت‌های استثنایی می‌باشد.
منابع غذایی اصلیرژیم زمستانی: لاشه (بقایای حیوانات مرده) که اغلب از شکارهای گرگ‌ها، سیاهگوش‌ها و دیگر شکارچیان به دست می‌آید.
رژیم بهار و تابستان: پستانداران کوچک (خرگوش، جوندگان، سنجاب‌ها)، پرندگان و تخم‌ها.
شکار فرصت‌طلبانه: ولورین‌ها گاهی به گوزن‌ها، کاریبوها و موس‌های ضعیف یا به دام افتاده حمله می‌کنند؛ اما عمده شکار آنها را حیوانات کوچک تشکیل می‌دهد.
رفتار ذخیره‌سازی: آنها غذای اضافی را در محیط‌های سرد برای استفاده در زمستان‌های سخت ذخیره می‌کنند.
به لطف حس بویایی قوی، ولورین‌ها می‌توانند غذای مدفون در چند فوت برف را پیدا کنند و لاشه‌های یخ‌زده پنهان‌شده زیر برف را تشخیص دهند.
شکارچیان و تهدیدها
ولورین‌های بالغ به دلیل طبیعت تهاجمی و عادات انفرادی‌شان شکارچیان طبیعی کمی دارند. با این حال، ولورین‌های جوان و ضعیف ممکن است طعمه شوند. گرگ‌ها رقیب غذایی اصلی طبیعی آنها به شمار می‌روند، به‌ویژه زمانی که ولورین‌ها سعی می‌کنند شکار آنها را بدزدند. البته ولورین حیله‌گر معمولا مستقیم با گرگ‌ها درگیر نمی‌شود بلکه آنها را با فاصله دنبال می‌کند و پس از آنکه آنها شکار خود ر اانجام دادند سعی می کند بقایای لاشه رها شده شکار آنها را بدزدد. البته باید به یاد داشت ولورین‌ها معمولاً از لاشه‌هایی تغذیه می‌کنند که مدت زیادی از رها شدنشان نگذشته باشد یا به‌طور کامل مصرف نشده باشد. آنها گاهی جرأت می‌کنند که از گرگ‌ها غذا بربایند، اما معمولاً این اتفاق تنها در مواقعی رخ می‌دهد که گرگ‌ها تعداد کمی داشته باشند یا از لاشه دور شده باشند. دزدی مستقیم شکار از گرگ‌ها نادر است اما گزارش‌هایی از آن وجود دارد.
همچنین خرس‌ها با ولورین‌ها برای غذا رقابت می‌کنند، اگرچه رویارویی مستقیم میان آنها نادر است. عقاب طلایی نیز در مواردی بچه های ولورین را شکار می‌کند؛ اما اصلی ترین خطر برای آنها انسان ها و روند توسعه در مناطق طبیعی است. از بین رفتن و تکه‌تکه شدن زیستگاه، قطع درختان، استخراج معدن، ساخت جاده و تغییرات اقلیمی قلمرو ولورین را کاهش داده و جمعیت‌های تولیدمثلی را مختل می‌کند.
ولورین‌ها هنوز در برخی مناطق کانادا به طور قانونی برای خز خود شکار می‌شوند. اماشکار غیرقانونی آنها نیز رایج است.
و در نهایت تغییرات اقلیمی که با افزایش دما پوشش برف را کاهش می‌دهد و بر مکان‌های لانه‌سازی و دسترسی به غذا تأثیر می‌گذارد. خطری است که این موجودات مقاوم را با خطر مواجه می‌کند
وضعیت حفاظت
ولورین به عنوان گونه‌ای با نگرانی ویژه تحت قانون گونه‌های در معرض خطر کانادا (SARA) فهرست شده است. در حالی که برخی جمعیت‌ها پایدارند، جمعیت‌های دیگر—به‌ویژه در جنوب کانادا—در حال کاهش هستند ولورین‌های جنوبی (مانند جمعیت‌هایی که در کوه‌های راکی و کوه‌های کسکید در بریتیش کلمبیا و آلبرتا زندگی می‌کنند) در وضعیت بسیار بحرانی قرار دارند. در حالی که جمعیت‌های شمالی‌تر (یوکان، نوناووت، قلمروهای شمال غربی) هنوز پایدارتر هستند. در ایالات متحده، ولورین‌ها تحت بررسی برای قرار گرفتن در لیست گونه‌های در معرض خطر انقراض هستند.
تلاش‌های حفاظتی:
حفاظت از زیستگاه‌های حیاتی (کریدورهای بکر و مناطق دورافتاده).
کاهش تعارضات انسان و حیات وحش (محدود کردن توسعه جاده‌ها، شیوه‌های پایدار جنگل‌داری).
برنامه‌های حفاظتی بومی‌محور برای مدیریت زیستگاه.
تحقیقات مداوم برای درک بهتر جمعیت‌ها، الگوهای حرکت و ژنتیک ولورین‌ها به منظور توسعه استراتژی‌های حفاظتی مؤثر.
حقایق علمی و زیستی
خانواده: Mustelidaeمرتبط با راسوها، گورکن‌ها و سمورها.
Gulo gulo به معنای «پرخور» در لاتین.
سرعت: می‌تواند تا 40 کیلومتر در ساعت بدود.
استقامت: در شرایط خاص مانند کمبود غذا، ولورین‌ها می‌توانند در جستجوی غذا تا ۶۰ کیلومتر در یک روز نیز حرکت کنند؛ اما به‌طور معمول روزانه حدود ۲۰ تا ۳۰ کیلومتر جابه‌جا می‌شوند.
محدوده خانه: نرها تا ۱۵۰۰ کیلومتر مربع و ماده‌ها ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتر مربع را پوشش می‌دهند.
نرخ تولیدمثل: رشد جمعیت به دلیل وابستگی طولانی بچه‌ها و فاصله ۲ تا ۳ ساله تولیدمثل آهسته است.
ولورین‌ها نقش اکولوژیکی مهمی به عنوان لاشخور دارند و به بازیافت مواد مغذی و حفظ پویایی سالم شکارچی-شکار کمک می‌کنند.
ولورین یکی از قوی‌ترین حیوانات نسبت به اندازه خود است و می‌تواند تا ۱۰ برابر وزن خود را حمل کند!
برخی مطالعات نشان داده‌اند که ولورین‌ها می‌توانند روزانه تا ۲۴ کیلومتر برای یافتن غذا حرکت کنند. در برخی موارد، ولورین‌ها برای یافتن غذا می‌توانند در یک روز بیش از ۳۰ کیلومتر نیز جابه‌جا شوند. آنها به خاطر متابولیسم بالا، استقامت بالایی دارند.
برخلاف تصور عام، ولورین‌ها در صورت مواجهه با گرگ‌های تنها یا شکارچیان کوچک، گاهی موفق به دفاع از خود می‌شوند!
ولورین در فرهنگ بومیان کانادا
ولورین در فرهنگ بومیان کانادا جایگاه ویژه‌ای دارد و در بسیاری از داستان‌ها و افسانه‌های شفاهی به عنوان حیوانی نیرومند، زیرک و گاهی حیله‌گر شناخته می‌شود. در میان قبایل کری، دنه و الگونکوئین، ولورین نمادی از استقامت، بقا و هوش است. این حیوان اغلب در نقش یک حیله‌گر ظاهر می‌شود که با زکاوت خود بر چالش‌ها غلبه می‌کند، اما گاهی به دلیل اشتباهاتش درس‌هایی به انسان‌ها می‌آموزد.
در فرهنگ کری و الگونکوئین، ولورین به خاطر توانایی‌اش در یافتن غذا و زنده ماندن در شرایط سخت ستایش می‌شود. در یکی از داستان‌های کری، ولورین با حیله‌گری غذایی را از حیوانات دیگر می‌دزدد، اما در نهایت به دلیل طمع خود گرفتار می‌شود و این داستان به عنوان درسی درباره تعادل و احترام به طبیعت روایت می‌شود.
بومیان ولورین را نماد بقا در طبیعت خشن شمال می‌دانند. برخی قبایل باور دارند که این حیوان از طریق داستان‌هایش درس‌هایی درباره شجاعت، استقامت و ارتباط با طبیعت به انسان‌ها می‌دهد. از این رو، ولورین در فرهنگ شفاهی بومیان به عنوان معلمی از طبیعت و موجودی افسانه‌ای جایگاه مهمی دارد.
در فرهنگ مردم اینو (Innu) در شرق کبک و لابرادور، ولورین که در زبان اینو-آیمون به نام «کوئکواتشئو» (Kuekuatsheu) شناخته می‌شود، نقشی برجسته در اسطوره‌ها دارد. او به عنوان یک حیله‌گر و گاهی قهرمان ظاهر می‌شود که در ماجراهای مختلف به نجات خانواده‌های اینو از تهدیداتی مانند ویندیگو (روح آدم‌خوار در اساطیر الگونکوئین) کمک می‌کند یا با زیرکی دیگران را فریب می‌دهد. این داستان‌ها معمولاً در چادرها و کنار آتش برای کودکان تعریف می‌شوند و بخشی از سنت شفاهی اینوها را تشکیل می‌دهند.
در یکی از افسانه‌های اینو، کوئکواتشئو نقش مهمی در خلق زمین ایفا می‌کند. پس از سیل بزرگی که جهان را فرا می‌گیرد، او حیوانات را در قایقی بزرگ جمع می‌کند و از یک غواص (مانند اردک یا سمور) می‌خواهد تا به زیر آب برود و گل بیاورد. کوئکواتشئو با این گل زمینی را می‌سازد که به تدریج به جهان امروزی تبدیل می‌شود. این داستان شباهت‌هایی به افسانه‌های خلقت در دیگر فرهنگ‌های بومی دارد، اما کوئکواتشئو در اینجا به طور خاص به عنوان یک شخصیت حیله‌گر و خلاق برجسته است.
در فرهنگ‌های آتاباسکایی (Athabaskan) در شمال غربی کانادا، ولورین نیز به عنوان یک حیله‌گر و تغییرشکل‌دهنده شناخته می‌شود. او نقشی مشابه با کلاغ در سنت‌های ساحل شمال غربی یا کایوت در افسانه‌های ناواهو ایفا می‌کند و اغلب با استفاده از هوش و طنز خود نظم یا هرج‌ومرج را به طبیعت می‌آورد. در یکی از داستان‌های آتاباسکایی، ولورین با تغییر شکل به حیوانی دیگر، شکارچیان را گمراه می‌کند تا غذا یا قلمرو خود را حفظ کند.
این داستان‌ها نشان‌دهنده احترام عمیق بومیان به ولورین و ویژگی‌های او مانند سرسختی، حیله‌گری و توانایی بقا در شرایط سخت است.
داستانی درباره ولورین
ولورین و سنگ بزرگ: داستانی از قوم مونتانیه
در زمان‌های بسیار دور، در جهانی که هنوز سنگ‌ها در آن وجود نداشتند، تنها یک تخته‌سنگ بزرگ در میان سرزمین‌ها قرار داشت. ولورین، حیوانی معروف به حیله‌گری و شجاعت، به این تخته‌سنگ نزدیک شد و با تمسخر گفت: «من می‌توانم سریع‌تر از تو بدوم.»
تخته‌سنگ با آرامش پاسخ داد: «شاید حق با تو باشد. من از زمانی که به یاد دارم، در همین‌جا بوده‌ام و حرکتی نکرده‌ام.»
ولورین با تعجب ساختگی گفت: «حتی موش و مورچه هم می‌توانند بدوند. اگر تو نمی‌توانی، پس از همه پایین‌تری.» سپس با بی‌احترامی به تخته‌سنگ لگدی زد.
تخته‌سنگ از این توهین ناراحت شد و شروع به غلتیدن به سمت ولورین کرد. ولورین با خنده از جلوی آن فرار کرد و به سمت پایین تپه دوید، در حالی که تخته‌سنگ او را تعقیب می‌کرد.
پس از مدتی، ولورین خسته شد و از تخته‌سنگ خواست تا سرعتش را کم کند؛ اما تخته‌سنگ به حرکت خود ادامه داد. ناگهان، ولورین زمین خورد و تخته‌سنگ روی او افتاد، بدنش را خرد کرد.
ولورین با وحشت فریاد زد و از برادرانش، گرگ و روباه، درخواست کمک کرد؛ اما آنها امتناع کردند و یادآوری کردند که او به تخته‌سنگ توهین کرده است و سزاوار این مجازات است.
قورباغه تلاش کرد کمک کند، اما دستانش لغزنده بودند و نتوانست کاری انجام دهد. موش هم گفت که خیلی کوچک است و نمی‌تواند کمکی کند.
در نهایت، ولورین از برادرش، طوفان، درخواست کمک کرد. طوفان با دیدن وضعیت ولورین خندید، اما ولورین با اعتراف به اشتباهش، دوباره درخواست کمک کرد.
طوفان، رعد را فراخواند و رعد با سرعت از آسمان پایین آمد و تخته‌سنگ را به تکه‌های کوچک تبدیل کرد. به این ترتیب، سنگ‌ها در سراسر جهان پراکنده شدند. از آن پس ولورین با احترام با سنگ‌ها رفتار می‌کرد.
داستانی دیگر از بومیان: سقوط شهابس درخشان و برخاستن ولورین از محل برخورد
داستان به زمین آمدن ولورین به شکل شهابی درخشان
داستان ولورین و دنباله‌دار – روایتی از قوم آنیشینابه
در زمان‌های بسیار دور، آسمان پر از ستاره‌هایی بود که روح‌های نگهبان جهان محسوب می‌شدند. در میان آنها، چهار روح قدرتمند در آسمان شب سفر می‌کردند، درخشان و پرجنب‌وجوش، و از بالای زمین عبور می‌کردند. مردم آنیشینابه آنها را “روح‌های ستاره‌ای” می‌نامیدند، زیرا هر یک از آنها وظیفه‌ای برای حفاظت از طبیعت داشتند.
اما یکی از این روح‌ها، که پرشورتر و بی‌قرارتر از دیگران بود، همیشه تلاش می‌کرد سریع‌تر از بقیه حرکت کند. او با غرور از میان آسمان می‌گذشت، به ستاره‌ها نزدیک می‌شد و در مسیر خود نور درخشانی به جا می‌گذاشت. او که از این سرعت لذت می‌برد، بدون توجه به هشدارهای دیگر روح‌ها، هر لحظه بیشتر به زمین نزدیک می‌شد.
یک شب، این دنباله‌دار بیش از حد پایین آمد. درخششی سرخ و آتشین در آسمان ظاهر شد، و ناگهان این روح از آسمان سقوط کرد. او با سرعت به زمین برخورد کرد، و در لحظه‌ای جادویی، شکلش تغییر کرد. از میان خاک و سنگ، موجودی نوظهور سر برآورد—او “گویی‌نگوا‌آگه” (Gwiingwa’aage)، ولورین، بود.
ولورین، برخاسته از نور و آتش ستاره‌ای، ویژگی‌های روحی آسمانی را حفظ کرده بود. او پرقدرت، چابک و حیله‌گر بود، قادر به حرکت با سرعتی شگفت‌انگیز در میان جنگل‌ها و کوهستان‌های سرد. اما همچنان طبیعت ناآرام و سرکش خود را حفظ کرده بود. او نمی‌توانست در یک مکان بماند، همیشه در حال دویدن، جستجو، و ماجراجویی بود.
برخی از مردم آنیشینابه باور داشتند که ردپای نورانی‌ای که در آسمان باقی می‌ماند، یادگار این سقوط بزرگ است. آنها هرگاه یک شهاب در آسمان می‌دیدند، می‌گفتند: “این گویی‌نگوا‌آگه است که راهش را از میان ستاره‌ها می‌جوید، به دنبال ماجراهای جدید در آسمان و زمین.”
از آن زمان، ولورین به‌عنوان نمادی از استقلال، مقاومت، و حیله‌گری در میان مردم آنیشینابه باقی ماند. او یادآور این بود که همیشه باید قدرتمند و شجاع بود، اما باید تعادل را حفظ کرد و به هشدارهای دیگران گوش داد، زیرا حتی ستاره‌ای درخشان هم می‌تواند سقوط کند.
ولورین در دنیای کمیک: یک قهرمان کانادایی در فرهنگ عامه
ولورین (Wolverine) یکی از معروف‌ترین شخصیت‌های دنیای کمیک و یکی از نمادهای قهرمانان کانادایی در فرهنگ عامه است. این شخصیت که با نام لوگان (Logan) نیز شناخته می‌شود، اولین بار در کمیک‌های مارول (Marvel Comics) در سال ۱۹۷۴ معرفی شد. خالقان او، لن وین (Len Wein) و جان رومیتا (John Romita Sr.)، او را به عنوان یک جهش‌یافته‌ای کانادایی با قدرت شفابخشی فوق‌العاده، چنگال‌های آدامانتیومی و روحی سرکش طراحی کردند.
ولورین در ابتدا به عنوان یک مامور کانادایی معرفی شد که با گروهی از ابرقهرمانان مبارزه می‌کرد؛ اما محبوبیت او زمانی افزایش یافت که در سال ۱۹۷۵ به تیم افراد ایکس (X-Men) پیوست. شخصیت خشن، گذشته‌ی مرموز و مبارزات بی‌رحمانه‌ی او باعث شد که در دهه‌های بعد، به یکی از محبوب‌ترین شخصیت‌های مارول تبدیل شود.
حضور هیو جکمن (Hugh Jackman) در نقش ولورین در فیلم‌های مردان ایکس، محبوبیت این شخصیت را چند برابر کرد و او را به یکی از نمادهای فرهنگ عامه تبدیل نمود. داستان‌های او درباره‌ی هویت، انتقام و مبارزه با سرنوشت، ولورین را نه‌تنها یک قهرمان اکشن، بلکه یک نماد از مقاومت و سرسختی در میان هواداران کمیک کرده است.
نتیجه‌گیری
ولورین کانادایی بازمانده‌ای شگفت‌انگیز است که روح طبیعت وحشی شمال را در خود دارد. با این حال، تخریب زیستگاه، تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی آینده آن را تهدید می‌کند. حفاظت از این گونه برای حفظ میراث غنی اکولوژیکی و فرهنگی کانادا ضروری است. نه تنها باید امیدوار بود که سرسختی این موجود شگفت انگیز به بقای آن کمک کند اما ما نیز باید نقش خود را برای کمک به بقای آن با احترام به محدوده طبیعی زیستگاه او و دیگر ساکنان این سرزمین ایفا کنیم.
