پوریا ناظمی
آسمان این هفته در یک نگاه: ۱۴ تا ۲۳ فوریه ۲۰۲۵
در این هفته، مشتری در آسمان جنوبی، در ارتفاعی بالا قرار گرفته است. در کنار آن، ستاره‌ی دبران و خوشه‌ی پروین یک مثلث تقریبا قائم را تشکیل داده‌اند. با این آرایش شگفت‌انگیز در آسمان، به نظر می‌رسد گویی نقشه‌ای کهن از سپهر را پیش روی خود داریم.
حرکت کند مشتری نسبت به ستارگان پس‌زمینه به دلیل فاصله‌ی زیاد آن از خورشید و زمین است. این سیاره به‌تازگی از نقطه‌ی ایست خود در حرکت بازگشتی (۴ فوریه) عبور کرده است، بنابراین تغییرات آن بسیار اندک خواهد بود.
در این شب‌ها، شکارچی آسمان، صورت فلکی جبار، حدود ساعت هشت شب به بالاترین نقطه‌ی خود بر فراز افق جنوب می‌رسد. در این وضعیت، به نظر می‌رسد که جبار از زمانی که در اوایل زمستان در افق پایین‌تر دیده می‌شد، کوچک‌تر شده است؛ اما این تنها توهمی بصری مشابه با توهم بزرگی ماه در حال طلوع در حالت بدر است که باعث می‌شود اجرام آسمانی در نزدیکی افق بزرگ‌تر به نظر برسند.
در پایین پای جبار و سمت راست ستاره‌ی شباهنگ (شعرای یمانی)، خرگوش آسمانی (لِپوس) کمین کرده است. این صورت فلکی، برخلاف بسیاری از همتایانش، شباهتی واقعی به نام خود دارد. خرگوشی که دماغش به سمت پایین راست قرار گرفته، گوش‌های کم‌نورش به سمت بالا و بدنش به طرف چپ فشرده شده است. دو ستاره‌ی پرنور این صورت فلکی، آلفا و بتا لپوریس، گردن این خرگوش را شکل می‌دهند.
شنبه، ۱۵ فوریه: کاوش در خوشه‌ی ستاره‌ای برساوش
پس از تاریک شدن کامل هوا، ساختار W شکل صورت فلکی ذات‌الکرسی در شمال غربی می‌درخشد. در نزدیکی نقطه‌ی سرسو، ستاره‌ی درخشان عیوق از صورت فلکی ارابه‌ران دیده می‌شود.
میان عیوق و ذات‌الکرسی، ستاره‌ی آلفا برساوش (با قدر ۱.۸) به همراه خوشه‌ی آلفا برساوش قرار دارد. این خوشه، مجموعه‌ای از ستارگان پراکنده است که با دوربین دوچشمی می‌توان حدود دوازده عدد از آن‌ها را به‌وضوح مشاهده کرد. آلفا برساوش، یک ابرغول سفید و روشن‌ترین عضو این گروه است. این ستارگان در فاصله‌ی حدود ۵۸۰ سال نوری از زمین قرار دارند.
در همان حوالی، آبشار کِمبل یکی از جاذبه‌های مخفی آسمان است که در شمال شمال‌غربی قرار دارد. این خوشه‌ی ستاره‌ای، که در سال ۱۹۸۰ توسط ستاره‌شناس کانادایی، لوسیان کمبل کشف شد، زنجیره‌ای طولانی از ستارگان کم‌نور است. برای یافتن آن، می‌توانید خطی فرضی از ستاره‌ی الغول تا آلفا برساوشبکشید و سپس این خط را ۱.۵ برابر امتداد دهید.
یکشنبه، ۱۶ فوریه: ملاقات ماه و سماک اعزل
امشب ماه در وضعیت کاهش‌یابنده (گبیوس کاهنده) قرار دارد و حدود ساعت ۱۰ شب طلوع می‌کند. ستاره‌ی سماک اعزل در فاصله‌ی ۲ تا ۳ درجه زیر آن دیده می‌شود. در طول شب، ماه کم‌کم به سماک اعزل نزدیک‌تر شده و حوالی سپیده‌دم ۱۷ فوریه، تنها یک درجه پایین‌تر از آن خواهد بود.
دوشنبه، ۱۷ فوریه: سگ بزرگ در آسمان شب
بعد از شام، ستاره‌ی شباهنگ (شعرای یمانی – تیشتر) در جنوب شرقی می‌درخشد. این ستاره، درخشان‌ترین ستاره‌ی صورت فلکی سگ بزرگ است و در یک آسمان تاریک، با چند ستاره‌ی دیگر شکل یک سگ ایستاده را تشکیل می‌دهد.
اما در مناطقی که آلودگی نوری وجود دارد، تنها پنج ستاره‌ی پرنور این صورت فلکی قابل مشاهده است که به شکل ساطور گوشت شباهت دارند. شباهنگ در این شکل، گوشه‌ی بالایی ساطور را تشکیل می‌دهد.
سه‌شنبه، ۱۸ فوریه: ستاره‌ای که حرکتش قابل مشاهده است!
در این شب، می‌توانید ستاره‌ی لویتِن (GJ 273)، یکی از نزدیک‌ترین و روشن‌ترین کوتوله‌های سرخ را مشاهده کنید. این ستاره در فاصله‌ی ۱۲.۳ سال نوری از ما قرار دارد و در طول سال، ۳.۷ ثانیه‌ی قوسی حرکت می‌کند که می‌توان آن را طی چند سال مشاهده کرد.
چهارشنبه، ۱۹ فوریه: نور ضعیف، اما افسانه‌ای
این هفته زمان خوبی برای مشاهده‌ی نور منطقةالبروج است. این پدیده، که ناشی از بازتاب نور خورشید از گرد و غبار میان‌سیاره‌ای است، در سمت غرب و پس از غروب آفتاب، به‌صورت نوری کم‌رنگ و مخروطی شکل دیده می‌شود.
پنجشنبه، ۲۰ فوریه: ماه و قلب عقرب
ماه در وضعیت ربع آخر قرار دارد و حوالی ساعت ۲ بامداد طلوع می‌کند. ستاره‌ی قلب‌العقرب درست در بالای آن دیده می‌شود و منظره‌ای تماشایی را در آسمان جنوب خلق می‌کند.
جمعه، ۲۱ فوریه: کارناوال جانوران در آسمان
پس از شام، پنج صورت فلکی از حیوانات شکارچی در آسمان ظاهر می‌شوند. از شمال شرق تا جنوب، به ترتیب خرس بزرگ، شیر، مار دریایی، سگ کوچک و سگ بزرگ دیده می‌شوند.
شنبه، ۲۲ فوریه: جستجوی خوشه‌ی ستاره‌ای M41
در جنوب، ستاره‌ی شباهنگ در ساعت ۸ تا ۹ شب در نقطه‌ی اوج خود قرار می‌گیرد. ۴ درجه پایین‌تر از آن، خوشه‌ی ستاره‌ای M41، به‌صورت توده‌ای کم‌نور اما زیبا قابل مشاهده است.
یکشنبه، ۲۳ فوریه: دیدار با دومین ستاره‌ی درخشان آسمان
آیا تا به حال ستاره‌ی سهیل، دومین ستاره‌ی درخشان آسمان را دیده‌اید؟ این ستاره تنها از عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر از ۳۷ درجه شمالی قابل مشاهده است و حدود ۲۱ دقیقه پیش از عبور شباهنگ از نصف‌النهار، در نقطه‌ی جنوب به اوج می‌رسد.
اگر در شب‌های سرد زمستانی قصد دارید برای تماشای زیبایی‌های آسمان از خانه خارج شوید، علاوه بر اینکه لباس گرم و نوشیدنی با خود به همراه ببرید از امنیت محل رصد مطمئن شوید. همراه داشتن یک کیف کمک های اولیه همیشه مفید است و همین طور دوستان و خانواده را از محل رصد خود آگاه کنید تا در صورت هر مشکلی بتوانند به کمک شما بیایند.
منبع: Sky And Telescope
