پوریا ناظمی
سرطان‌شناسی که صنعت هوایی را متحول کرد
دوران کودکی و تحصیلات
فرانکس در دورانی از پیشرفت سریع فناوری بزرگ شد که کنجکاوی و علاقه او به علوم را برانگیخت. او در دانشگاه تورنتو تحصیل کرد و مدرک پزشکی گرفت. حرفه او با تحقیق در موسسه پزشکی بانتینگ و بست آغاز شد؛ جایی که تحت نظر سر فردریک بانتینگ، یکی از کاشفان انسولین، به تحقیق و نوآوری پرداخت.
تولد لباس جی
ایده اختراع لباس جی از تحقیقات فرانکس روی سانتریفیوژهایی که در درمان سرطان استفاده می‌شدند، سرچشمه گرفت.
در دوره ای این تصور وجود داش تکه ابزارهایی که نیروی گریز از مرکز تولید می کنند می‌توانند باعث جدایی سلول‌های سرطانی از سلول‌های سالم شوند. اما امروز می دانیم این روش کارآمدی نیست. با این وجود این آزمایش‌ها و شباهتی که فرانکس میان این نیرو و نیروهای گرانشی شدید در پروازهای سریع ایجاد می‌کردند، دید، الهام‌بخش او برای تلاش برای طراحی لباس مقاوم در برابر نیروی گرانش بالا شد.
فرانکس متوجه شد که این بیماران اغلب دچار تجمع خون در قسمت‌های پایین بدن خود می‌شوند که علائمی مانند سرگیجه یا بیهوشی را به دنبال دارد. این مشکل شباهت بسیاری به چالش‌هایی داشت که خلبانان هنگام مواجهه با نیروهای گرانشی شدید با آن روبرو بودند.
فرانکس راه‌حلی پیشنهاد داد: لباسی که با اعمال فشار به بدن از جریان یافتن خون به دور از مغز و اندام‌های حیاتی جلوگیری کند.
او در سال ۱۹۴۱ اولین نمونه اولیه این لباس، که به “لباس پرواز فرانکس” مشهور شد، را طراحی کرد. این لباس از کیسه‌های پر از آب استفاده می‌کرد که در هنگام تجربه نیروهای جی بالا بدن را فشرده می‌کرد.
چالش‌ها و دستاوردها
توسعه لباس جی با موانع متعددی روبرو بود. فرانکس با شک و تردید جامعه پزشکی و هوانوردی مواجه شد و یافتن موادی که بتوانند بدون محدود کردن حرکت، فشار مؤثر ایجاد کنند، چالش بزرگی بود.
با وجود این موانع، تلاش‌های خستگی‌ناپذیر او نتیجه داد. فرانکس شخصاً نمونه‌های اولیه لباس را در سانتریفیوژها آزمایش کرد و شرایط سخت خلبانان را تجربه کرد تا اثربخشی اختراع خود را ثابت کند.
این طراحی سرانجام توسط نیروی هوایی سلطنتی کانادا (RCAF) پذیرفته شد و دیگر نیروهای هوایی متفقین نیز به زودی از آن پیروی کردند. موفقیت این لباس در جنگ جهانی دوم نشان داد که چگونه می‌تواند به خلبانان کمک کند تا نیروهای جی بالاتری را بدون از دست دادن هوشیاری تحمل کنند.
تأثیر بر هوانوردی
لباس جی پزشکی هوانوردی را متحول کرد و کارایی خلبانان را در نبردهای هوایی بهبود بخشید. این فناوری به خلبانان اجازه داد مانورهای تهاجمی‌تری انجام دهند و شانس زنده ماندن در نبردها را افزایش دهند.
فراتر از کاربردهای جنگی، لباس جی پایه‌ای برای توسعه لباس‌های پیشرفته‌تری شد که در هوانوردی مدرن و اکتشافات فضایی به کار می‌روند. امروزه نسخه‌های پیشرفته لباس جی به تجهیزات استاندارد خلبانان و فضانوردان تبدیل شده است.
اختراع فرانکس یکی از افتخارات بزرگ کانادا است و نمادی از روح نوآوری در این کشور به شمار می‌رود. در سال ۱۹۴۴، او به پاس خدماتش به پزشکی هوانوردی، نشان امپراتوری بریتانیا را دریافت کرد. این اختراع، اهمیت تحقیقات میان‌رشته‌ای را به نمایش گذاشت و پل ارتباطی میان پزشکی و هوانوردی شد.
یکی از جنبه‌های جالب کار فرانکس تعهد او به آزمایش شخصی بود. با وجود خطرات، او اغلب نمونه‌های اولیه لباس جی را روی خود آزمایش می‌کرد و شرایط سخت را تحمل می‌کرد تا طراحی لباس را بهبود بخشد. همچنین، او فراتر از هوانوردی، در زمینه تحقیقات پزشکی نیز مشارکت‌های قابل توجهی داشت.
ویلبور فرانکس در ۴ ژانویه ۱۹۸۶ درگذشت، اما میراث او همچنان پابرجاست. لباس جی، گواهی بر نبوغ او و تأثیر عمیق کارهایش بر تاریخ پزشکی و هوانوردی است.
اختراع لباس جی توسط ویلبور فرانکس نمونه‌ای شگفت‌انگیز از به‌کارگیری علوم پزشکی برای حل چالش‌های واقعی است. کار او، هوانوردی را متحول کرد، جان‌های بسیاری را نجات داد و همچنان الهام‌بخش نوآوری‌های جدید است.
میراث فرانکس نمادی از خلاقیت و استقامت کانادایی است و نشان می‌دهد که ایده‌های جسورانه چگونه می‌توانند مسیر تاریخ را تغییر دهند.
