پوریا ناظمی
سلام به دوستداران آسمان شب!
به آغاز زمستان و پایان پاییز و از همه مهمتر شب یلدا نزیدک یمی شویم. این هفته نیز آسمان شب مملو از رویدادهایی است که اگر آسمان و ابر و باران و برف اجازه دهد فرصتی مناسب برای تماشا را برای شما به ارمغان می آورند.
شنبه، ۱۴ دسامبر: ماه کامل و اوج بارش شهابی جوزایی
ماه در این شب بهصورت کامل در آسمان میدرخشد و تمام شب را نورافشانی میکند. این ماه کامل که در فصل کریسمس رخ میدهد، در نیمهشب در بالاترین نقطۀ آسمان قرار میگیرد و زمین را نورانی می کند. همچنین، بارش شهابی جوزایی که یکی از غنیترین بارشهای شهابی سالانه است، در این شب به اوج خود میرسد. بااینحال، نور ماه کامل بسیاری از شهابها را پنهان میکند و تنها درخشانترین آنها قابل مشاهده خواهند بود. در ساعات اولیۀ شب، شهابهای کمتری دیده میشوند، اما آنهایی که ظاهر میشوند، مسیرهای طولانی و زیبایی را در آسمان طی میکنند.
یکشنبه، ۱۵ دسامبر: مثلث تابستانی در افق غربی
مثلث تابستانی که از سه ستارۀ درخشان وگا، دنب و الطائر تشکیل شده است، در این شب در افق غربی قرار دارد. وگا یا نسر .واقع، درخشانترین ستارۀ این مثلث، در شمال غربی میدرخشد و دنب در بالای آن قرار دارد. الطائر، سومین ستارۀ این مثلث، در سمت چپ یا پایین چپ وگا دیده میشود. با پیشروی شب و فصل، الطائر اولین ستارهای است که از دید ناپدید میشود.
دوشنبه، ۱۶ دسامبر: مقارنۀ ماه و مریخ
در این شب، ماه در فاز کاهشیافتۀ خود به نزدیکی سیارۀ مریخ میرسد. این مقارنه فرصتی مناسب برای مشاهدۀ این دو جرم آسمانی در کنار یکدیگر فراهم میکند. مریخ با رنگ مایل به قرمز خود در کنار هلال ماه، منظرهای زیبا در آسمان شب ایجاد میکند.
سهشنبه، ۱۷ دسامبر: اوج بارش شهابی دوقلوها
بارش شهابی دوقلوها (جوزایی) که هر ساله در این زمان به اوج خود میرسد، یکی از پربارترین بارشهای شهابی سالانه است. بااینحال، نور ماه کامل ممکن است مشاهدۀ شهابهای کمنورتر را دشوار کند. برای مشاهدۀ بهتر، به مناطقی با آسمان تاریک دور از آلودگی نوری شهرها بروید و سعی کنید ماه را از میدان دید خود خارج کنید تا شهابهای بیشتری را ببینید.
این یکی از بهترین بارشهای شهابی سال است که از ۴ تا ۱۷ دسامبر فعال است. اوج این بارش شهابی در شبهای ۱۳ و ۱۴ دسامبر رخ میدهد و در طی یک ساعت، در بهترین شرایط میتوانید تا ۱۲۰ شهاب را مشاهده کنید. برای رصد این بارش شهابی به هیچ ابزار خاصی نیاز ندارید؛ کافی است به مکانی تاریک و به دور از نور شهر بروید و به آسمان در جهت صورت فلکی جوزا یا دوپیکر (Gemini) نگاه کنید.
نکات رصدی برای بارش شهابی جوزایی:
- بهترین زمان رصد این بارش شهابی، بعد از نیمه شب و پیش از طلوع خورشید است.
- برای داشتن بهترین تجربه رصد، به مکانی به دور از نور شهر بروید.
- برای مشاهده تعداد بیشتری شهاب، حدود ۳۰ دقیقه به آسمان خیره شوید تا چشمانتان با تاریکی تطبیق پیدا کند.
چهارشنبه، ۱۸ دسامبر: مقارنۀ زهره و زحل
سیارات زهره و زحل در این شب به نزدیکی یکدیگر میرسند و مقارنهای زیبا را در آسمان غربی پس از غروب خورشید ایجاد میکنند. زهره با درخشندگی بالا و زحل با نور زرد کمفروغتر در کنار هم دیده میشوند. این مقارنه فرصتی عالی برای مشاهدۀ این دو سیاره با تلسکوپ یا دوربین دوچشمی فراهم میکند.
نکات رصدی برای زحل:
- بهترین زمان رصد زحل، نیمه دوم شب، زمانی که آسمان تاریکتر است، میباشد.
- حلقههای زحل را میتوانید با یک تلسکوپ کوچک (با بزرگنمایی حداقل ۲۰ برابر) مشاهده کنید.
- برای دیدن جزئیات سطح زحل، مانند نوارهای ابر آن، به تلسکوپی با بزرگنمایی بیشتر نیاز دارید.
پنجشنبه، ۱۹ دسامبر: خوشۀ پروین در اوج آسمان
خوشۀ پروین (ثریا) که بهعنوان یکی از زیباترین خوشههای ستارهای باز شناخته میشود، در این شب در بالاترین نقطۀ آسمان قرار میگیرد. این خوشه با چشم غیرمسلح بهصورت مجموعهای از ستارگان نزدیک به هم دیده میشود و با دوربین دوچشمی یا تلسکوپ، جزئیات بیشتری از آن قابل مشاهده است.
جمعه، ۲۰ دسامبر: مقارنۀ ماه و مشتری
ماه در فاز تربیع آخر خود به نزدیکی سیارۀ مشتری میرسد. این مقارنه در ساعات اولیۀ صبح قابل مشاهده است و ماه و مشتری در کنار یکدیگر منظرهای دلانگیز را در آسمان صبحگاهی ایجاد میکنند.
خبرهای صبحگاهی
نیروانا احسانی
