نیروانا احسانی
به نظر می‌رسد ترودو اصرار دارد علی‌رغم نظرسنجی‌ها که به عدم محبوبیت وی در میان کانادایی‌ها اشاره می‌کند، حزبش را در انتخابات بعدی هدایت کرده و همچنان ریاست حزب را برعهده داشته باشد.
در این شرایط، لیبرال‌ها قرار است پیش از نشست پاییزی پارلمان هفته‌ی آینده در نانایموی (Nanaimo) بریتیش‌کلمبیا، تشکیل جلسه دهند که گمان می رود این جلسه نقش مهمی در آینده‌ی سیاسی این حزب داشته باشد.
لازم به ذکر است کاهش محبوبیت ترودو تنها در سطح جامعه نبوده و تعداد طرفداران واقعی وی در حزب لیبرال نیز کمتر شده و برخی نمایندگان از جمله وین لانگ، تصمیم گرفته در انتخابات نامزد نشود و تاکنون چندین بار با دولت مخالفت کرده و خواستار استعفای ترودو شده است.
آیا نخست‌وزیر جاستین ترودو می‌تواند از سمت خود کناره‌گیری کند؟
در نگاه کلی، پاسخ به این سؤال، مثبت است و نخست‌وزیر به‌طورقانونی می‌تواند از سمت خود کناره‌گیری کند اما تصمیم برای کناره‌گیری اکنون که نیودموکرات‌ها به ائتلاف و توافقنامه خود با لیبرال‌ها پایان داده‌اند، بسیار سخت‌تر می‌شود زیرا رأی نمایندگان این حزب به حفظ دولت اقلیت در قدرت کمک کرده بود و اگر ترودو استعفا دهد، نیودموکرات‌ها می‌توانند با محافظه‌کاران متحد شده و یک انتخابات زودهنگام برگزار کنند. این موقعیت می‌تواند برای حزب لیبرال بسیار نامناسب باشد و آن‌ها را در این رقابت بدون رهبر گذارد.
بر اساس قوانین حزب، در صورت استعفای ترودو، ابتدا یک رهبر موقت منصوب می‌شود و سپس یک رقابت برای رهبری آغاز می‌شود. در این شرایط رهبر موقت حزب ۲۷ روز فرصت دارد تا با هیئت‌مدیره‌ی حزب تشکیل جلسه دهد و یک کمیته نیز برای برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی و اجرای رأی رهبری حزب تشکیل می‌شود.
فرایند انتخاب رهبر جدید حزب چقدر طول می‌کشد؟
باید اذعان داشت که انتخاب رهبر حزب معمولاً یک فرآیند سریع نیست. ترودو پس از یک ماراتن پنج ماهه برنده رقابت رهبری حزب لیبرال شد اما برنامه‌ریزی‌های وی برای دستیابی به این سمت، از سال‌ها قبل در حال انجام بوده است.
این مسئله منحصر به لیبرال‌ها نبوده و برای مقایسه می‌توان اشاره کرد که حدود دو سال طول کشید تا محافظه‌کاران پس از استعفای استیون هارپر پس از انتخابات ۲۰۱۵، یک رهبر جدید تعیین کنند و حتی رقابتی که پیر پوآلیو را در سال ۲۰۲۲ به سکان هدایت محافظه‌کاران رساند، هشت ماه به طول انجامید.
بر اساس قانون حزب لیبرال که روند را برای هر نامزد احتمالی مشخص می‌کند، نامزدها حداقل ۹۰ روز پیش از رأی‌گیری رهبری فرصت دارند تا قصد خود را برای نامزدی اعلام کنند. هر نامزد به حداقل ۳۰۰ امضا از اعضای لیبرال‌های ثبت‌شده نیاز دارند که ۱۰۰ نفر از بین امضاکنندگان باید از لیبرال‌های سه استان مختلف باشند.
آیا ترودو می‌تواند استعفا دهد اما مأموریت خود را به پایان برساند؟
پاسخ این پرسش هم مثبت است اما باز هم، با توجه به شرایط اقلیت لیبرال‌ها و تهدید برگزاری یک انتخابات زودهنگام، این امر پیچیده خواهد بود. جاگمیت سینگ، رهبر حزب نیودموکرات، این هفته اذعان کرد که انتخابات ممکن است زودتر از آنچه در ابتدا برنامه‌ریزی‌شده (اکتبر ۲۰۲۵) برگزار شود.
آیا تاکنون نخست‌وزیری از سمت خود استعفا داده است؟
بررسی سوابق تاریخ سیاسی کانادا نشان می‌دهد در سال ۲۰۰۲، نخست‌وزیر ژان کرتین که با چالشی از سوی وزیر اقتصاد سابق و رقیب دیرینه‌اش یعنی پل مارتین مواجه بود، اعلام کرد لیبرال‌ها را در انتخابات بعدی رهبری نخواهد کرد.
پیش از این هم در سال ۱۹۹۳، برایان مولرونی، نخست‌وزیر وقت کشور، از رهبری محافظه‌کاران مترقی استعفا داده و کیم کمپبل، وزیر دفاع در کابینه‌ی وی، برنده‌ی رقابت شد تا رهبری حزب را در دست گیرد.
باید توجه داشت در هر دو تجربه‌ی قبلی، نخست‌وزیران و احزاب آن‌ها دارای اکثریت بودند که اجازه می‌داد رقابت‌های رهبری درون حزبی خود را بدون خطر سقوط دولت‌شان پیگیری کنند.
در شرایط فعلی، علاوه بر اقلیت بودن دولت ترودو، هیچ وارث بالقوه ای برای وی وجود ندارد. کریستیا فریلند معاون نخست‌وزیر، فرانسوآ فیلیپ شامپاین، وزیر صنعت و مارک کارنی، رئیس سابق بانک کانادا، از جمله مدعیان این پست هستند اما هیچ‌کدام دارای اقبال گسترده در بین نمایندگان و طرفداران این حزب نبوده و این مسئله موجب پیچیده‌تر شدن اوضاع می‌شود.
چرا دموکرات‌های ایالات‌متحده توانستند نامزد خود را برای ریاست جمهوری جایگزین کنند؟
در پاسخ به این سؤال باید توجه داشت که کانادا و ایالات‌متحده سیستم‌های حکومتی متفاوتی دارند و دموکرات‌ها و لیبرال‌ها نیز قوانین حزبی متفاوت خود را دارند.
اگرچه جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده، نامزد اولیه‌ی دموکرات‌ها برای ریاست‌جمهوری بود اما هنوز نامزد رسمی آن‌ها محسوب نشده بود و این موضوع به دموکرات‌ها اجازه داد تا پیش از گردهمایی ماه گذشته‌ی خود در شیکاگو نامزدهای خود را تغییر دهند.
در واقع در ایالات‌متحده، انتخاب نامزد حزب به تصمیم کنوانسیون آن‌ها بستگی دارد که به‌طوررسمی به یک نامزد رسمی ریاست جمهوری رأی دهند و از آنجایی که هیچ چالش بزرگی در درون این حزب وجود نداشت، این امکان فراهم شد که یک انتقال آرام برای جایگزینی نام بایدن با کامالا هریس انجام شود.
آیا لیبرال‌ها می‌توانند ترودو را برکنار کنند؟
رخ دادن چنین موضوعی تقریباً بعید است زیرا قانون حزب لیبرال می‌گوید که رهبر حزب فقط به دلیل یک رویداد خاص و مهم مانند شکست در انتخابات، ناتوانی یا مرگ می‌تواند برکنار شود.
بنابراین شاهد شکل‌گیری یک پازل پیچیده سیاسی در سطح حزب حاکم هستیم که حل شدن آن نیازمند توجه و درایت بسیار زیادی بوده و در نهایت باید منتظر ماند تا مشخص شود چه اتفاقی در افق سیاست کشور خواهد افتاد.
منبع: nationalpost
تحریریهی «مداد»
