ویروس مرگبار اچآیوی یا ایدز در دهههای اخیر سبب مرگ بسیاری از مردم سراسر دنیا شده و هنوز پس از گذشت سالهای متمادی از ظهور این ویروس، واکسن و روش درمان مناسبی جهت مبارزه با این بیماری ایجاد نشده است.
سازمان ملل طی گزارش جدیدی اعلام کرد سال گذشته نزدیک به ۴۰ میلیون نفر با ویروس اچآیوی که عامل ایجاد بیماری ایدز محسوب میشود، زندگی کرده و بیش از نه میلیون نفر از این بیماران هیچ درمانی دریافت نکردند و در نهایت، آمارها نشان میدهد در هر دقیقه یک نفر در جهان به دلایل مرتبط با ایدز میمیرد.
درحالیکه پیشرفتهایی برای پایان دادن به همهگیری جهانی ایدز در حال انجام است، این گزارش میگوید پیشرفتها طی سالهای اخیر کند شده، بودجههای پژوهشی در حوزهی این بیماری در حال کاهش است و عفونتهای جدید در مناطقی همچون خاورمیانه و شمال آفریقا، اروپای شرقی، آسیای مرکزی و آمریکای لاتین در حال افزایش است.
در سال ۲۰۲۳، حدود ۶۳۰ هزار نفر بر اثر بیماریهای مرتبط با ایدز جان خود را از دست دادند که کاهش قابلتوجهی نسبت به ۱/۲ میلیون مرگ در سال ۲۰۰۴ ثبت کرده است اما طبق گزارش مرکز ایدز سازمان ملل متحد (UNAIDS)، آخرین رقم بیش از دو برابر هدف تعیین برای سال ۲۰۲۵ یعنی ۲۵۰ هزار مورد مرگ بود.
این گزارش ضمن اشاره به شیوع فوقالعاده بالای اچآیوی در میان نوجوانان و زنان جوان در بخشهایی از آفریقا، تأکید میکند نابرابری جنسیتی خطرات را به ویژه برای دختران و زنان تشدید میکند. این گزارش همچنین اعلام میکند نسبت عفونتهای جدید در سطح جهان در میان جوامع اقلیتی همچون کارگران جنسی، مردان همجنسگرا و معتادان به موادمخدر از نوع تزریقی که با برچسب و تبعیض مواجه هستند، از ۴۵ درصد در سال ۲۰۱۰ به ۵۵ درصد در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است.
در این راستا رهبران کشورهای جهان متعهد شدند که تا سال ۲۰۳۰ به همهگیری ایدز به عنوان یک تهدید بهداشت عمومی پایان دهند. بر این اساس، مقرر شد که تا سال ۲۰۲۵ موارد جدید ابتلا به ایدز به کمتر از ۳۷۰ هزار نفر کاهش یابد اما طبق این گزارش در سال ۲۰۲۳ تعداد عفونتهای جدید بیش از سه برابر بیشتر و به ۱/۳ میلیون رسیده است.
مدیر دفتر ایدز سازمان ملل متحد در نیویورک، طی یک کنفرانس خبری از پیشرفتهایی در درمان اچآیوی خبر داد و تزریقهایی که میتوانند اثری به مدت شش ماه در بدن باقی گذارند اما هزینهی دو دوز آن ۴۰ هزار دلار آمریکا در سال است که بسیاری از مردم جهان قادر به فراهم کردن آن نیستند. به همین دلیل از تولیدکننده خواستهشده تا آن را با هزینهی کمتر در اختیار کشورهای کم درآمد و متوسط قرار دهد.
در این راستا بیست و پنجمین کنفرانس بینالمللی ایدز از روز دوشنبه در مونیخ آغازشده و کشورهای مختلف از جمله کانادا در این کنفرانس حضور فعالی داشتهاند.
در این راستا مارک هالن، وزیر بهداشت فدرال نیز پیامی از سوی هیئتوزیران کانادا برای کنفرانس ایدز ۲۰۲۴ ارسال کرد که در آن تاکید شده کانادا با شرکت در بیست و پنجمین کنفرانس بینالمللی ایدز در مونیخ آلمان، بر تعهد خود جهت پایان دادن به اچآیوی به عنوان یک نگرانی بهداشت عمومی تأکید میکند.
در این بیانیه همچنین عنوانشده که در کانادا، این موضوع بسیار مهم به معنای پرداختن به نابرابریهای بهداشتی و عوامل اجتماعی تعیینکننده سلامت است که به نرخ نامتناسب اچآیوی در میان جمعیتهای خاص کمک میکند.
دولت کانادا جوامع، سازمانها و متخصصان سلامت را تشویق کرده تا آگاهی را افزایش دهند همهی افراد مبتلا به این ویروس باید بتوانند بدون ترس و نگرانی درباره بیماری خود صحبت کرده، اطلاعات لازم در مورد مزایای درمان را دریافت کرده و به مراقبتهای مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند.
در پایان این بیانیه تاکید شده که دولت کانادا از همهی بازدیدکنندگان و حاضرین در این کنفرانس برای بازدید از غرفهی کانادا دعوت کرده و متعهد میشود همراه با شرکا، ذینفعان، سازمانهای اجتماعی و …. به افزایش دسترسی ایمن به آزمایش، درمان و مراقبت از اچآیوی ادامه دهد.
وضعیت ایدز در کانادا
بر اساس گزارش آژانس بهداشت کانادا، ساسکاچوان دارای بالاترین نرخ اچآیوی در سراسر کشور بوده و بین سالهای ۱۹۸۵ تا ۲۰۱۶ تعداد ۲۰۹۱ مورد اچآیوی در این استان گزارش شده است.
در سپتامبر ۲۰۱۶، گروهی از پزشکان در ساسکاچوان از دولت استانی خواستند تا بهداشت عمومی وضعیت اضطراری را اعلام کند، زیرا موارد جدید اچآیوی و ایدز بهطورچشمگیری در استان افزایش یافته است. یک سال بعد، تعداد موارد همچنان در حال افزایش بوده و حتی یک منطقه شاهد افزایش ۸۰۰ درصدی مبتلایان به این بیماری بوده است.
به این ترتیب نرخ شناسایی موارد جدید بیماری به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت در سال ۲۰۲۲، بر اساس استان یا منطقه به شرح زیر است:
- نرخ ملی تشخیص ویروس ایدز: ۴/۷
نرخ تشخیص اچآیوی استانی و منطقهای:
- مناطق : ۱/۵
- بریتیش کلمبیا : ۲/۵
- آلبرتا : ۴/۲
- ساسکاچوان : ۱۹
- منیتوبا : ۱۳/۹
- انتاریو : ۱/۴
- کبک : ۴/۹
- آتلانتیک: ۱/۶
تعداد و نرخ تشخیصهای جدید اچآیوی بر اساس جنسیت به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت:
۱۲۲۴ مورد تشخیص جدید اچآیوی در مردان با نرخ ۶/۳
۵۹۷ مورد تشخیص جدید اچآیوی در زنان با نرخ ۳/۱
نرخ تشخیص جدید اچآیوی در هر ۱۰ هزار نفر بر اساس گروهبندی سنی:
- کودکان کمتر از ۱۵ سال – ۰/۲
- نوجوانان بین ۱۵-۱۹ سال – ۱/۳
- جوانان ۲۰-۲۴ سال – ۵/۹
- ۲۵-۲۹ سال – ۱۰/۲
- ۳۰-۳۹ سال – ۱۳/۱
- ۴۰-۵۹ سال – ۵/۳
- بالای۶۰ سال – ۱/۱
نرخ تشخیص جدید اچآیوی در هر ۱۰ هزار نفر بر اساس گروهبندی سنی و جنسیت:
مردان:
- کودکان کمتر از ۱۵ سال – ۰/۱
- ۱۵-۱۹ سال – ۱/۵
- ۲۰-۲۴ سال – ۸
- ۲۵-۲۹ سال – ۱۳/۶
- ۳۰-۳۹ سال – ۱۷/۴
- ۴۰-۵۹ سال – ۶/۸
- ≥۶۰ سال – ۱/۸
زنان:
- کودکان کمتر از ۱۵ سال – ۰/۳
- ۱۵-۱۹ سال – ۱/۱
- سن ۲۰-۲۴ سال – ۳/۶
- ۲۵-۲۹ سال – ۶/۵
- ۳۰-۳۹ سال – ۸/۴
- ۴۰-۵۹ سال – ۳/۸
- بالای۶۰ سال – ۰/۵
توزیع تشخیصهای جدید اچآیوی، بر اساس طبقهبندی مواجهه و جنسیت بهطورعمومی:
- تماس جنسی مرد با مرد – ۳۴/۸ درصد
- تماس جنسی مرد با مرد و مصرف مواد مخدر تزریقی – ۳/۳ درصد
- مصرف مواد مخدر تزریقی – ۲۰/۵ درصد
- تماس دگرجنسگراها – ۳۹/۲ درصد
- سایر – ۲/۳ درصد
در مردان:
- تماس جنسی مرد با مرد – ۵۱/۱ درصد
- تماس جنسی مرد با مرد و مصرف مواد مخدر تزریقی – ۴/۹ درصد
- مصرف مواد مخدر تزریقی – ۱۳/۱ درصد
- تماس دگرجنسگرا – ۲۹/۴ درصد
- سایر – ۱/۵ درصد
در زنان:
- مصرف مواد مخدر تزریقی – ۳۶/۱ درصد
- تماس دگرجنس گرا – ۶۰/۱ درصد
- سایر – ۳/۹ درصد
نظارت پریناتال اچآیوی در سال ۲۰۲۲
انتقال پریناتال اچآیوی زمانی رخ میدهد که اچآیوی از یک زن مبتلا به اچآیوی به فرزندش در طول بارداری، زایمان یا شیردهی با شیر مادر منتقل میشود.
طبق دادهها ۲۳۹ نوزاد متولدشده از افراد مبتلا به اچآیوی در سال ۲۰۲۲ ثبت شده است. در نهایت گفتنی است آمارهای فوق نشان میدهد ۹۵٪ از است که در معرض اچآیوی قرار گرفتهاند، درمان مناسب دریافت کرده و به موقع شناسایی شدهاند.
خوشبختانه کانادا یکی از کشورهای پیشرو در زمینهی مبارزه با ایدز محسوب شده و میتوان امیدوار بود با ادامهی روند فعلی و پیشرفت در ساخت دارو و واکسنهای مرتبط، این بیماری بهطورکامل در کانادا و سراسر جهان ریشه کن شود.
منابع: ctvnews و globalcitizen و canada.ca