مجله مداد
«کارناوال زمستانی کبک» معروف‌ترین جشنواره زمستانی در کانادا و احتمالاً در سراسر دنیا است. همچنین بزرگ‌ترین کارناوال زمستانی در نیم‌کره غربی است. بسیاری از کبکی‌ها، حتی اگر هیچ‌وقت در آن شرکت نکرده باشند، احتمالا چیزهایی درباره این رویداد جذاب می‌دانند.
جالب است بدانید این کارناوال همچنین احتمالا سومین یا چهارمین جشنواره بزرگ در سراسر جهان، پس از کارناوال ریودو ژانیرو و ماردی گراس در نیواورلئان است.
جرقه برگزاری این کارناوال در سال ۱۸۹۳ زده شد. در آن سال، گروهی از برخی فعالان اقتصادی کبک و جولی دو لوتبینیر (نخست‌وزیر استان کبک) به دنبال راهی برای ترویج فرهنگ کبک و همچنین شاد کردن روزهای تاریک زمستان بودند. مغز متفکر پشت این ایده، فرانک کارل (Frank Carrel)، صاحب امتیاز روزنامه تلگراف کبک بود.
تا نوامبر ۱۸۹۳ به نظر می‌رسید که همه‌چیز برای برگزاری یک کارناوال در حال اجراست و فقط نیاز به بودجه برای نهایی کردن آن است. در ابتدا تصور می‌شد که برای برگزاری کارناوال ۸ هزار دلار نیاز است، اما تا نوامبر، این مقدار ناکافی تشخیص داده شد. چند فعال برجسته اقتصادی از جمله معاون رئیس راه‌آهن کندین پسیفیک، و همچنین شهردار کبک، همگی جزو حامیان برگزاری کارناوال بودند. اولین کارناوال قرار بود از ۱۵ تا ۲۹ ژانویه برگزار شود، اما با نزدیک شدن به این موعد، تاریخ آن تغییر کرد.
فرماندار کل نیز برای ایفای نقش حامی کارناوال موافقت کرده بود. روزنامه مونترال گزت در تاریخ ۱۱ نوامبر ۱۸۹۳ در گزارشی نوشت:
«پذیرش حمایت از کارناوال زمستانی کبک توسط لرد آبردین (فرماندار کل در آن زمان)، انگیزه آقایانی را که کار اجرای این طرح را برعهده گرفته‌اند، بالاتر خواهد برد.»
اولین کارناوال زمستانی کبک بین روزهای ۲۹ ژانویه تا ۳ فوریه ۱۸۹۴ برگزار شد.
در این اولین کارناوال، یک کاخ یخی در مقابل مجلس قانون‌گذاری کبک (واقع در کبک‌سیتی) ساخته شد و خیابان‌ها با مجسمه‌ها و طاق‌های یخی تزئین شدند. این جشنواره همچنین شامل یک نمایش بالماسکه روی یخ، مسابقه قایقرانی روی رودخانه منجمد سن لوران و همچنین یک رژه بود. لرد آبردین، فرماندار کل کانادا و همسرش لیدی آبردین نیز در این مراسم حضور داشتند.
پس از پایان کارناوال، کمیته کارناوال زمستانی موفق شد ۹۴۵ دلار درآمد به شهر بازگرداند.
دو سال طول کشید تا کارناوال دیگری برگزار شود. روزنامه گزت درباره این کارناوال جدید نوشت:
«کارناوال زمستانی هر چیزی از این نوع را که تاکنون در کانادا برگزار شده است، تحت‌الشعاع قرار خواهد داد. از هیچ هزینه‌ای برای موفقیت آن دریغ نخواهد شد.»
قرار بود همانند دوره اول، لرد و لیدی آبردین در این رویداد حضور یابند و یک مجسمه یخی نیز ساخته شود. روزنامه مونترال استار در گزارشی نوشت:
«مهم‌ترین سازه یخی در دیوارهای رو به ساختمان پارلمان و در همان مکان کاخ یخی ۱۸۹۴ ساخته خواهد شد، اما به جای کاخ، امسال کمیته اجرایی تصمیم گرفته یک برج مارپیچ ۱۳۰ فوتی بسازد.»
در مجموع، بیش از ۲۰۰۰ بلوک برای ساختن این سازه استفاده خواهد شد.
این کارناوال در ۵۰ سال اول فعالیتش، به صورت غیرمنظم برگزار می‌شد. البته در آن سال‌ها، اندازه کارناوال کوچک‌تر بود. در طول جنگ جهانی اول، کارناوال زمستانی کبک اصلاً برگزار نشد. همچنین وقتی رکود بزرگ فرا رسید، برگزاری کارناوال کاملاً متوقف شد و تا دهه ۱۹۵۰ از سر نگرفته شد.
در اواخر اکتبر ۱۹۵۴، پیشنهاد شد که کارناوال زمستانی به صورت سالانه دوباره راه‌اندازی شود و در ادامه، شهرداری کبک اقدامات اجرایی برای این رویداد را از سر گرفت. لوئیز پاره (Louise Pare)، مدیر دفتر گردشگری شهرداری، اعلام کرد که قصد دارند ۴ هزار دلار برای یک مجسمه یخی در این رویداد هزینه کنند. او سپس گفت: «ما فقط این موضوع را به طور عمومی مطرح کردیم و ناگهان مجسمه‌ها در همه جا ساخته شدند. واقعاً فکر می‌کنم استعدادهای پنهان زیادی را کشف کردیم. مطمئنم حداقل هزار مجسمه در سراسر شهر وجود دارد.»
یک کاخ یخی نیز ساخته شد که به اندازه دروازه سنت جان در شهر کبک بود. روزنامه مونترال گزت در این باره نوشت: «این بنا از نظر شکوه و زیبایی، کاخ‌های یخی را که در اوایل دهه ۱۹۰۰ کبک را مشهور کرد، به سایه می‌برد. سیلی از نور بر این سازه شفاف تابانده می‌شود و به میدان قدیمی شهر، ظاهری شاد می‌بخشد.»
کمیته کارناوال حتی از تیم هاکی شیکاگو بلک هاوکس (Chicago Black Hawks) دعوت کرد تا بازی خود در ۲۳ ژانویه مقابل مونترال را به شهر کبک منتقل کنند که البته این اتفاق نیفتاد.
در سال ۱۹۵۵، کارناوال زمستانی کبک به یک رویداد سالانه تبدیل شد، و در همان سال بود که بونوم (Bonhomme)، نماد کارناوال زمستانی، برای اولین بار ظاهر شد. بونوم سفیر رسمی جشنواره است و گفته می‌شود ارباب قلعه کاخ یخی است که قدش هفت فوت و وزنش ۴۰۰ پوند است. لباس او که شامل کلاه قرمز، دکمه‌های سیاه و سانتور فلشه (کمربند بومی) است، برای گرامی‌داشت لباس سنتی کانادایی‌های فرانسوی و متیس به این شکل طراحی شد.
بونوم به نماد کبک تبدیل شد و در سال ۱۹۹۴، تصویر او روی تمبر پستی کانادا قرار گرفت.
در اولین کارناوال پس از طراحی این سمبل، بونوم کلید شهر را از شهردار کبک دریافت کرد. شهردار ویلفرید هامل (Wilfred Hamel) اعلام کرد که با کمال میل اختیاراتش را به بونوم واگذار می‌کند.
در سال ۱۹۵۷، بونوم به عنوان شهردار و پادشاه کارناوال، اعلامیه‌ای صادر کرد که شهروندان با چهره‌های غمگین به مجازات زندان محکوم خواهند شد!
برخی چیزها از گذشته نیز بار دیگر به کارناوال بازگشتند که برای نمونه می‌توان به مسابقات قایقرانی، ساخت کاخ یخی و جشن بالماسکه اشاره کرد. در جشن بالماسکه، مردم خودشان را به شکل ساموئل دوشامپلن، کنت فرونتناک، هنری هشتم و ماری آنتوانت درمی‌آوردند.
روزنامه مونترال گزت در این باره نوشت: «در سراسر شهر، مردم درختان کریسمس و تزئینات بیرونی خود را نگه داشته بودند. برخی حتی چراغ‌های خود را با نور سفید عوض کرده بودند یا تزئینات اضافه کرده بودند.»
کل این رویداد با یک نمایش آتش‌بازی با هزینه ۴ هزار دلار و یک رژه بزرگ در سراسر شهر به پایان رسید.
روزنامه مونترال گازت درباره کارناوال گزارش داد: «کارناوال امسال توجه گسترده‌ای در کبک و در سایر نقاط کانادا به خود جلب کرد. امیدواریم برخی از کسانی که امسال درباره این رویداد می‌خوانند، سال آینده در آن حاضر باشند.»
برای اولین بار در سال ۱۹۵۵ دوشس‌های کارناوال انتخاب شدند و از میان آنها، ملکه کارناوال برگزیده شد. استل کوت (Estelle Cote) در آن سال ملکه کارناوال شد. بونوم با همراهی، رهبری ۲۵۰۰ نفر مشعل‌بر را برعهده گرفت و از شهر گذشت و تخمین زده می‌شد حدود ۱۵۰ هزار نفر در منتظرشان بودند.
این سنت تا سال ۱۹۹۶ ادامه داشت. در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ این اقدام مورد انتقاد قرار گرفت. در سال ۱۹۷۵، رابرت فاورو در فیلمی به نام «آفتاب بدشانس بود» (The Sun was Out of Luck) روی این موضوع تاکید داشت که از این زنان جوان انتظار می‌رود رفتارهایی متناسب با الگوهای از پیش تعیین شده از خود نشان دهند.
در سال ۱۹۹۴، دو مرد به عنوان دوک در میان نامزدهای دوشس حاضر شدند که البته جنجالی شد. موضوع به رسانه‌ها کشیده شد و چند سال بعد، حضور دوشس‌ها در این جشنواره به همین دلیل پایان یافت. در طول ۴۲ سال، ۱۲ هزار زن جوان برای دوشس شدن، درخواست داده بودند. البته یکی از دلایل پایان یافتن مسابقه دوشس‌ها این هم بود که محبوبیت چندانی نداشت. در یک نظرسنجی که از سوی کارناوال انجام شده بود، از مردم پرسیده شده بود که محبوب‌ترین رویداد کدام است و دوشس‌ها در آخرین جایگاه از نظر محبوبیت قرار گرفتند. کمتر از ۱۰ درصد پاسخ‌دهندگان فقط به بخش دوشس‌ها در این رویداد اشاره کردند.
با این حال، در یک نظرسنجی تلفنی، ۶۵ درصد پاسخ دهندگان با تصمیم پایان دادن به مسابقه دوشس‌ها مخالفت کردند، اما بسیاری از این پاسخ‌دهندگان خودِ دوشس‌های سابق یا خانواده و دوستان آنها بودند! مجموع مشارکت‌کنندگان در این نظرسنجی هم کمتر از هزار نفر بود!
اغلب مقامات محلی و چهره‌های سرشناس از جمله آن موری و چندین فرماندار کل، همانند لرد و بانو ابردین در سال‌های ابتدایی برگزاری جشنواره، از این کارناوال دیدن می‌کردند.
پس از برگزاری نخستین کارناوال سالانه در سال ۱۹۵۵، خوش‌بینی نسبت به این رویداد وجود داشت، اما برخی هم نگران آینده جشنواره بودند. موریس روی اسقف اعظم در جایی گفته بود: «تلاش‌هایی برای جذب گردشگر به منظور رونق کسب‌و‌کارها صورت می‌گیرد. این می‌تواند کار بسیار خوبی باشد، به شرط آنکه شهر، چهره مسیحی خود را پشت پرده پاگانیسم پنهان نکند. ما نباید از رویکردی که در شهرهای دیگر برای سرگرمی به فحشای سازمان‌یافته انجام شده تقلید کنیم.»
یکی از روزنامه‌های کبک‌سیتی نیز درباره این روند نوشت: «برخی از شخصیت‌ها مجبور شدند از پذیرش برخی دعوت‌نامه‌ها خودداری کنند تا از خطر حضور در کنار زنانی که لباس‌هایی همانند فاحشه‌ها پوشیده‌اند، در امان بمانند.»
دو کارناوال اول، یهنی در سال‌های ۱۹۵۵ و ۱۹۵۶، به صورت آزمایشی برگزار شدند، اما بسیار موفق بودند. در سال ۱۹۵۶، این جشنواره ۳ میلیون دلار درآمد به شهر کبک آورد و هتل‌ها به مدت دو ماه پُر شدند. در نتیجه، در سال ۱۹۵۷ تصمیم گرفته شد که این جشنواره به طور دائمی برگزار شود. روزنامه ویندزور استار در گزارشی در این باره نوشت: «موفقیت قابل توجه دو سال اول، برای آنها الهام‌بخش بوده است. علاوه بر این، مردم کبک آنقدر عاشق کارناوال‌شان هستند که در شرایط فعلی، تحمل لغو شدنش را نخواهند داشت.»
طی سال‌ها، کارناوال زمستانی مکان مناسبی برای نخست‌وزیر وقت کانادا بود تا در یک رویداد مهم خود را مطرح کند. در سال ۱۹۶۹، پی‌یر ترودو که تازه یک سال بود نخست‌وزیر شده بود، از کارناوال دیدن کرد. اما این نخست‌وزیر جدید و محبوب با پیام‌های روبرو شد که او را به مرگ تهدید می‌کردند. یکی از تماس‌گیرندگان گفته بود ۲۵ گلوله به سر او خواهد زد. ترودو در جشن بالماسکه حضور یافت و گزارش‌ها حاکی از حضور چندین مأمور پلیس فدرال، استانی و شهرداری در رویداد بود تا از او محافظت کنند.
سیاست‌مداران استانی مانند بیل دیویس (نخست‌وزیر انتاریو) نیز از این کارناوال در دهه ۱۹۸۰ بازدید کردند. در حالی که ملکه هرگز به این کارناوال نیامد، گریس شاهزاده موناکو در سال ۱۹۶۹ از این کارناوال بازدید کرد. او پنج روز در کارناوال حضور داشت و در بسیاری از رویدادهای اصلی از جمله تورنمنت هاکی خردسالان و ضیافت لباس‌های نمایشی شرکت کرد.
در سال ۱۹۷۹ زمانی که ادوارد اشرایر (فرماندار کل) در کارناوال سخنرانی می‌کرد، چند کلمه انگلیسی در سخنرانی خود به کار برد که با واکنش منفی مخاطبان مواجه شد، حال آنکه بیشتر سخنرانی‌اش به فرانسوی بود.
در همان سال، یک تمبر پستی به مناسبت این کارناوال منتشر شد. در آن سال، هزینه برگزاری کارناوال به ۱/۸ میلیون دلار رسیده بود و برگزارکنندگان در تلاش بودند کسب‌و‌کارها را به کمک مالی برای پوشش هزینه‌ها ترغیب کنند. آب‌وهوای گرم آن سال هم کمکی به امر نمی‌کرد و سبب تسریع آب شدن کاخ یخی می‌شد. بحثی وجود داشت مبنی بر اینکه آیا کارناوال در سال ۱۹۸۰ برگزار خواهد شد یا خیر و مقامات دولتی در حال بحث بر سر برگزاری آن در فواصل دو ساله، به جای برگزارری سالانه بودند. با این حال، این رویداد همچنان به صورت سالانه برگزار می‌شد و تاکنون این‌گونه این روند ادامه یافته است.
در آن زمان، جک پارادیس (مدیر برگزاری کارناوال) در حالی که تحت فشار دولت برای حفظ شئونات فرهنگی بود، اعلام کرد که آنچه مهم است، درآمد ناشی از گردشگری است، نه فرهنگ عامیانه. او گفت: «اگر فلوریدا می‌تواند آفتاب، شن و دختران زیبای خود را در مایو بفروشد، ما هم می‌توانیم برف‌مان را بفروشیم.»
تا سال ۱۹۸۶، برگزاری کارناوال ۲٫۵ میلیون دلار هزینه داشت و ۲ هزار داوطلب به برگزاری این برنامه یاری می‌رساندند. کافی است این رقم را با هزینه ۴۰ هزار دلاری کارناوال سال ۱۹۵۵ (حتی با تعدیل ارزش پول در سال ۱۹۸۶) مقایسه کنید. یک سال بعد، به دلیل همزمانی این کارناوال با راندوو ۸۷ (Rendevouz 87) (یعنی جشنی که برای ورزش و فرهنگ با حضور بازیکنان هاکی از کانادا، اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده)، حدود نیم میلیون نفر به جشنواره آمدند. در همان سال، برنامه‌ای رادیویی به ارائه گزارشی از این کارناوال برای ۱۰ میلیون آمریکایی پرداخت. مجری در بخشی از این برنامه گفت: «این مردم مطمئناً می‌دانند چطور در سرما و برف از زندگی لذت ببرند!»
همزمان با پیشرفت کارناوال در دهه ۱۹۹۰، این رویکرد بیشتر به شکل یک پارتی برای خوش‌گذرانی با کمترین محدودیت‌ها درآمد که سبب شد برخی خانواده‌ها از آن دوری کنند. برخی خانواده‌ها حتی حالا کارناوال را یک مهمانی طولانی برای نوشیدن الکل می‌دیدند! تصویر جشن و سرگرمیِ جشنواره سبب کاهش تعداد بازدیدکنندگان تا ۳۰۰ هزار نفر در میانه دهه ۱۹۹۰ شد. در سال ۱۹۹۵، کارناوال با بیشترین کسری بودجه روبرو شد. خشونت‌های زیادی اتفاق افتاد برای مثال جمله مردی که بر اثر اصابت گلوله برفی یخ‌زده، چشمش را از دست داد.
حتی بونوم هم در این جو در امان نبود. در کارناوال سال ۱۹۹۴، برخی افراد، یخ و بطری به سمت سمبل جشنواره پرتاب کردند. یک سال بعد، تهیه‌کنندگان فیلم‌های پورنوگرافیک قصد داشتند فیلمی با بازی بونوم بسازند که البته با دستور دادگاه از این اقدام جلوگیری شد.
دنیس آرمه، مدیرعامل جشنواره، درباره این اقدام گفت: «بونوم شهرتی بین‌المللی دارد و مشخص است که فیلمی این چنینی، پیامدهای منفی برای کارناوال خواهد داشت.»
تا سال ۱۹۹۹، مقامات به شدت با زیاده‌روی شرکت‌کنندگان برخورد می‌کردند و برگزارکنندگان تلاش می‌کردند فضایی خانوادگی‌تر به کارناوال ببخشند. در همان سال، برگزارکنندگان ۷ میلیون دلار در تبلیغات در ایالات متحده هزینه کردند. به این ترتیب، تعداد بازدیدکنندگان کارناوال افزایش یافت و به ۳۵۰ هزار نفر رسید.
دانیل گانیون، از هیئت گردشگری کبک، گفت: «بدون تغییر مسیر و تصویر (مردم از کارناوال)، نمی‌تواند تعداد زیادی از مردم را اینجا به کارناوال جذب کنیم.»
به مناسبت پنجاهمین سالگرد برگزاری کارناوال، استیون هارپر (که هنوز نخست‌وزیر نشده بود) برای جلب حمایت از کاندیداتوری خود به جشنواره آمد. پنج سال بعد، او در حالی که این بار به عنوان نخست‌وزیر در کارناوال حضور داشت، با هو کردن مردم در مراسم افتتاحیه روبرو شد. هارپر گفت که قرار است به زودی با رئیس‌جمهور باراک اوباما ملاقات کند، اما «مهم‌ترین دیدار، دیدارش با بونوم است.»
کارناوال زمستانی امروزه بخش‌های متنوعی دارد، از جمله جشن بالماسکه در هتل شاتو فرونتناک، رویدادهای ورزشی فضای باز مانند هاکی، اسکی بر روی برف، سورتمه‌سواری و همچنین میهمانی‌های عمومی رایگان و مسابقات مجسمه‌سازی یخی.
سنت دیگر نوشیدن کاریبو (Caribou) است. کاریبو یک نوشیدنی الکلی گرم فرانسوی-کانادایی تشکیل شده از الکلی مانند ویسکی جو دوسر، شربت افرا و شراب سرخ است. بازدیدکنندگان این نوشیدنی را در ظرف‌های پلاستیکی قابل حمل در سراسر جشنواره با خود حمل می‌کنند. بنا بر افسانه‌ها، کاریبو از نوشیدنی‌ای متشکل از خون گوزن شمالی و ویسکی بوده است که قرن‌ها پیش توسط شکارچیان و چوب‌بران برای دور نگه داشتن سرما هنگام کار مصرف می‌کردند.
البته، این نوشیدنی ۴۸ درجه الکل دارد و هر ساله ده‌ها نفر بر اثر مصرف بیش از حد آن دستگیر می‌شوند!
بخش چیز دیگری که بازگشته است، دوشس‌ها هستند، البته دیگر این بخش مثل گذشته نیست. اکنون مردان هم می‌توانند برای دوشس شدن داوطلب شوند. تنها محدودیت برای شدن دوشس این است که باید حداکثر ۳۵ سال سن داشته باشید!
