زن ۳۵ ساله به نظر میرسد. تنها است. دستانش را با استرس و تشویش به هم فشار میدهد. درهم ریخته و سرگردان، کودک سوم خود را باردار است. او به خوبی میداند که از ماه دیگر، احتمالا جایی جز خیابان برای زندگی نخواهد داشت. او نه زبان بلد است و نه درآمد و پساندازی دارد.
شش ماه پیش، فریادهای او همسایگان را واداشت که پلیس را خبر کنند. او و فرزندانش، ابتدا به یک پناهگاه منتقل شدند.هیچکس زبان او را نمیفهمید. او بیخانمان، محروم از همصحبت و آواره خیابانها است. این زندگی و سرنوشت این زن برای آیندهای نامعلوم خواهد بود. داستان زندگی او، یکی از هزاران مورد خشونت علیه زنان است که هر سال در کانادا رخ میدهد.
در کانادا، از ۲۵ نوامبر تا ۶ دسامبر به عنوان روزهای «نارنجی» یاد میشوند که برای مبارزه با خشونت علیه زنان تعیین شدهاند.در این مدت فعالیتهای زیادی برای حمایت از زنانی مثل همان کسی که داستانش روایت شد، انجام میشوند.
این زن، با مردی دو برابر سن خود ازدواج کرده بود. به محض بارداری و تولد فرزند اول، روابطشان بدتر شد و شوهرش شروع به کنترل و جدا کردن او از جامعه کرد. والدین زن به او گفتند زندگی رنجبارش را تحمل کند، زیرا خجالتآور است که زنی بخواهد شوهرش را ترک کند. بله و دقیقا به دلیل همین خجالت آور بودن است که قربانیان خشونت همواره سعی در پنهان کردن این مساله دارند. اعتراف به مورد سواستفاده و آزار بودن کار سادهای نیست.
داستان «نهلا» هم به دلیل همین خجالت کشیدن خیلی حاد شد. همسر او مشکل جدی اعتیاد به قمار داشت و همه پولهای نهلا را از او میگرفت و اگر نهلا جرات میکرد از او بپرسد که پولها را چه کرده است، شوهرش او را تحت فشار روحی و ضرب و شتم قرار میداد. نهلا، پنج سال با این وضعیت با همسرش زندگی کرد تا زمانی که او با یک چاقو سعی در کشتن نهلا کرد. تازه آن روز بود که نهلا برای اولین بار پلیس را خبر کرد و توانست از این وضعیت رهایی پیدا کند.
اما سوال اساسی این است که چرا زنان با همسران خشن خود میمانند؟
چون بسیاری از آنان از نظر مالی به شوهران خود وابسته هستند و از ترک کردن او میترسند یا شاید امیدوارند که همسرشان تغییر کند. بعضیها به دلیل عشق، فرزندان، خجالت، ترس و عدم وجود یک پشتیبان مناسب، هرگز به ترک موقعیت خشونت نمیاندیشند.
اما در کبک، یک خط ویژه برای کمک به قربانیان خشونتهای خانگی وجود دارد.
SOS violence conjugale ، سالانه به هزاران زن کمک میکند. در کبک ۱۰۵ خانهی امن برای زنان وجود دارند که به آنها خدمات و سرویسهای موردنیازشان را میدهند. اما مساله برای زنانی که با موانع زبانی روبرو هستند، دشوارتر است. همچنین اگر قربانیان از لحاظ وضعیت مهاجرتی و قوانین حقوقی در کانادا وضعیت با ثباتی نداشته باشند، آسیب پذیرتر از سایر مهاجرین خواهند بود.
اما بیشترین خطری که این زنان را تهدید می کند، مربوط به زمانی است که آنها به طورجدی تصمیم میگیرند، یک رابطه خشونت بار را ترک کنند. داستان تلخ و تراژدیک «ساترینا» یکی از همین موارد است.
روزی که طلاق نهایی شد، همسر ساترینا به محل کار او آمد و به زور برای او یک تاکسی گرفت. ساترینا که میخواست ماجرا بدون دردسر و سر وصدا تمام شود، وارد تاکسی شد.اما نیمههای راه فهمید که شوهرش قصد جان او را دارد. هنگامی که سعی کرد فرار کند، شوهرش یک اسلحه بیرون آورد و او را از پشت سر هدف قرارد داد. سپس او را برگرداند و چند بار مستقیم به او شلیک کرد. ساترینا کبد وکلیه خود را از دست داد و هفتهها در میان مرگ و زندگی دست و پا میزد. او در نهایت زنده ماند. اما شوهرش دست بردار نبود. حتی از زندان هم نامههای تهدیدآمیز برای ساترینا میفرستاد. ساترینا نتوانست این شرایط را تحمل کند و از کانادا فرار کرد.
خشونت علیه زنان، بر اساس نابرابری و کنترلگری و زورگویی همسران یا شرکای عاطفی شکل میگیرد. این خشونتها معمولاً به مرگ یا آسیب جدی زنان منجر میشوند. طبق گزارش سازمانهای جهانی، چهل درصد از آمار قتلهای زنان در دنیا به خشونتهای خانگی برمیگردد. خشونتهایی که علاوه بر زنان، کودکان را هم قربانی میکنند.
متاسفانه، خشونت بر اساس جنسیت همچنان واقعیتی است که در سراسر جهان مشاهده میشود. آمارها حاکی از افزایش تعداد خشونتها و جوانتر شدن سن قربانیان است. برخی تدابیر مانند بهبود قوانین، خدمات یکپارچه و حمایتهای بیشتر اجتماعی میتوانند به قربانیان کمک کنند.
زنانی که قربانی خشونت میشوند، تا سالها کنترل زندگی و آیندهی خود را از دست میدهند و سهم مهمی از عمر خود را با آسیبهای روحی و جسمی ناشی از آن میگذرانند. وظیفه همه ما است که به آنان کمک کنیم. به خشونت «نه» بگوییم. با سازمانها و انجمنهایی که از آنان حمایت میکنند، همکاری کنیم و قربانیان را تنها نگذاریم.
به قلم ملپا کاماتروس، ریاست مجموعه و پناهگاه آتنا
پنجم دسامبر ۲۰۲۳
مونترال، کانادا
تلفن تماس سرویسهای شبانهروزی ویژهی قربانیان خشونت خانگی:
1-800-363-9010