پوریا ناظمی
این شب‌ها یا به عبارت بهتر بامداد این روزها، آسمان میزبان میهمان گیسوافشانی است که به دیدار زمین آمده است.
دنباله‌دار نیشیمورا (C/2023 P1) دنباله‌داری است که این روزها از فاصله‌ای نزدیک از زمین در مقیاس نجومی، یعنی در حدود 125 میلیون کیلومتری ما گذر می‌کند.
این دنباله‌داری تازه کشف‌شده است و همین تابستان توسط ستاره‌شناس آماتوری که متخصص به دام انداختن دنباله‌دارها است کشف‌شده است. هایدو نیشیمورا ستاره‌شناس آماتور ژاپنی، با استفاده از تلسکوپ خود در شهر کاکگاوا در حدود 180 کیلومتری جنوب غرب توکیو توانست در آگوست امسال این دنبال دار را پیدا کند.
این روزها این دنباله‌دار در آسمان بامدادی قابل‌مشاهده است اگرچه به این دلیل که این دنباله‌دار در آستانه طلوع خورشید در آسمان ظهور می‌کند باید با چشمانی تیزبین و دانستن موقعیتش به تماشای آن بروید و البته میزان درخشش آن‌چنان بالا نیست که به‌راحتی با چشم غیرمسلح دیده شود و برای به دام انداختن آن در اکثر موارد نیاز به دوربین دوچشمی یا استفاده از روش‌های عکاسی دارید.
در روزهای آینده این دنباله‌دار از آسمان بامدادی به آسمان شامگاهی نقل‌مکان می‌کند اما بازهم به دام انداختنش شاید دشوار باشد به این دلیل پس از غروب خورشید در ارتفاع اندکی از افق قابل‌رؤیت است.
این دنباله‌دار هم‌اکنون درخششی در مقیاس قدر 4 دارد. قدر یک ستاره مقیاسی برای تعیین روشنایی یک جسم است که هرچقدر عدد آن کوچک‌تر باشد درخشش جسم نیز بیشتر است. معمولاً در یک آسمان تاریک‌چشم غیرمسلح انسان می‌تواند اجسامی تا قدر 6 را مشاهده کند اما به دلیل اینکه این دنباله‌دار در گرگ‌ومیش هوا دیده می‌شود شاید به‌تنهایی این مقدار درخشش کافی نباشد.
دنباله‌دارها، در واقع توده‌هایی از یخ و غبار هستند که اکثر آن‌ها در دوردست‌های منظومه شمسی جایی که به نام ابر اورت معروف است مسکن دارند. آن‌ها که بازمانده دوران شکل‌گیری منظومه شمسی هستند، هر از چند گاهی سفر طولانی خود را به‌سوی مرکز منظومه شمسی و خورشید آغاز می‌کنند. زمانی که به نزدیکی خورشید می‌رسند، تحت تأثیر تابش‌های خورشید و حرارت آن شروع به تصعید می‌کنند و ذرات غبار و یخ از هسته جداشده و چون ردی در دنباله هسته باقی می‌ماند.
این همان گیسوی بلند و آشفته دنباله‌دار است که ما در آسمان مشاهده می‌کنیم. بازتاب نور خورشید از ذرات کوچک یخ و غبار که از هسته جداشده و میلیون‌ها کیلومتر در فضا ادامه می‌یابد.
برخی از دنباله‌دارها در مسیری بیضی‌گون در اطراف خورشید به سفر خود ادامه داده و هر از چند گاهی به ملاقات خورشید می‌آیند و سپس تا دوردست‌های منظومه سفر می‌کنند. اما برخی از آن‌ها نیز به دلیل زاویه ورودشان به‌سوی مرکز خورشید تنها یک‌بار با خورشید ملاقات می‌کنند و سپس از منظومه ما خارج‌شده و راهی سفری در میان ستاره‌ها می‌شوند.
این شب‌ها اگر هوا اجازه داد پیش از طلوع خورشید سری به آسمان بزنید، صورت‌های فلکی درخشان زمستانی کم‌کم طلوع می‌کنند و در آستانه بامداد شاید بتوانید دیداری با این مسافر دوردست‌های منظومه شمسی تازه کنید.
مجله مداد
خبرهای صبحگاهی
